20 Kasım günü dünyanın birçok ülkesinde Dünya Çocuk Hakları günü olarak kabul edilir. Birleşmiş Milletler 20 Kasım 1959’da Çocuk Hakları Bildirgesi’ni kabul etmiş, 1989 yılında ise Çocuk Hakları Sözleşmesi kabul edilmiş ve 193 ülke tarafından onaylanmıştır.
Çocuk Hakları Bildirgesi on maddedir ve çocukların dil, din, ırk ayrımına tabi olmaması gerektiğini vurgulayarak başlar. Bu sözleşmede belirtilen temel çocuk hakları haklar şöyledir: Fiziksel ve ruhsal olarak zarar görmeden büyüme hakkı, ihmal ve istismardan korunma hakkı, sosyal güvenlikten yararlanma hakkı, bir isme sahip olma bir devletin vatandaşı olma hakkı, sevgi ve güvenlik hakkı, eğitim hakkı, kurtarma olanaklarından ilk yararlanma hakkı.
Şüphesiz bu haklar en temel haklardır ve her çocuk bu haklardan yararlanarak büyümelidir. Pedagoji Derneği olarak biz, günümüzde en çok ihlal edilen çocuk hakkının “Çocuk Olma Hakkı” olduğunu düşünüyoruz. Farkında olmadan geliştirdiğimiz sistemler, aldığımız kararlar ve söylemlerimizle çocuklarımızın çocukluklarını, çocuk olma haklarını ellerinden aldık maalesef.
Her bulduğumuz boşluğa bina dikerek, sokakları arabaların istilasına bırakarak çocuklarımızın dışarıda ve sokakta oynama hakkını ellerinden aldık mesela. Beton ve asfalt ile çocukların çimene basma, dizlerinin yeşil olma hakkını el koyduk. Doğa ile olan bağlantılarını kopardık böylece. Sokaktaki köpekleri topladık, ağaçsız sokaklar inşa ederek kuşlara yuva bırakmadık. Yerlere asfalt-beton döküp karıncaları, kertenkeleleri kaçırdık, solucanları sakladık. Çiçekli bahçelere binalar dikip, uç uç böceklerini, arıları ve kelebekleri uzaklaştırdık. Böylece çocukların hayvanlarla oynama hakkını da ellerinden almış olduk.
Okulları tam gün yapıp çocukların oyun saatlerini azalttık. Sınav odaklı bir eğitim sistemi ile çocukların hafta sonu dershanelere, kurslara gitmek zorunda bıraktık. Geriye kalan zamanlarda çocuklara o kadar çok ödev verdik ki, onların oyun oynama haklarını ellerinden aldık. Oyun oynayacakları mekânları ve zamanları ellerinden alarak çocuklarımızın en temel hakkını, yani çocuk olma hakkını ellerinden almış olduk. Onların yaptıkları çocuklukları “yaramazlık” olarak tanımlayarak çocukluklarını yaşamalarına pek de fırsat tanımadık açıkçası.
Biz Pedagoji Derneği olarak diyoruz ki, gelin bu çocuk hakları gününde bir karar alalım ve çocuklarımıza en temel hakları olan Çocuk Olma Hakkı’nı yeniden iade edelim.
