Gülnihal Arda Pekgün
Bilincinizde halihazırda mevcut olmayan tüm geçmiş deneyimlerinizin, hatıralarınızın, inançlarınızın, gördüğünüz tüm imajların, karşılaştığınız tüm durumların, yaşadığınız her şeyin depolandığı bir mahzen düşünün. İşte burası sizin bilinçaltınız. Bilinçaltını anlamak için, yeni araba sürmeyi öğrenen kişi örneğini ele alalım. Bu kişi başlangıçta arabayı sürerken kimseyle bir şey konuşamaz; sadece direksiyona, ayaklarının hangi pedala dokunacağına odaklanmış durumdadır. Çünkü halen arabayı sürmek için bilincini kullanmaktadır, bilinçaltı henüz devrede değildir.
Otomatik Pilotumuz: Bilinçaltımız
Birkaç hafta içinde sürücülük süreci otomatik bir hal almaya başlar, sürme işlemi üzerinde düşünmeye ve yoğunlaşmaya gerek kalmaksızın kendiliğinden gerçekleşir. Sürücü araba kullanırken başka şeyler düşünebilir, yanındakilerle sohbet edebilir, hatta cep telefonu bile kullanabilir. Bu durumun nedeni, araba kullanma becerisinin bilinçten bilinçaltına transfer edilmiş olmasıdır. Böylece bilinç serbest kalır ve başka işlerle meşgul olabilir.
Bilinçaltı, yeni bir durum karşısında aniden, otomatik olarak tetiklenen duygularımızdan sorumludur. Topluluk önünde konuşma yapacağımız zaman deneyimlediğimiz endişe ve korku hisleri bilinçaltı tarafından kontrol edilir. Bilinçaltı aynı zamanda nefes alma, kalp atışı gibi fonksiyonları da kontrol eder. Bilincimiz ise mantık, hüküm verme ve ölçüp biçme gibi edimlerden sorumludur.
Nefes alma süreci de bilinçaltı kavramını anlamamız için güzel bir örnek. Bu cümleye kadar nefes alış verişleriniz bilinçaltınız tarafından idare ediliyordu, yani otomatikleşmişti. Şimdi bir dakikalığına soluğunuzu kontrol etmenizi istiyorum. İşte şimdi nefes alış-verişiniz bilincinizin kontrolü altında. Bir süre sonra başka bir şeyle ilgilenmeye başladığınızda ve dikkatiniz başka yere yöneldiğinde nefesinizi yine bilinçaltınıza havale etmiş olacaksınız.
Bilinçaltımızı Nasıl Programlarız?
Araba kullanmayla ilgili bilgi bilinçaltınıza bir program olarak kaydedilir. Zihninizi bir bilgisayar olarak, araba kullanma bilgisini de her ihtiyaç duyulduğunda otomatik olarak iş başında olan software olarak hayal edin. Aynı durum pek çok aktivite ve duygu için de geçerlidir. Farz edin ki biri sizi azarlıyor. Bu sırada kaydedilmiş öfke programınız devreye girer ve sizi daha sonra pişman olacağınız bir davranışa sürükler. Bilinçaltını yeni programlarla programladıkça kişiliğinize pek çok problemi sabitleyebilirsiniz. Bu yüzden otomatik pilotunuz olan bilinçaltınızın hayatınıza zarar verecek ya da problemler oluşturacak bir sistem oluşturmasını engellemelisiniz.
Bilinçaltı mantık yoluyla değil tekrar yoluyla öğrenir. Kendi kendinize defalarca tekrar ettiğiniz bir fikre hiç mantıklı olmasa da bir süre sonra inanmaya başlamanızın ardında yatan sebep budur. Bu yüzden olumsuz düşünceleri yinelemeyi bırakın, sizi egemenliği altına almalarını önleyin.
Ego Savunma Mekanizmaları
Nasıl vücudumuzun yara ve incinmelere karşı bir savunma mekanizması varsa, bilinçaltımız da duygusal şoklara ve acılara karşı çeşitli savunma mekanizmaları geliştirir. Bunlara ego savunma mekanizmaları denir. En önemli fonksiyonu, ruhsal dengemizi korumak ve duygusal şokların üstesinden gelmemizi sağlamaktır. Bunların bazıları bastırma, yüceltme, düşle doyum, yerine koyma, yansıtma, gerileme, yadsıma ve akılcılaştırmadır.
Bilinçaltı ve Ayrılık Acısını Unutma
İnsanların duygusal ilişkilerde yaşadıkları ayrılıklar sonrasında derin acı çekmelerinin, hatta bunalıma girmelerinin nedeni, bilinçaltına kodladıkları yanlış bilgilerdir. Kişi bu bilgileri bilinçaltından atmayı başardığı an giden kişinin ardından ağlamak yerine geleceğe umutla bakmayı öğrenebilir.
Bilinç ve Bilinçaltını Birlikte Kullanmak
Bilinç ve bilinçaltı, zihni oluşturan bir takım olarak çalışırlar. İlki bazı işlevleri yerine getirir ve ikinciye yönlendirir, ikinci de bu işlevleri duygu formuna sokarak birinciye mesaj ve feedback olarak gönderir. Duygular, bilinçaltımız tarafından bizi uyarmak amacıyla gönderilen mesajlardır. Bilinçaltının dilini çözerek bu mesajları doğru şekilde anlamlandırmak, duygularımızın ardında yatan nedenleri çözmek hayatımızı kontrol altına almamızı ve dengeyi korumamızı sağlayacaktır.
