Babası: Sultan I. Abdülhamid
Annesi: Nakşidil Sultan
Doğumu: 20 Temmuz 1785
Ölümü: 1839
Saltanatı: 1808- 1839
Sultan II. Mahmud, İstanbul’da doğdu. Orta boylu, geniş omuzlu, beyaz sakallı, zarif ve sevimli yüzlüydü. Diğer Osmanlı padişahları gibi kuvvetli bir tahsil gördü. Öğrenimi ile Sultan III. Selim padişahlığı sırasında bizzat meşgul oldu. Genç bir şehzade olarak amcası ile yakından görüşmek, onun tavsiyelerini dinlemek, gelecekteki kararlarının temelini oluşturdu. Bu görüşmelerde en çok kurulmakta olan yeni ordunun eğitim ve silah teknolojisini kullanma disiplini ilgisini çekmişti.
Cesur, temkinli, sabırlı ve azimli bir kişiliğe sahip olan Sultan II. Mahmud otuzuncu padişah olarak tahta çıktığında 23 yaşındaydı. Zeki ve bilgili bir insan olan Sultan II. Mahmud, Avrupa’daki yenileşme hareketlerini benimsedi. Adalet işlerine gereken önemi verdi, yeni kanun ve tüzükler hazırlattı ve bu sebeple kendisine “Adli” sanı verildi. Sultan Mahmud, tahta geçer geçmez, İstanbul’da devam eden isyanları sona erdirmek için “Sened-i İttifak”ı kabul etti. Sultan bu ittifakı taşra ayanlarını yanına almak için imzaladı. Nizam-ı Cedid’in kuruluşunu devam ettirmek amacıyla “Segban-ı Cedid” ordusunu kurdu. Bu kuruluşa karşı olanlar ikinci isyan hareketini başlattılar ve yine asilerle anlaşma yolu seçildi, bu devlet idaresinde isyancıların ikinci zaferi oldu.
Sultan II. Mahmud döneminde Osmanlı Devleti Rusya ile savaşmaktaydı. Önce zafer kazanıldı daha sonra Bükreş antlaşması imzalanarak, iki devlet arasındaki siyasî ilişkiler kısa bir süre için barışa dönüştü. Sırp isyanları, Tepedelenli Ali Paşa’nın Yanya’daki asi tavırları devleti işgal etti. Yunanistan’daki olaylar ise bağımsızlık kazanılması ile neticelendi. Doğu sınırlarında bir taraftan devlete baş kaldıran Vahabilerle uğraşılırken diğer taraftan da İran’daki Kaçar Hanedanı’nın ortaya çıkardığı meselelerin halledilmesine çalışıldı.
Sultan II. Mahmud, kendi zamanında hazırlattığı “Tanzimat”ın ilanını göremedi. Ülke kalkınmasının eğitim ve teknoloji ile gerçekleşeceğini iyi anlayanlardandı. Eğitimin yaygınlaşması için ortaokullar açtırdı. İlk buharlı gemi işlemeye başladı. Yeniçerileri ortadan kaldırdı ve tekkeleri kapattı. İlk nüfus sayımı bu dönemde yapıldı. Posta teşkilâtı kuruldu. İlk resmi gazete “Takvim-i Vekayi” de yayımlanmaya başlandı. Sadrazama bu dönemde “Başbakan” denildi. Devlet bünyesinde giyim kuşam ile ilgili yeni kararlar alındı, “fes” giyilmeye başlandı.
Şiiri, edebiyatı ve bilimi seven, halk arasında dolaşmayı ve onların dertlerini dinleyen Sultan II. Mahmud, Osmanlı’yı gerek sosyal bakımdan, gerekse uygarlık açısından ileri bir ülke yapmaya çalıştı. Sultan II. Mahmud yakalandığı verem hastalığından kurtulamayarak, 54 yaşında vefat etti. Büyük bir cenaze töreni ile halkın gözyaşları arasında Divan Yolu’ndaki türbesine defnedildi.
Çocukları: Emine, Hamide, Hayriye, Şah, Saliha, Ayşe, Atike, Fatma, Münire, Fatma, Mihrimah, Adile, Abdülmecid, Abdülaziz, dört tane Ahmed isimli Şehzade, Bayezid, Abdülhamit, Süleyman, Mehmed, Murad, Nizameddin, Mehmed, Abdullah, Osman.
