Babası: Sultan II. Mahmud
Annesi: Bezm-i Alem Valide Sultan
Doğumu: 25 Nisan 1823
Ölümü: 25 Haziran 1861
Saltanatı: 1839- 1861
Sultan I. Abdülmecid’in annesi Gürcü’dür. Orta boylu, ince yapılı, açık tenli, siyah saçlı ve kısa sakallıydı. Koyu kahve gözleri, derin bakışları vardı. Babasının arzusu yönünde bir eğitim ve terbiye gördüğü için ıslahatçı fikirlere sahipti. Babasının vefatı üzerine, henüz 17 yaşında iken otuz birinci padişah olarak Osmanlı tahtına oturdu. Sultan Abdülmecid modern, Batılı bir prens gibi yetiştirildi. Fransızcayı çok iyi öğrendi, Avrupa’da yayınlanan birçok mecmuaya takip etti, yeni çıkan kitapları da getirtti. Batı musikisi ile yakından ilgilendi ve iyi bir piyanist olarak batı eserlerini çaldı. Sultan Abdülmecid, devletin ilerleyişi için Avrupai hayat tarzının ülke çapında yaygınlaştırılmasını istedi. Saltanatının henüz dördüncü ayında ilan ettiği Gülhane Hatt-ı Hümayunu sebebiyle Tanzimat Dönemi padişahı olarak tanındı.
Sultan Abdülmecid tahta çıktığında devlet çok önemli bir dönemini yaşıyordu. Hemen her sınırda huzursuzluklar ve savaş vardı. İlk defa “Boğazlar Meselesi” devlet için yeni bir sorun olarak ortaya çıktı. 1841 Londra Protokolünün imzalanması ile de sorun uluslararası bir hale getirildi. Avrupa, bu dönemde Osmanlı Devleti’ne “Hasta Adam” sıfatını uygun buldu. Rusya ise yeni bir stratejiyi uygulamaya koydu: “Boğazın Hasta Adamı yıkılıp, parçalanmalı, en önemli toprakları (Boğazlar) benim olmalıdır” diyordu.
Batılı Devletler, ilk defa Rusya’nın yayılmacı politikasını anladılar ve Kırım Savaşı’nda Rusya’ya karşı Osmanlı Devleti’nin yanında yer aldılar. Uluslararası düzeyde ilk büyük kongre olan Paris Kongresi’ni topladılar. “Osmanlı Devleti bir Avrupalı devlettir, toprak bütünlüğü kontrolümüz altındadır kaydını” anlaşma metnine koydular. Paris Anlaşması’nın sonuna da ülke içindeki azınlıkların yani Hıristiyanların haklarını koruyacağına dair “Islahat Fermanı”nı ek dosya olarak koydular. Osmanlı Devleti ise malî durumu yetersiz olduğundan bu savaşa Batılı Devletlerden borç alarak girdi.
Sultan I. Abdülmecid karmaşık bir ortamda tahta çıktı. Mısır Sorunu, Rus donanmasının Hünkar İskelesi Antlaşmasına uyarak İstanbul’a gelmesi üzerine bir Avrupa sorunu haline geldi. Londra Sözleşmesi imzalandı. Hünkar İskelesi Antlaşması’nın süresi bitince, Londra’da bir yeniden bir konferans düzenlendi. Konferansta alınan kararlara göre, Fransa ve İngiltere Akdeniz’deki güvenliklerini sağlamış oluyorlar, Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki kayıtsız şartsız haklarına kısıtlama geliyordu. Rusya ise boğazlar üzerinde sağladığı üstünlüğü kaybetmiş oluyordu.
Sultan Abdülmecid döneminde ilk liseler açıldı. Kuleli kışlası yapıldı, ilk Türk müzesi kuruldu. Tarihimizde ilk İlimler Akademisi olarak anılan “Encümen-i Daniş” toplandı. Denize önem verildi, bahriye kıyafetleri düzenlendi. Edirne-Varna-Kırım arasında ilk telgraf hatları kuruldu. İzmir-Turgutlu arasında raylı sisteme geçilerek ilk demiryolu hattı işletmesi başlatıldı. Dolmabahçe Sarayı, Ortaköy Mecidiye Cami, Harem-i Şerif’in onarılması, Karaköy Köprüsü’nün kurulması, dönemin önemli imar faaliyetlerindendir. İlk Belediye teşkilâtı bu dönemde kuruldu, edebiyatımızda roman edebiyatı “Tanzimat Edebiyatı” ve hikâyeciliği başladı.
39 yaşında iken İstanbul’da veremden vefat eden Sultan I. Abdülmecid, Yavuz Sultan Selim’in türbesi yanındaki mezarına defnedildi.
