Uyku, insan vücudu için en faydalı ihtiyaçlardan biri olmakla birlikte gereğinden fazla uyku uyumak hem sağlık ve zindelik, hem de zaman açısından zararlıdır. Uyku, bedeni yorgunluktan kurtarır ve zindelik verir. Hastalıklara karşı direnç sağlar. Sağlığın korunmasında önemli rol oynar. Zihnin ve bedenin gün boyunca harcadığı enerji, uyku ile yerine konur. Rahat ve huzurlu bir uyku sağlıklı bir yaşam için şarttır. Uyku aynı zamanda ruh sağlığının da bir göstergesidir.
Rahat ve huzurlu bir uyku uyumak isteyen her insan kendi biyolojik saatine uygun bir uyku düzenine uymalıdır.
Gereğinden az uyumak da fazla uyumak da yanlıştır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte genel olarak bir insana 5-7 saat uyku yeterlidir. Yeterli uyku uyunmadığında kişinin ruhsal ve fizyolojik dayanıklılığı azalır.
ALİ AKBEN
aliakben@aliakben.com
Uyku, insan vücudu için en faydalı ihtiyaçlardan biri olmakla birlikte gereğinden fazla uyku uyumak hem sağlık ve zindelik, hem de zaman açısından zararlıdır. Uyku, bedeni yorgunluktan kurtarır ve zindelik verir. Hastalıklara karşı direnç sağlar. Sağlığın korunmasında önemli rol oynar. Zihnin ve bedenin gün boyunca harcadığı enerji, uyku ile yerine konur. Rahat ve huzurlu bir uyku sağlıklı bir yaşam için şarttır. Uyku aynı zamanda ruh sağlığının da bir göstergesidir.
Rahat ve huzurlu bir uyku uyumak isteyen her insan kendi biyolojik saatine uygun bir uyku düzenine uymalıdır.
Gereğinden az uyumak da fazla uyumak da yanlıştır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte genel olarak bir insana 5-7 saat uyku yeterlidir. Yeterli uyku uyunmadığında kişinin ruhsal ve fizyolojik dayanıklılığı azalır. Hastalıklara ve strese karşı mücadele gücü zayıflar.
Uykuda dört dönem vardır:
Birinci Safha: Uyku-uyanıklık arası olan bu dönem 5-15 dakikalık bir süreyi kapsar. Kaslarımızın gevşediği, göz kapaklarımızın düşmeye ve beynimizin fonksiyonlarının azalmaya başladığı dönemdir.
İkinci Safha: Hafif uyku dönemi olarak da adlandırılabilen bu dönemde kişi uyur ama küçük bir uyarıda hemen uyanabilir.
Üçüncü Safha: Uyku derinleşmiş, kaslar iyice gevşemiş ve kişi tam uykuya dalmıştır. Kalp atışları yavaşlamış, tansiyon düşmüş ve vücut ısısı da düşmeye başlamıştır.
Dördüncü Safha: “Derin uykuda” tabirinin söylendiği bu dönemde uyku rüyalarla süslendiği gibi bu dönemle ilgili bozukluklarda da uyurgezerlik ve gece alt ıslatmalarla karşılaşılabilir.
İyi ve Kaliteli Bir Uyku İçin Öneriler
< Yatmadan önce ılık bir duş alabilirsiniz: Vücut gün boyu kapalı yerde ve kapalı giysiler içinde bunalmış, terleme nedeniyle ciltte bakteriler oluşmuştur. Beden gün boyu negatif enerji ile kirlenmiştir. Bu durum hem sosyal hem de sağlık açısından rahatsız edici bir durumdur. Ilık bir duş sizi bu sıkıntıdan kurtaracak, gün boyu gerilen kaslarınızı gevşeterek rahatlatacaktır.
< Kısa bir yürüyüş yapın: Biraz efor sarf etmek sizi yoracak ve uykuya hazırlayacaktır.
< Doğa belgeselleri seyredin: Tabiatın insanı rahatlatıcı etkisi artık herkes tarafından bilinen bir gerçek. Seyrettiğiniz görüntüler üzerinizdeki gerilimi azaltacak, yatağa gittiğinizde zihniniz ve bedeniniz uykuya hazır olacaktır.
< Komedi filmi seyredin: Gülmek gevşemenize yardım edecek ve sizi rahatlatacaktır. Yattığınız yerde gülümseyerek uyuyabilirsiniz.
< Midenizi rahata kavuşturun: Akşam saatlerinde yenilen aşırı miktarda yemek veya uyku öncesi aşırı miktarda sıvı alınması mideyi rahatsız ederek uykuya geçişi zorlaştırır. Bu saatlerde olabildiğince hafif yemeye çalışın.
< Yatmadan önce kafeinli yiyecek ve içecek tüketmeyin: Bu tür yiyecek ve içecekler uyarıcı etki yapacak ve uykunuzu kaçıracaktır. Uyumak için bir bardak ılık süt veya ıhlamur içip birkaç bisküvi yemeyi tercih edebilirsiniz.
< Geç vakitte ve aşırı yemekten kaçının: Dolu bir mide ile uyumak hem sağlığınız hem de uyku kaliteniz için yanlış bir tercihtir.
< Odanın ısısını ayarlayın: Çok sıcak ya da çok soğuk bir odada uykunuzu tam olarak alamaz ve yataktan zinde kalkamazsınız.
< Sigara kullanmaktan kaçının: Sigaranın uyku bozukluklarına yol açtığını ve nikotinin tüm sinir sistemini etkilediğini unutmayın.
< Odanızı havalandırın: Oksijen miktarı düşük havasız bir ortamda uyumaya çalışmak hem yorucu hem de sinir bozucudur. Oksijen hücrelerimizin yaşam kalitesi için en elzem gıdadır.
< Gürültü kaynaklarını kapatın: Sesinden rahatsız olduğunuz her türlü araç-gereç ve cihazı kapatın ya da odanızdan çıkarın.
< Öğle uykusundan kaçının: Öğle uykusu, uyku birikimini azaltacağından gece uykunun gelmesini geciktirir ve uykusuzluk çeken insanları olumsuz etkiler.
< Yatağa uykunuz gelmeden girmeyin: Bu durumda yaşayacağınız “acaba uyuyabilecek miyim?” kaygısı uykuya dalmanızı daha da güçleştirecektir.
< Solunum yolu rahatsızlıklarına karşı tedbir alın: Burun tıkanıklığı ve solunum yollarında enfeksiyon olması nefes alma zorluğu doğuracağından uyku kalitenizi olumsuz etkileyecektir.
< Kilonuza dikkat edin: Aşırı şişmanlık da uyku kalitenizi bozacaktır.
Uykusuzluğun Nedenleri
< Stres
< Ağrılı hastalıklar
< Gece yenen yemek ve buna bağlı şişkinlik ve hazımsızlık
< Çeşitli ruhsal hastalıklar ve depresyon
< Uyku ortamının uygun olmaması, kötü yatak, soğuk veya sıcak ortam
< Uyku düzenini bozan ilaçlar
