Tercih yapmak ÖSS’yi kazanmanın son ve önemli bir aşamasıdır. Tercihler mutlaka bir rehber öğretmen gözetiminde yapılmalıdır. Aksi takdirde öğrenci Y-ÖSS puanı yeterli olduğu halde herhangi bir üniversiteye yerleşemeyebilir. Yanlış ve bilinçsiz yapılan tercihlerden dolayı yerleşemeyen ve açıkta kalan birçok öğrenci vardır. Yeni sistemde sadece puanın yetmesi yeterli değildir, aynı zamanda tercih edeceğiniz üniversitenin ve bölümün yüzdelik dilimleri de çok önemlidir. Bu yüzdelik dilimler tercih rehberinde bulunmaktadır. Öğrencilerin tek başına bu yüzdelik dilimleri yorumlaması oldukça güçtür.
Y-ÖSS Puanların Yorumlanması
Y-ÖSS Sözel Puan: ÖSS-Sözel puanına, (AOBP-SÖZ) ilgili katsayılarla çarpılarak,
Y-ÖSS Eşit Ağırlıklı Puan: ÖSS-Eşit Ağırlıklı puanına, (AOBP-EA) ilgili katsayılarla çarpılarak,
BİLAL ÖZBAY
bilal-ozbay@tnn.net
Tercih yapmak ÖSS’yi kazanmanın son ve önemli bir aşamasıdır. Tercihler mutlaka bir rehber öğretmen gözetiminde yapılmalıdır. Aksi takdirde öğrenci Y-ÖSS puanı yeterli olduğu halde herhangi bir üniversiteye yerleşemeyebilir. Yanlış ve bilinçsiz yapılan tercihlerden dolayı yerleşemeyen ve açıkta kalan birçok öğrenci vardır. Yeni sistemde sadece puanın yetmesi yeterli değildir, aynı zamanda tercih edeceğiniz üniversitenin ve bölümün yüzdelik dilimleri de çok önemlidir. Bu yüzdelik dilimler tercih rehberinde bulunmaktadır. Öğrencilerin tek başına bu yüzdelik dilimleri yorumlaması oldukça güçtür.
Y-ÖSS Puanların Yorumlanması
Y-ÖSS Sözel Puan: ÖSS-Sözel puanına, (AOBP-SÖZ) ilgili katsayılarla çarpılarak,
Y-ÖSS Eşit Ağırlıklı Puan: ÖSS-Eşit Ağırlıklı puanına, (AOBP-EA) ilgili katsayılarla çarpılarak,
Y-ÖSS Sayısal Puan: ÖSS-Sayısal puanına, (AOBP-SAY) ilgili katsayılarla çarpılarak,
Y-ÖSS Dil Puanı: ÖSS-Dil puanına, (AOBP-SÖZ) ilgili katsayılarla çarpılarak elde edilir.
< Alan dışı tercih yapacak öğrencilerin AOBP’si 0.3 ile çarpılarak Y-ÖSS puanları oluşturulur.
< Adaylar Y-ÖSS puanlarını göz önünde bulundurarak tercih oluştururlar.
< Y-ÖSS puanı aynı zamanda öğrencinin hangi yüzdelik dilim içinde olduğunu da belirler.
Yüzdelik Dilim Nedir?
ÖSYM Tercih kılavuzunda önceki yılın ÖSYS sonuçlarına göre, Yükseköğretim programlarının ilgili puan sıralamasında en küçük puanları itibarıyla üstten yüzde kaçıncı sıradan öğrenci almış oldukları, “yüzdelik dilim” başlıklı sütunlarda gösterilmiştir. Bu yüzdelik dilimler, ilgili yükseköğretim programlarının ne kadar çok istendiğini gösterir. Tercihlerinizi yaparken bu yüzdelik dilimler ile kendi yüzdelik dilimlerinizi birlikte göz önünde tutmanız yararınıza olacaktır.
Bir programın yüzdelik dilimi bir önceki yıl ÖSYS’de bu programın ne kadar çok istendiğini ve isteyen adaylardan üstten kaçıncı adayın bu programa yerleştiğini gösteren bilgidir. Dolayısıyla yüzdelik dilim rakamsal olarak küçüldüğü oranda o programa yerleşmiş olan adayların daha yüksek bir puana ve sıralamaya sahip olarak o programa yerleştiklerini gösterir.
Yüzdelik dilimler yorumlanırken bu dilimlerin yaklaşık değerler olduğunun göz önünde tutulması yararlı olacaktır.
TERCİHLERİ DOĞRU SIRALAMA
Mezun olduğunuz okul türünü göz önünde tutarak hangi tablolardan tercih yapabileceğinizi belirleyin.
“Liseden hangi alandan mezun iseniz, bu alanla ilgili yükseköğretim programlarını tercih ettiğinizde kazanma şansınızın daha fazla olacağını unutmayın. Çünkü eğitim gördüğünüz alanla ilgili ham puan türü ile öğrenci alan yükseköğretim programlarını tercih ettiğinizde AOBP’niz 0.8 ile çarpılarak ÖSS’de aldığınız ilgili puana eklenir. Eğer ÖSYM’nin kendi alanınızda belirttiği bölümlerin dışında bir tercih yaparsanız ilgili AOBP’niz 0.3 katsayısıyla çarpılarak ÖSS puanınıza eklenir.
Kendi alanınızda yer alan bölümler ve bu bölümlerin hangi puan türü ile öğrenci aldıkları “Yükseköğretim Programları ve Kontenjanlar Kılavuzu”nda tablolar halinde verilmektedir. Bu tabloları dikkatlice inceleyin. Sınav sonuç belgenizde veya internetteki sonuç belgesinde 0,8 AOBP’li, 0,3 AOBP’li ve ek puanlı (sadece meslek lisesi öğrencilerinde) Y-ÖSS puanlarınız yazılı olacaktır.
< Yerleştirildiğinizde okuyabileceğiniz yükseköğretim programlarını tercih listesine yazınız. Yaptığınız sıralamada en çok istediğiniz program en başta olmalıdır. Her sıraya bir sonrakinden daha çok istediğiniz bir programı yerleştirin ve listenizi en az istediğiniz programla bitirin.
< Bu sıralamada birbirine çok yakın puanda olan tercihlerle karşılaşılabilir. Ya da istediğiniz bölüm alt sıradaki tercihlerde olabilir. O zaman tutarsız tercih yapmamak için istek dışındaki bölümleri tercih listenizden çıkartın.
< Y-ÖSS puanınız % 7’lik dilimde ise, ilk 6 tercihinizi; % 4 ile % 7’lik dilim arasında seçebilirsiniz. Bu bölümler sizin yüzdelik diliminizden yüksek olan bölümlerdir.
Sonraki 12 tercih sıralamanızı kendi yüzdelik diliminizin altında yani % 7 ile % 10 arasında oluşturabilirsiniz. Bu bölümler size en uygun tercihlerdir.
Son 6 tercih seçeneğini de garantili yüzdelik dilimde yani % 10 ile %15 dilimleri arasında oluşturabilirsiniz.
< Tercihlerinizde puanınıza ve yüzdelik diliminize uygun ilk tercihe yerleştirilirsiniz. Alt tercihiniz daha çok istediğiniz bir yer olsa bile bu bir şeyi değiştirmez.
< ÖSS’de başarılı olan okul birincileri, genel kontenjan ve okul birincileri kontenjanı göz önünde tutularak merkezi yerleştirme ile Y-ÖSS puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştirileceklerdir.
< Okul birincileri için ayrılan kontenjanlar sınırlıdır. Bu nedenle tercihlerinin tümünü çok istenen yükseköğretim programları arasından yapan okul birincileri, puanlarının yüksek olmaması durumunda hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayabilirler. Okul birincilerinin kendilerine sağlanan bu olanaktan yararlanabilmeleri için tercihlerini, puan durumlarını göz önünde tutarak, dengeli bir şekilde yapmaları gerekir.
Tercih Hatalarının Nedenleri
1. Farklı puan türünden ve ortaöğretimdeki alanıyla uyuşmayan bölümler seçmek.
2. Tercih listesini doldurmak için istek dışı yükseköğretim programları yazmak.
3. Bölümlerin yüzdelik dilimlerini ve başarı sırasını ve puanını göz önüne almayarak ölü tercih yapmak.
4. Bölümlerin özel şartlarına dikkat etmeden tercih yapmak.
5. Kodlama hatası yapmak.
6. Meslekleri ve üniversitelerin bulunduğu şehirleri tanımadan tercih yapmak.
7. Üniversite ve bölüm sınırlaması yaparak kazanma şansını azaltmak.
8. Vakıf Üniversitelerinin burslu ya da burssuz programlarının özel koşullarını göz önünde bulundurmadan tercih yapmak.
9. Okul türü, alan/kol/ bölüm, yaş, sağlık, cinsiyet gibi bütün koşullarını tam olarak karşılayamadığınız programları tercih etmek.
ÖSS TERCİH SÜRECİNDE YAPILMASI GEREKENLER
Tercih yapılacak puan türünün tespiti (ÖSS-SAY, ÖSS-EA, ÖSS-SÖZ, ÖSS-DİL)
Tercih yapılması düşünülen bölümler ilk aşamada çok fazla elenmeden saptanmak
Öğrencinin kişilik yapısı, gelecek düşüncesi ve tercih edilmesi düşünülen bölümler ile ilişkisini saptamak
İlk etapta tercih edilmesi düşünülen bölümler ile kendimizi karşılaştırıp elemeler yapmak. Daha dar bir bölümler listesi oluşturmak
Tercih edilmesi düşünülen bölümlerin bulunduğu üniversitelerin tamamını saptanması
Tercih edeceğimiz bölümlerin bulunduğu üniversitelerden okunulması düşünülenleri saptamak
Son olarak tercih ettiğimiz bölümlerin listesini oluştururken puanlar göz önünde tutarak sıralamak
Bu işlemleri yaparken dikkat edilmesi gereken durumlar:
Puanımızın değerini düşünerek hareket etmeliyiz, puanımıza göre ne çok yüksek puanlı nede çok düşük puanlı yerler listemizde yer almamalıdır.
Bölüm seçmenin meslek seçmek anlamına geldiğini; meslek seçmenin ise hayatın akış yönünü belirlemek olduğu unutulmamalıdır.
Bölüm tercihlerinde o bölümün mezuniyet sonrası sunduğu çalışma olanaklarını düşünmeden hareket etmeyiniz.
Üniversite seçerken üniversitenin bulunduğu ilin sosyo-ekonomik yapısı, kültürel dokusu, üniversitenin geçmişi göz önünde tutulmalıdır.
Üniversite tercihinde okulun eğitim kalitesi, sunduğu eğitim olanakları en önemli tercih unsurları olmalıdır.
Tercih listesi gönderildikten sonra “keşke ben birincideğil de ikinci tercihime yerleşsem” deme şansımız yoktur. Bundan dolayı okumak istemediğimiz bölümü, gitmek istemediğimiz üniversiteyi asla tercih listemizde bulundurmamalıyız.
Kazandığınız bir bölüme gitmezsen gelecek yıl başka bir bölümü kazanma şansınızın pek fazla olmadığını unutmamalısınız.
Tercihlerinizi asla ama asla destek almaksızın yapmayınız. Tercihlerinizi rehberlik uzmanları veliniz ve mümkünse tercih etmeyi düşündüğünüz bölüm mezunları ile görüşerek yapınız.
Vakıf (Özel) Üniversitelerine Dikkat!
Devlet üniversitelerinin dışındaki üniversiteleri tercih ederken dikkatli olmalısınız.
Vakıf üniversitelerinin puanları devlet üniversitelerine göre daha düşük olabilir. Ancak bu üniversitelerin paralı olduklarını dikkate alın. Paralı olarak okuma gücünüz yoksa bu okulları tercih etmeyin ya da burslu olan bölümleri tercih edin.
Okula yerleştikten sonra okumaktan vazgeçtiğinizde ve tekrar ÖSS’ye hazırlanmak istediğinizde bir sene için OBP 0.3 ile çarpılacak ve mağdur olacaksınız.
OKS TERCİH SÜRECİNDE YAPILMASI GEREKENLER:
OKS tercih sürecinde; öğrenci ilköğretim sonrasında eğitimini devam ettireceği okulu tercih etmek durumundadır. Fen Matematik (OKS – FM) ağırlıklı puan ile Fen Liseleri, Türkçe Matematik (OKS – TM) ağırlıklı puan ile Anadolu Liseleri, Süper Liseler (Anadolu Lisesi statüsüne alınmıştır), Anadolu Öğretmen liseleri öğrenci alacaktır. Ancak Polis Kolejleri’ne girebilmek için o okula özgü sınavlardan da başarıyla geçmek gerekmektedir.
OKS tercih döneminin bu yıl tam bir karmaşa içinde olacağı görünüyor. Süper liselerin sürece dahil edilmesi OKS ’nin tek sınav haline getirilmesi ve de puanlama ve tercih sistemindeki değişiklerin hepsinin bu yıl uygulamaya girmesi karmaşadaki sebeplerdir.
Bu yıl OKS ye girmiş olan öğrenciler için tercih süreci sınavın kendisinden bile daha önemlidir. Eğer doğru tercihler yapamazsak aldığımız puanlara göre hakkımız olan okullara yerleşemeyebiliriz.
Doğru tercih yapabilmek için:
Anadolu Liseleri, Fen Liseleri, Anadolu öğretmen Liseleri ve elimizde puanı olan okulların puanlarına kesinlikle ihtiyaç olunacaktır. Burada dönüştürülmüş puanlardan ziyade eski puanlara göre düşününüz. Çünkü dönüştürme işleminde netlik yoktur.
Süper Liseler, Anadolu Lisesi gibi düşünülmelidir. Süper Liseleri tercih ederken bulunduğu bölgedeki Anadolu Liselerinin puanını aşmayacağını düşünmekteyiz. Ayrıca okulun ÖSS’deki yerleştirme oranı da okulun puanını belirleyici temel etkenlerden biri olacaktır.
Tercih sırası oluşturulurken Süper Liseler Anadolu Liselerinin altında yer almalıdır.
Tercih sürecinde yerleştirme şeklinin ÖSS ile benzeştiğini unutmamak ve ona göre stratejiler geliştirmek gereklidir.
İstanbul, Ankara, İzmir gibi metropollerdeki Anadolu ve Fen liseleri geçmiş yıllara göre daha çok tercih edileceği için puanlarının yükselebileceği düşünülmelidir.
Bu yıl özellikle OKS tercihlerinde karmaşa olacağı açıktır. Bundan kurtulmanın en iyi yöntemi doğru kişilerden yardımları almaktır. OKS neticesinde kazanılacak iyi bir okul aynı zamanda ÖSS’de de belli bir oranda başarılı olmaya yardımcı edecektir.
Sevgili öğrenciler, bir liseye ya da üniversiteye yerleşmek için sadece sınavda başarılı olmak yetmez, aynı ciddiyetle ve bilinçle doğru tercih yapmak da önemlidir. Hepinize başarılar diliyorum.
Bu konularda ilginizi çekebilir:
