Platon’un Gerçek Adı: Aristokles

Antik Yunan felsefesinin en önemli isimlerinden biri olan Platon, tarih boyunca birçok tartışmaya konu olmuştur. Bunlardan biri de filozofun gerçek adının Aristokles olduğu iddiasıdır. Bu yazıda, Platon’un ismi etrafındaki tartışmaları ve bu konudaki tarihsel kaynakları inceleyeceğiz.

Platon ve Aristokles İsimleri

Platon’un gerçek adının Aristokles (Ἀριστοκλῆς) olduğu yönündeki iddia, antik kaynaklarda özellikle Diogenes Laertius tarafından aktarılmıştır. Laertius, “Ünlü Filozofların Yaşamları” adlı eserinde (3.4), Platon’un dedesi gibi kendisinin de asıl adının Aristokles olduğunu belirtir 13.

Bu iddiaya göre, genç Platon Argoslu bir güreşçi olan Ariston’un gözetiminde beden eğitimi alırken, geniş göğüslü ya da geniş omuzlu yapısından ötürü kendisine “Platon” lakabı takılmıştır. Yunanca’da “geniş” anlamına gelen “πλάτος” kelimesinden türeyen bu lakap, zamanla filozofun asıl adının yerini almıştır 13.

Diğer Antik Kaynaklar

Diogenes Laertius’tan çok önce yaşamış olan Romalı filozof Seneca da, Epistulae Morales (58.30) adlı eserinde Platon’un göğsünün genişliğinden (latitudo pectoris) ötürü bu adı aldığını belirtir. Ancak Seneca, Platon’un gerçek adının Aristokles olduğuna dair bir bilgi vermez 1.

Eskiçağ’da bu konuya açıklık getirecek başka bir referans bulunmaması, iddianın doğruluğunu sorgulatmaktadır. Bazı modern araştırmacılar, Aristokles isminin sonradan biyografi yazarlarının uydurması olabileceğini ve Platon isminin asıl adı olduğunu savunmaktadır 3.

Platon İsminin Yaygınlığı

İlginç bir nokta, Platon isminin o dönemde oldukça yaygın bir isim olmasıdır. Eğer bu bir lakapsa bile, filozof tüm eserlerini bu adla yazmış ve tarihe bu şekilde geçmiştir 3. Bu durum, ismin kökeni hakkındaki tartışmaları daha da karmaşık hale getirmektedir.

Modern Tarihçilerin Görüşleri

Günümüz akademik çevrelerinde bu konu hala tartışılmaktadır. Bazı araştırmacılar, “Aristokles” isminin “en itibarlı” anlamına geldiğini ve soylu bir aileden gelen Platon için uygun görüldüğünü belirtirken, diğerleri bu iddianın kanıtlarının yetersiz olduğunu savunmaktadır 3.

Platon’un ailesinin Atina’nın köklü ve asil ailelerinden biri olduğu düşünüldüğünde, Aristokles gibi geleneksel bir isim taşıması makul görülebilir. Ancak kesin bir kanıt olmadan bu iddiayı doğrulamak zordur 311.

Sonuç

Platon’un gerçek adının Aristokles olduğu iddiası, antik kaynaklarda yer almakla birlikte, günümüzde kesin olarak kanıtlanmış değildir. Diogenes Laertius’un aktardığı bu bilgi, filozofun hayatına dair birçok detay gibi efsane ve gerçeğin iç içe geçtiği bir konudur. Platon ismiyle tanınan bu büyük filozof, hangi isimle doğmuş olursa olsun, felsefe tarihine damgasını vurmuş ve düşünce dünyasını derinden etkilemiştir.