- yüzyılın son on yılında fizik, güç alanları (fields of force) fikrinin kabul edilip tanınmasıyla daha az atomistik hâle geldi. Güç alanları fizik biliminde mıknatıs veya elektrik akımı gibi güç hatları tarafından içerisinden geçilen bölge veya alana verilen isimdir.
Fizikteki bu yeni gücün klasik örneği manyetizmadır. Manyetizmanın geleneksel Galileocu-Newtoncu terimlerle tanımlanması ve anlaşılması çok zordur.
Güç alanları düşüncesi kısaca, bir sistemin çalışma şeklinin atom ve moleküllerine bölünmeden, “bütün” ve “tam” olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyler.
Fizikteki bu değişimin psikoloji üzerindeki etkisi, Gestalt psikolojisinin kurucularından Wolfgang Köhler’in çalışmalarıyla olmuştur. Köhler, 20. yüzyılın en büyük fizikçilerinden kuantum fiziğinin babası Max Planck ile birlikte çalışmıştır.
Köhler, insan zihninin doğal aksiyomlarına dayanan “algı (pragnanz) yasaları”nı Planck ile yaptığı çalışmalar sonucunda psikolojiye kazandırmıştır. Görüldüğü gibi psikolojideki çok az yasadan biri olan “algı yasaları”, kuantum fiziğinin etkisiyle ortaya çıkmıştır.
Köhler, Gestalt düşüncesinin vurgu yaptığı “bütünler arasında bir bağlantı olduğu” fikrinin kuantum teorisinden etkilendiğini söylemiş ve Gestalt psikolojisinin, fiziğin bir tür psikolojiye uygulaması olduğunu da belirtmiştir.
Kuantum fiziğinin işaret ettiği “olasılıklar evreni” bize “hayatta seçimler yapabilen ve özgür iradesi olan varlıklar olduğumuzu” söylüyor olabilir.
İşte, geçtiğimiz yüzyılın başında fizikte devrim yaratan ve yepyeni bir düşünce şekli getiren kuantum teorisi, psikolojiyi bu şekilde etkilemiştir. Gerek kuantum fiziği, gerekse Gestalt düşüncesi, “bir bütünün parçalarına ayrılmadan değerlendirilmesi gerektiğini ve bütünün çalışmasının ancak bu şekilde anlaşılabileceğini” vurgular.
Kuantum fiziğinin işaret ettiği “olasılıklar evreni” bize “hayatta seçimler yapabilen ve özgür iradesi olan varlıklar olduğumuzu” söylüyor olabilir. Algılarımız hayatla irtibatımızı sağlayan yegâne kanallar olduğundan, kuantum fiziğiyle ortaya çıkmış “algı yasaları” bize, hayatımızı şekillendirmekte yepyeni bir bakış açısı sunabilir.
Günümüzde geçerli olan psikoterapi yöntemlerinin çoğu da “bakış açısını değiştirerek seçimler yapma” üzerinde durur zaten.
Şule Çolakel
Kuantum Psikoloji kitabından
