Kolesterol herkes tarafından yağ olarak ve kötü olarak bilinir fakat kolesterol vücudumuzda üretilen, vücudumuzun ihtiyacı olan yağa benzeyen fakat görevleri aynı olmayan bir maddedir.
Yağların emilimi safra tarafından sağlanmaktadır. Safranın yapısını ise kolesterol oluşturmaktadır. Kanımızda kolesterol vardır. Önemli olan bu kolesterol düzeyini normal aralıklar içinde tutabilmemizdir. HDL kolesterol ve LDL kolesterol olarak yoğunluklarına ve işlevlerine göre incelenmektedir.
HDL kolesterol: Yüksek yoğunluklu lipoproteindir. İyi huylu kolesterol olarak bilinir çünkü fazla kolesterolü toplar atardamar yardımı ile KC’ e getirilir ve buradan da fazla kolesterol parçalanıp atılır.
LDL kolesterol: Düşük yoğunluklu lipoproteindir. Kötü huylu olarak bilinir çünkü kanda yağ oranı arttığı zaman trombositler ve akyuvarlar yapışkan bir hal alır ve LDL kolesterolü yutarlar ve devamında damar sertleşmesi, damar tıkanması gibi rahatsızlıklar görülmeye başlanır.
ÖNERİLEN KAN KOLESTEROLÜ DEĞERLERİ NELERDİR?
|
<200mg/dl |
Normal değer |
|
200-239mg/dl |
Sınırda değer |
|
>240mg/dl |
Yüksek değer |
|
>35mg/dl |
HDL için olması gereken |
|
<130mg/dl |
LDL için olması gereken |
KAN KOLESTEROLÜMÜZÜ DÜŞÜRMEK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Yağ oranının yüksek oluşu tüm hastalıkların nedeni olmakla beraber kolesterolümüzü de arttırıcı bir etkendir. Kolesterol safranın yapısında bulunmaktadır yağların emilimi de safra ile sağlanmaktadır bu nedenle yağ oranının azaltılması olumlu bir etki gösterecektir. Yağ tüketirken de dikkat etmemiz gereken doymuş yağ ve doymamış yağ oranlarıdır. Doymuş yağ oranını doymamış yağ oranına tercih etmemiz gerekmektedir. Bitkilerde kolesterol bulunmamaktadır. Besinlerimizi tercih ederken kolesterol değeri düşük olan besinleri tüketmemiz gerekmektedir. Posa tüketimimize dikkat etmemiz gerekmektedir. Günde tüketmemiz gereken posa miktarı 25-30 gramdır. Fazla kilolu olmak sağlık sorunlarıyla karşılaşmanızın başlıca nedenlerindendir eğer ki böyle bir durum varsa diyetisyene danışınız. Beslenmenin yanında bir önemli etken de egzersizdir. Fiziksel aktivitenizi her gün en az 30 dakika yaptığınızdan emin olun.
TÜKETEBİLİR GIDALAR: Oleik asit içeren zeytinyağı ya da diğer sıvı yağlar kullanılmalıdır. Tam tahıldan yapılmış ekmek, bulgur, makarna tüketilebilir. Soya tüketiminin artması kolesterol düzeyinizin düşmesini sağlayacaktır.
TÜKETİLMESİ DOĞRU OLMAYAN GIDALAR: Şarküteri ürünleri tüketilmemelidir. Pasta, börek, kek tüketiminden kaçınılmalıdır.Kolesterolünüzü yükseltecek doymuş yağ oranı yüksek katı yağlar tüketilmemelidir. Süt, yoğurt, peynirin yağlı olanlarındansa 2 yaşından itibaren yağsız veya yarım yağlı tüketilmesi gerekmektedir.
YAPILAN ÇALIŞMALAR NE DİYOR?
Yapılan araştırma 2 öğrenci grubu üzerinde yapılmıştır. Kahvaltıdan önce tüm öğrencilerin kol atardamarlarının çapları ölçülmüştür.Daha sonra tansiyon aleti ile kollarını sıkılmış ve ön kola giden kan akımını engellenmiştir. Yaklaşık 5 dakika boyunca beklemişler ve daha sonra kollarının normale dönme süresine bakmışlardır. Bu işlemlerden sonra öğrenciler 2 gruba ayrılmıştır ve kahvaltılarında ki tek fark bir gruba yağ verilirken diğer gruba yağ verilmemiştir. Ve tekrardan kollarına uygulanan işlemi yapmışlardır. Yağ tüketmeyenler de bir değişiklik gözlemlenmemiştir. Yağ tüketenler de ise atardamarın tepki verme süresi uzamıştır. Buradan da az miktarda olsa yağlın damarlarımızı ne kadar etkilediğini görüyoruz.
Kolesterolü 150mg/dl altına düşüren ilaçla yapılan bir çalışmada kişilerin kolesterolü ilaç ile düşürülmesine rağmen bir süre sonunda tekrardan kardiyovasküler hastalıklara yakalanmışlar ve yaşamlarını yitirmişlerdir. Bunun nedeni araştırıldığında ise kişilerin sadece ilaç aldıkları ve beslenmelerinde hiçbir değişiklik yapmadıkları görülmüştür. Buradan da sadece ilacın etkili olamayacağını ve beslenmenin en büyük etken olduğunu anlıyoruz.
*
Öğr.Dyt.Deniz ZÜNBÜLCAN
www.gencgelisim.com
