Obezite vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucunda gelişen, kronik, tedavi edilebilir bir hastalıktır.
Fazla kilo ile obezite aynı anlamı ifade eder mi?
Her zaman aynı anlamda değildir. Örneğin bir sporcu; fazla kilolu olsa bile, yağ oranı çok az, kas oranı fazla ise bu, obez demek değildir. Kısacası obezite fazla yağ birikimi demektir.
Vücut yağ oranı ne olmalıdır?
Erkekte: %12-20, kadında %20-30 oranında yağ olması normaldir.
Yaş ilerledikçe bu normal değerlerin biraz yükselmesine izin verilir.
Pratik yaşamda erkekte %25, kadında %35’in üzerinde yağ oranı patolojiktir
Metabolik obez ne demektir?
Beden kitle indeksine göre vücut ölçüleri normal sınırlar içinde olsa dahi, yaşına göre vücudunda fazla miktarda yağ bulunan insana metabolik obez denir.
Çocukluktan itibaren şişman olan bireyler ile sonradan şişmanlayan bireyler arasında sağlık açısından fark var mıdır?
Evet. Çocukluktan itibaren şişman olanlarda yağ hücrelerinin sayısında artış vardır. Özellikle kol ve bacaklar daha şişmandır. Komplikasyonlarla ilişkisi daha azdır. Erişkin dönemde ortaya çıkan şişmanlıkta ise yağ hücrelerinin büyüklüğü artmıştır ve yağlanma daha çok gövdededir. Başta insülin rezistansı (Şeker hastalığı gibi bazı metabolik bozuklukların habercisidir) olmak üzere komplikasyonlara daha yatkındır.
Metabolik sendrom nedir?
1- Abdominal obezite (Bel çevresi): Erkek >102cm (94 cm), Kadın > 88cm (80 cm)
2- Trigliserid yüksekliği > 150mg/dl
3- HDL-Kolesterol: Erkek < 40 mg/dl, Kadın < 50 mg/dl
4- Kan basıncı > 130-85mmHg
5- Açlık plasma glukozu > 110mg/dl
Bu beş risk faktöründen en az üçü bir insanda bulunursa metabolik sendromdan bahsedilir. Bu sendromda asıl patoloji insülin direncidir.
Metabolik sendromun Türkiye’de sıklığı nedir?
Son yapılan kapsamlı taramada (METSAR = Metabolik sendrom araştırma çalışması) Türkiye genelinde 4.264 kişi taranmış ve bunların %33.9’unda metabolik sendrom tespit edilmiştir. Kadınlar’ın %39.6’sı, Erkeklerin ise %28’inde bu sendrom görülmüştür. Bu oran kentsel (%33.8) veya kırsal (%33.9) fark ayrımı göstermemektedir. Yani Türk toplumunun 1/3’ü hastalıklar için risk altındadır. Bunu önlemenin tek yolu zayıflamadır.
Ülkemizde ne kadar obez vardır?
TEKHARF çalışmasına göre (2000 yılında) kadınlarımızın %43’ünün, erkeklerimizin ise %21.1’inin şişman olduğu bildirilmiştir. Aynı çalışmada bel çevresi > 88 cm olan kadınların oranı % 56, bel çevresi >102 cm olan erkeklerin oranı ise %17 bulunmuştur. Bu çalışmada Türk kadınının dünya kadınlarına göre çok daha şişman olduğu tespit edilmiştir.
Değişik çalışmalarda erkekler için %12-22, kadınlar için ise %29-38 arasında değişen sonuçlar bildirilmiştir.
Vücut kitle indeksine göre tespit edilen sınırlardaki insanların dağılımı nedir?
Obez olmayan: %25
Normal (veya metabolik obez ): %25
Fazla kilolu (overweight): %25
Obez: %25 (%10 morbid obez)
Vücuttaki yağın dağılımı önemli midir?
Evet. Vücuttaki yağın dağılımına göre iki tip şişmanlık vardır
1. Android tip = Erkek tipi = Elma tipi: Abdominal obezite vardır ve hastalıklarla, insülin direnci ile ilişkilidir, tehlikeli tiptir.
2. Jineoid tip = Kadınsı şişmanlık = Armut tipi: Glutel bölge (kalçalar) ve bacaklarda yağlanma daha çoktur. Tehlike daha azdır.
yazan: Dr. Yavuz Furuncuoğlu
kaynak: Bilimsel Zayıflama – Akis Kitap
