Herkesin bir hayali vardır. Ne istediğini bilen onu hayalden hedefe dönüştürür. Hayali hedefe dönüştürmek kolay değildir. Hayal sınırsızdır, biraz daha soyut ve belirsizdir. Ancak hedef öyle değildir. Hedef daha somut ve gerçekçidir.
Bir gemi doğuya gider, biri batıya
Esen aynı rüzgârla
Hangi yöne gideceğini belirleyen
Rüzgâr değil, yelkendir
ELLA WHEELER WILCOX
Hayal-hedef farkı nedir?
Herkesin bir hayali vardır. Ne istediğini bilen onu hayalden hedefe dönüştürür. Hayali hedefe dönüştürmek kolay değildir. Hayal sınırsızdır, biraz daha soyut ve belirsizdir. Ancak hedef öyle değildir. Hedef daha somut ve gerçekçidir. Hayale sayı, mekan eklediğinizde hedef olur.
Hedefi olanlarla olmayanlar arasındaki fark yaşamda çok belirgindir. Hedefi olanlar ona varmaya daha yakındır. Bu yüzden mutlaka bir hedefiniz olsun.
Mutlaka Hedefin Olsun
Yale Üniversitesi mezunları üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, mezunlarla görüşülmüş ve onlardan açık ve belirli hedeflere sahiplerse bunlara nasıl ulaşacaklarına ilişkin planlarını yazmaları istenmiştir. Mezunlardan sadece %3’ünün böyle yazılı amaçlara sahip olduğu görülmüştür. Yirmi yıl sonra, yani 1973’te araştırmacılar 1953’te görüşme yaptıkları kişilere tekrar gitmişler, diğer konular bir tarafa, daha önce yazılı amaçlara sahip olan %3’lük kesimin finansal açıdan; geri kalan%97’nin toplamından daha iyi durumda olduklarını görmüşlerdir. Bu sadece kişilerin finansal gelişmelerini göstermektedir. Araştırmacılar, ölçümü zor olan; mutluluk, neşeli, huzurlu olma gibi sübjektif durumlarda da %3’lük kesimin diğerlerinden çok daha iyi olduklarını belirlemişlerdir.
Bilinçaltı, bilinçten gelen ancak net olan hedefler, amaçlar için harekete geçer. Bilince yardımcı olur. Bunun için mutlaka ama mutlaka net bir hedefiniz olsun. Göremediğiniz şeyi kendinize çekemezsiniz. Gideceğiniz yeri bilmiyorsanız, varacağınız yerin bir önemi yoktur. Net hedef başarı demektir.
Hedefinizi Netleştirin
Dünyanın en iyi yüzücülerinden Şorence Chatwik’in yaşadıkları, kendindeki gelişmeyi ölçemeyen bir kişiye neler olduğunu gösteren güzel bir örnektir. Şorence Chatwik, 4 Temmuz 1952 tarihinde Pasifik Okyanusu’na dalarak, Kaliforniya’ya doğru yüzmeye başlar. Eğer bu denemesini başarıyla tamamlarsa bunu yapan ilk bayan yüzücü olacaktı.
Chatwik çok kararlı bir şekilde okyanusun sularına dalarak yüzmeye başladı. Ancak o gün yoğun sisten dolayı göz gözü görmüyordu, su ise aşırı derecede soğuktu. Bu zor deneme birçok insan tarafından televizyonlardan dakika dakika seyrediliyordu. Saatler ilerliyor, bir taraftan yorgunluk bir taraftan soğuk… Chatwik için dayanılmaz bir durumdu. Bu zorlu yüzüşe 15 saat dayandıktan sonra artık devam edemeyeceğini anlayınca kendisini sudan çıkarmalarını istedi. Yakındaki teknede bulunan annesi ve antrenörü karaya yaklaştığını belirterek yüzmeye devam etmesini söylediler. Ama Chatwik dönüp Kaliforniya sahillerine baktığında tek görebildiği yoğun bir sis tabakasıydı.
Az sonra Chatwik daha fazla dayanamayarak sudan çıktı. Dinlenip kendine geldikten sonra gazetecilerin “Kıyıya çok az bir mesafe kalmıştı niçin biraz daha dayanmadınız?” sorusuna “Bakın mazeret bulmak için söylemiyorum ama karayı görebilseydim başarabilirdim.” cevabını verdi.
Chatwik’in pes etmesi ne yorgunluktan ne de soğuktan kaynaklanıyordu. Sis yüzünden karayı göremediği için hedefine ulaşamayacağını düşündü ve yüzmekten vazgeçti. Kendisi iki ay sonra aynı mesafeyi yüzerek geçmiş ve rekor kırmıştır.
Hedef belirleme kriterleri nelerdir?
Hedef belirlerken çok dikkatli olunmalıdır; çünkü geleceği belirliyorsunuz. Başarı hedeflerle eşdeğerdir. Hedeflere yani başarıya ulaşmak için iki şeye ihtiyaç duyarsınız:
Birincisi, neyi istediğinize tam olarak karar vermektir. İnsanların çoğu bunu yapmazlar.
İkincisi ise, onu elde etmek için ödeyeceğiniz bedeli belirlemek ve ondan sonra da bu bedeli ödemeye karar vermektir.
Hedef belirlerken hedefiniz size, alanınıza uygun olmalıdır. İletişimde iyiyken muhasebe ile ilgilenmek sizi yorar. Kapalı yerde çalışmayı seviyorsanız, açık alanda çalışmak sizi olumsuz etkiler, enerjinizi düşürür.
Hedefiniz, mükemmellik alanınıza uygun olmalıdır. Sizi mutlu eden bir alanda olmalıdır. Yani inşaat işlerini çok seviyorsanız, makinelerle uğraşmanız sizi sıkar, yorar. Daha sonra bu mesleği yaptığınızda iş tatminsizliği yaşarsınız.
Şimdi hedef belirleme kriterlerine geçebiliriz. Hedef, amaç belirlerken şu ölçütlere uyup uymadığını kontrol edin:
Net, belirgin mi?
Zihin, net olan için harekete geçer. Hedefiniz ne kadar net ve kesinse, varmanız o kadar kolay olacaktır. Bu yüzden hedefiniz net olmalı.
Örneğin, ben Marmara, Akdeniz bölgesinde yaşamak istiyorum demek netlikten uzak olmaktır. İstanbul’da yaşamak istiyorum, yaklaşımı da netlikten uzaktır. Ancak İstanbul’un Avrupa yakasında yaşamak istiyorum, demek netliğe uygun bir yaklaşımdır. Zihin de bu netlikten dolayı sizin için yapması gerekenleri yapmak için harekete geçer. Veya bir yılda 50 bin YTL kazanmak istiyorum, demek de net yaklaşımdır.
Ulaşılabilir mi?
Ulaşılabilir olması demek, önünüzde bu hedefe varmayı engelleyecek durumların olmaması demektir. Çoğu insan gücünün farkına varmadan hedefler koyuyor. Bir insan elindeki imkanlara, şartlara göre hedefini belirlemeli. Ayda 1000 YTL maaş alan kişi yılda 50 bin YTL kazanamaz. Bunun için farklı yollar, ek işler yapması gerekir.
Ölçülebilir mi?
Hedefinize giden yolda hedefinize ne kadar yaklaştığınızı ölçmeniz çok önemlidir. Bunun için elinizde imkanlar vardır. Kazancınızla ilgili aylık veriler, harcamalarınız, gelir gider tablonuzdaki sonuçlarınız size nereye geldiğinizi gösterecek araçlardır. Bunlara dikkat ederek hedefinize ne kadar yaklaştığınızı kolaylıkla ölçebilir, çalışma temponuzu buna göre ayarlayabilirisiniz.
Motive edici mi?
Belirlediğiniz hedef sizi heyecanlandırıyor mu, sizi mutlu ediyor mu? Bu sorulara evet cevabı verdiğiniz bir hedef, meslek olmalı. İstemediğiniz bir hedef, meslek gelecek hayatınızı olumsuz etkileyebilir.
Zaman planlı mı?
Hedefinizi günlük, haftalık ve aylık bölümlere ayırdığınızda onu kontrol etmeniz ve ulaşmanız daha kolay olacaktır. Hangisine ne kadar zaman ayıracağınızı iyice belirlediğinizde zamana da hükmettiğinizi görecek zamanınızı daha iyi yöneteceksiniz.
Ayrıca kendinize 1 yıllık, 5 yıllık 10 yıllık kalkınma planı hazırlayabilirsiniz. Bunun için kendinize şu soruları sorarak gelecek hedeflerinizi belirleyebilirsiniz:
1 yıl sonra nerede olmak istiyorum?
5 yıl sonra nerede olmak istiyorum?
10 yıl sonra nerede olmak istiyorum?
Bunları yaptığınızda istediğiniz başarı sizin olacaktır.
Başarının Oranı
Hayatta hedeflediği şeyleri bir türlü başaramadığını düşünen bir adam, eski dostu olan yaşlı bir bilgeyi ziyarete gitti. Bilge, çevresindeki insanların kendisinden istifade ettiği, son derecece bilgili ve tecrübeli bir insandı.
Bilge adama halini hatırını sorduğunda; “Vallahi durumum pek iyi değil. Bir türlü hayatımda istediğim noktaya gelebilmiş değilim. Bakıyorum da, yaptığım işlerin yarıdan fazlasında başarısız oldum. Ne yapmam gerektiğini de bilmiyorum.”
Bilge:
“Canın buna mı sıkılıyor?”
“Maalesef evet. Size akıl danışmaya geldim. Durumumu düzeltmem için ne yapmam gerekiyor acaba?”
“Sana tavsiyem, bugün evine giderken bir kütüphaneye uğra ve New York Times’in 1970 yılı arşivini bul, 930. sayfasına bak. Orada ihtiyacın olan bilgiyi bulacaksın.”
Adam bilgenin yanından ayrıldı ve hemen en yakındaki kütüphaneye gitti. Gazetenin 1970 yıllığını buldu ve denilen sayfayı heyecanla açtı. Ama hayal kırıklığına uğradı. Zira bu sayfada, beysbol oyunu ile istatistiklerden başka bir şey yoktu. Dünyanın en iyi beysbol oyuncuları ve isabet yüzdeleri vardı yıllıkta. Yıllıkta verilen rakamlara göre bu alanda birincilik, Ty Cobb’a aitti. Ty Cobb, kendisine atılan her on topun 3.67’sine isabetle vurmayı başarmıştı. Beysbol tarihinin en ünlü oyuncularından Babe Ruth bile bu orana ulaşabilmiş değildi.
Adam birkaç gün sonra tekrar bilgenin yanına uğradı ve;
“Dediğiniz yere baktım. Ty Cobb, 3.67 yazıyor.” dedi.
Bilge hafifçe gülümsedikten sonra;
“Gördün mü?” dedi. “beysbolda topa isabet bakımından bir numaralı oyuncu bile 3.67’de kalmış. Bunun anlamı nedir? Kendisine gelen her üç topun ancak birine doğru düzgün vurabilmiş. Sen ne umuyorsun ki?”
Adam başını sallayarak;
“Şimdi anladım,” dedi, “pek de başarısız olmadığımı, ama beklentilerimi makul bir düzeye indirmem gerektiğini söylüyorsunuz.”
Hedef belirleme alanları nelerdir?
İnsan kendi hayatının her alanında kendine hedefler belirlemelidir. Sadece eğitim, kariyer alanında değil. Yaşamı bir bütün olarak kabul edip ona göre hedefleri belirlediğimizde her alanda başarılı ve mutlu oluruz. İşte doyumlu yaşam budur. Doyumlu bir yaşam için 9 alanla ilgili hedeflerimizi belirlemeliyiz. Bu alanlar şunlardır:
Ruhsal gelişim:
İç huzurunuzu sağlamak, geliştirmek, hayatın sizin için anlamını sorgulamak, doyumlu yaşam için hedefleriniz neler?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
İlişkiler
Kendinizle, ailenizle, arkadaşlarınızla, dostlarınızla, başkalarıyla, ilişkileriniz için hedefleriniz var mı?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Eğitim
Hangi konularda bilgi ve becerilerinizi artırmak istiyorsunuz? Hangi dergiye, gazeteye abonesiniz?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Toplumsal yön ve saygınlık
Hangi gruplara, örgütlere, derneklere, kuruluşlara katılmak istiyorsunuz? Kim ya da kimlerden saygı görmek istiyorsunuz?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Hobiler/boş zaman
Hangi faaliyetleri (gezi, spor, hobi…) yapmak istiyorsunuz? Bunları kim ya da kimlerle yapmak istiyorsunuz?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Meslek/kariyer
Hangi işi yapmak istiyorsunuz? Ne tür iş istiyorsunuz? Üretken bir çalışma ve başarılı bir kariyer için hedefleriniz nelerdir?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Sağlık
Bedensel faaliyetleriniz ve genel sağlığınız için hedefleriniz nelerdir? Şu anki sağlığınızı korumak için neler yapmayı düşünüyorsunuz?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Maddi durum
Yapmak istediğiniz şeyler için yeterli parayı nasıl ve nereden kazanacaksınız?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Sosyal hizmet/başkalarına yardım
Çevrenizde ya da mahallenizde ne tür işler yapmayı düşünüyorsunuz? Başkalarına ne tür yardım yapmayı düşünüyorsunuz?
HEDEFİM
HEDEFİM
HEDEFİM
Kaynak: Çekim Yasası / Akis Kitap
www.GencGelisim.com
