Vücut (Beden) kitle indeksi (VKİ=BKİ=BMİ=Body mass index) ve bel çevresi ölçümü ile şişmanlığa karar veririz. Yani kilomuzu boyumuzun karesine böldüğümüzde çıkan sayı VKİ’dir.
Örneğin:1.72m boyunda ve 89kg ağırlığında iseniz: 89/(1.72 x 1.72) = 30.2 bulunur.
Bu sonuç tablodan bakılarak şişmanlığın düzeyi belirlenir.
Sınıflama BMI (VKİ) (kg/m2)
Zayıf <18.5
Normal 18.5-24.9
Aşırı kilolu 25-29.9
Obez 30-39.9
Morbid obez >40
Bel çevresi ölçümüne göre ise:
Artmış Risk Yüksek Risk
Erkek > 94cm > 102cm
Kadın > 80cm > 88cm
Bel/Kalça oranı: Erkekte > 0.95
Kadında > 0.80 ise santral obezite vardır.
Vücut kitlesi indeksi ölçümü kimlerde yanlış sonuç verir?
Kaslı sporcularda
Hamilelerde
Büyüme çağındaki çocuklarda
İleri derecede yaşlılarda
Ödeme neden olan hastalıklarda (konjestif kalp yetersizliği, böbrek yetersizliği gibi) yanlış sonuç vereceği için kullanılmaz.
Bel çevresinin fazla olmasının bir önemi var mıdır?
Bel çevresi santral obezite göstergesidir ve insülin direnci ile ilişkilidir. Dolayısıyla diabetes mellitus tip 2 (Şeker hastalığı), hiperlipidemi (Yağ fazlalığı), hipertansiyon ve koroner arter hastalığı ile ilişkilidir. Bel çevresi yukarıdaki eşik değerden yüksek çıkan hastalarda bahsedilen hastalıklar ortaya çıkmadan tedbir almak gerekir.
Vücut yağ dağılımı nasıl ölçülür?
Çeşitli yöntemlerle ölçülür. Pratikte bel çevresi ve kalça ölçümü, deri kıvrımı ölçümü ve biyoelektrik impedans yöntemi ile ölçümler kullanılır. Dokudan geçirilen düşük voltajlı alternatif elektrik akımı yağ tabakasına rastladığında dirençle karşılaşır, su miktarı ile ters orantılı olan impedans ölçülür. Kas dokusunda su oranı yüksek (%70) yağ dokusunda ise düşük (%10-20) olduğundan ayırım yapılabilir.
Bundan başka DEXA, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) ile de ölçülebilir.
VKİ normal olduğu halde, bel çevresi fazla olan bireylerde aynı risk var mıdır?
Evet. Bel çevresi ölçümü, VKİ ‘e göre daha hassastır. Bu gruba riskli grup olarak yaklaşmak gerekir. Metabolik sendrom olup olmadığı araştırılmalıdır.
yazan: Dr. Yavuz Furuncuoğlu
kaynak: Bilimsel Zayıflama – Akis Kitap
