KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
Kişilik nedir?
Allport’a göre kişinin tüm biyolojik yeteneklerinin, iç tepkilerinin, eğilimlerinin, içgüdülerinin, kazanılmış deneyimlerinin birlik ve bütünlüğüdür.
İnsanın gelişiminin her evresinde gerçekleşen bir organizasyon bütünlüğüdür.
Kişilik Bozukluğu Tipleri nelerdir?
Paranoid, Şizoid, Şizotipal, Antisosyal, Borderline, Histrionik, Narsistik, Çekingen, Bağımlı, Obsesif- Kompulsif, Pasif –Agresif, Depresif, Sadomazoistik, Sadistik, Tıbbi duruma bağlı.
Kişilik bozukluklarında uyumsuzluk ego ile çevre arasındadır. İd- Ego-Süperego çarpık organize olmuştur. Kişi kendisini çevreye değil, çevreyi kendisine uydurmaya çalışır.
Kişilik Bozukluğu Kimlerde olabilir?
1. Genetik yatkınlığı olanlarda
2. Beyin MAO düzeylerinde değişiklik olanlarda
3. Nörotransmitter düzeylerinde değişiklik olanlarda
4. Elektroensefelogramda yavaş dalga aktivitesi görülenlerde
5. Kovalayıcı göz hareketleri olanlarda
6.Psikanalize göre çocukluğunda çeşitli hatalı savunma mekanizmaları geliştirenlerde.
Bu savunma mekanizmaları neler olabilir?
1. Düş kurma
2. Çözülme : Yani Polyannacılık
3. Yalıtma : Olayı hatırlama ama duyguyu hatırlamama, üzüntüyü hissetmeme.
4. Yansıtma: Kendine yönelik duygularını başkalarına yansıtma: Yani ‘ Benden nefret ediyorlar ‘ v.s
5. Bölünme : İçe atılmış yakın çevresindeki bir kişinin bir yönünü kabul edip diğerini yok sayma. Örneğin babasına ait davranışlar…
6. Pasif agresyon: Mazoistlerde görülür. Kızgınlığını kendine yöneltme.
7. Acting out: Duyguları sanki hiç yoklarmış gibi yansıtma , ancak çocuk istismarı gibi davranışlarla bilinçaltı süreçleri ortaya çıkarma.
8. Yansıtmalı özdeşim: Çocuğun aslında o kişide olmayan bir özelliği yakın çevresindeki birine yansıtması ve sanki o davranış varmış gibi özdeşim kurması.
Kişilik bozukluğu tanısı nasıl konulur?
1. Kişinin toplumdan belirgin olarak sapan, sürekli davranış ve iç yaşantı örüntüsü varsa
Biliş yani algılama ve yorumlama, duygulanım, kişiler arası işlevsellik ve dürtü kontrolünde bozukluk varsa
2. Esneklik gösteremiyorsa
3. Kişinin durumu klinik açıdan ve toplumsal işlevsellik açısından sorunlara yol açıyorsa
4. Kişideki bu örüntüler uzun süredir varsa
5. Başka bir mental bozukluğa bağlı değilse
6. Bir maddenin fizyolojik etkilerine bağlı değilse.
ANKSİYETE BOZUKLUKLARI
Anksiyete nedir?
Nedeni bilinmeyen, içten gelen, belirsiz kaygı, sıkıntı, korku ve kötü bir şey olacak hissiyle yaşanan bir bunaltı duygusudur.
Bir tür alarm duygusudur. Bu anlamda koruyucu bir yanı da vardır.
Psikanalitik görüşe göre anksiyete bir iç çatışmanın ürünüdür. Bu çatışma benlik ile altbenlik, benlik ile üstbenlik arasında olabilir.
Normalde benlik bu çatışmayı çözüp dürtüyü bastırır. Eğer bastıramazsa bunu tehlike olarak algılar ve bu sürecin hepsi bilinç dışı olarak yaşanır.
Bilişsel görüşe göre anksiyetenin kaynağı olayın kendisi değil, kişi tarafından algılanış biçimidir.
Davranışçı görüşe göre anksiyete öğrenilmiştir.
Anksiyete belirtileri nelerdir?
Gerçeklik duygusunda değişme , dikkat dağınıklığı, konsantrasyon güçlüğü, kontrolünü yitirme kaygısı, korku , huzursuzluk ve panik duygusu.
Kalp çarpıntısı, nefes daralması gibi fizyolojik belirtiler eşlik eder.
Bunun sonucu kişi anksiyete yaratan yerlerden kaçınmaya başlar.
Anksiyete tipleri:
Yaygın anksiyete bozukluğu
Panik atak
Özgül fobi
Sosyal fobi
Obsesif-kompulsif bozukluk
Posttravmatik stres bozukluğu
Akut stres bozukluğu
Tıbbi duruma bağlı
Madde kullanımına bağlı
Başka türlü adlandırılamayan anksiyete bozukluğu
yazan: Psk.Dnş.Özden ŞENKOYUNCU
