Beynimiz son derece kompleks bir organ. Vücudumuzun, düşüncelerimizin, zihnimizin ve tüm yaşamımızın kontrolünden sorumlu. Kimileri yanlış kullanır beynini, kimileri kötüye kullanır, kimileri de hiç kullanmaz. Bir de beyninin hakkını veren ve onu gerektiği gibi kullananlar vardır. Siz de beyninizi maksimum düzeyde kullanmak istiyorsanız işte size beyninizi nazarlardan koruyacak ve “41 kere maşallah” dedirtecek 41 tavsiye!
1- Çok şeye değil tek şeye odaklanın: Beynimiz belirli bir zamanda sadece belirli bir şeye konsantre olabilir, birden çok şeye değil. Bu, ispatlanmış bilimsel bir gerçektir. Konsantrasyon gerektiren birden çok işi tamamlamanız gerekiyorsa, bunları önem sırasına göre teker teker ele alın. Aynı anda çok şeye el atmayın, aksi halde hiçbirinde başarılı olamazsınız.
2- Beyninizi emekli etmeyin: Çoğumuz okul yıllarımız sona erdiğinde öğrenme, dolayısıyla beynimizi çalıştırma faaliyetlerini azaltırız. Oysa işleyen beyin ışıldar. Yaşınız kaç olursa olsun yeni bir şeyler öğrenerek kendinizi geliştirin. Yabancı dil, bir müzik aleti, satranç, origami… Tüm bunlar beyninizin fit kalmasını sağlar.
3- Merak edin, sorgulayın: Öğrendiklerinizi, okuduklarınızı, duyduklarınızı doğrudan doğruya kabul etmeyin. Sorular sorun, sorgulayın. En doğrusunu ve daha fazlasını öğrenmek için araştırın, karşı yorumlar getirin, farklı alternatifler geliştirin.
4- Beyninizin her iki yarısını da kullanın: Mantıksal ve matematiksel faaliyetlerde sol lobumuzu, yaratıcılık gerektiren işlerde de sağ lobumuzu kullanırız. Ağırlıklı olarak hangi lobunuzu kullandığınızı bulun ve diğerini kullanabileceğiniz aktiviteler geliştirin.
5- Uyku ihtiyacınızı belirleyin: Kimileri için 5-6 saat uyku yeterliyken, kimileri de 8-9 saat uykuya ihtiyaç duyarlar. Beyninizin kaç saatlik uyku sonrası daha iyi çalışıp kaç saatlik uykuda yetersiz kaldığını belirleyin ve uyku saatlerinizi buna göre ayarlayın.
6- Uyku öncesi beyninize yeni bilgiler yükleyin: Beynimiz uyku boyunca öğrenmeye devam eder, bu yüzden yatmadan önce ona gece boyunca işlemeye değer bilgiler yükleyin. Uyku sürecindeki sessiz ve dingin ortam, beynin sakinleşerek gün boyu öğrendiklerini işleyip kaydetmesi için harika bir ortamdır. Bu nedenle uyku öncesi beyninizi boş bırakmayın; kitap, gazete, dergi okuyun ya da ilgi duyduğunuz bir konu hakkında bir yazıyı inceleyin. Sabah kalktığınızda bilgileri beyninizde taptaze olarak bulacaksınız.
7- Öğrenirken yürüyüş yapın: Bir kitap okurken ya da bir bilgiyi hafızanıza kaydetmeye çalışırken yürüyüş yapın. Hareket kan akışını hızlandırır, bu da beyne daha fazla oksijen gitmesini sağlar. Ayrıca okuduklarınızı çevrenizde gördüklerinizle ilişkilendirebilir, aralarında çeşitli bağlantılar kurabilirsiz. Bu da bilginin hafızada uzun süre kalmasına yardımcı olur.
8- Sosyalleşmeye önem verin: Arkadaşlıklar kurmak, yeni insanlarla tanışıp sosyal olarak aktif olmak ileri yaşlarda da keskin ve parlak bir beyne sahip olmanızı sağlar.
9- İnternette sörf yapın: Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, web’de araştırma yapmak beynin karar verme ve kompleks akıl yürütmeyi kontrol eden merkezlerini uyarıyor.
10- Bitter çikolata yiyin: Çikolata, bir beyin kimyasalı olan dopaminin salgılanmasını hızlandırıyor. Dopamin öğrenme ve hafızaya kaydetme açısından son derece önemli bir madde. Bu yüzden (aşırıya kaçmadan) bu harika yiyeceğin tadını çıkarın.
11- Şarkı sözlerini öğrenin: Dinleme ve hafızaya kaydetme becerilerinizi canlı tutmak için sevdiğiniz şarkıların sözlerini ezberleyin.
12- Beyninizi uyaran filmler izleyin: Sizi şaşırtan, gözünü ayırmadan izlemenizi gerektiren, farklı ve sofistike filmler izleyin. Bilim-kurgu filmlerini ve belgeselleri önerebiliriz.
13- Diğer elinizi kullanın: Solaksanız sağ elinizi, sağ elinizi kullanıyorsanız sol elinizi kullanmayı deneyin. Dişinizi ya da saçınızı diğer elinizle fırçalayın, çantanızı diğer elinizle toplayın, masanızı diğer elinizle düzenleyin… Bu, beyninizin diğer yarısını kullanmanızı sağlar, beynin farklı alanlarını stimule eder, aynı zamanda çok da eğlencelidir.
14- Dua edin: Stresli olduğumuz anlarda beyin hücrelerimiz ölür. Bu nedenle stres düzeyini kontrol etmek çok önemlidir. Stresi minimum düzeyde tutmanın ve sakinleşmenin en kolay yolu dua etmektir.
15- Gülün, güldürün: Gülmek bağışıklık sistemini güçlendirerek endorfin (ağrıyan dokularda ağrının azalması için beyin dokuları tarafından üretilen hormon) salgılanmasını hızlandırır.
16- Pozitif düşünün: Olumlu düşünce beyninizi diri tutar. Sürekli negatif düşünme tarzı zihni baskılar, düşünce gücünü zayıflatır ve akabinde bağışıklık sisteminin dengesini bozar. Pozitif düşünce ise stres düzeyini azaltır, enerjiyle yüklenmemizi sağlar.
17- Alkolden uzak durun: Alkol beyin hücrelerini öldürür, düşünme ve akıl yürütme becerimizi zayıflatır.
18- Gündemi takip edin: Gelişen olayları ve yenilikleri takip etmek beyninizi genç ve diri tutar.
19- Alışık olmadığınız bir müzik dinleyin: Dinlediğiniz müzik tarzından farklı tarz bir müzik dinleyin. Bu beyninizi aktif tutar.
20- Dans etmeyi öğrenin: Dans hem beden hem de beyin için çok faydalı bir uğraştır. Dans öğrenmek bilişsel becerileri, motor becerileri ve mekan farkındalığını geliştirmemizi sağlar.
21- Havaya top fırlatın ve yakalayın: Bu, duyu eksenli hareket becerimiz için harika bir aktivitedir. Ayrıca beynin görsel, dokunsal ve el-göz koordinasyonu tepkilerini güçlendirir.
22- Su için: Yeterli ölçüde su almak hücre fonksiyonlarının düzenli olarak gerçekleştirilmesini sağlar.
23- Çay için: Çay, beyni farklı şekillerde stimule eder. İçerdiği kafeinin, belirli bir dozda alındığı takdirde beyni uyarıcı etkisi vardır.
24- Tartışma becerilerinizi geliştirin: Arkadaşlarınızla belirli konular hakkında kırıcı olmadan yapılan tartışmalar mantık, düşünme, akıl yürütme ve yaratıcılık becerilerinizi geliştirir.
25- Şekerleme yapın: Gün içinde yapacağınız şekerleme yorgunluğunuzu alır ve sizi beyin sisinden korur. 10 dakikalık bir şekerleme, gün içindeki beyin fonksiyonlarınızı artırmaya yetecektir.
26- Televizyonu kapatın: Dinleme ve konsantrasyon becerilerinizi geliştirmek için televizyondan uzak durmanız gerekiyor.
27- Kısırdöngüyü kırın: Her gün aynı aktiviteleri tekrar ediyorsanız, farklılık yaratmayı deneyin. Beynimiz aktif ve dinamik olmak için farklı bir şeyler yapmaya ihtiyaç duyar. Bunun için rutinin dışına çıkın.
28- Yeni kelimeler öğrenin: Öğrenmek beynimizi sağlıklı ve dinç tutar. Bunun en pratik yollarından biri de her gün bilmediğimiz bir kelime ve anlamını öğrenmektir.
29- Eski fotoğraflara bakın: Fotoğraflara bakarak hatıraları canlı tutarak beyin hücreleri arasındaki bağların artmasına yardımcı olur. Nöronlar arası bağlantılarınızı artırmak istiyorsanız sık sık resim albümünün kapağını aralayabilirsiniz.
30- Sıra dışı bir şeyler yapın: Bungee jumping, paraşüt, dağa tırmanma, helikopter kullanma, balonla uçma gibi sıra dışı aktivitelerde bulunun. Bu, beyninizi canlı tutar.
31- Takviyeler alın: Omega-3, B-12 içeren folik asit, Koenzim Q10, Acetyl-L-Carnitine gibi takviyeler yaşlanma sürecini geciktirerek beyninizin uzun süre genç kalmasını sağlar.
32- Zihninizi odaklayın: En basit zihin odaklanma egzersizi oturmak, rahatlamak ve nefesinize konsantre olmaktır.
33- Eleştirel düşünme becerinizi geliştirin: Eleştirel düşünme, kendiniz ve çevreniz hakkında kendinize sorular yöneltmek, cevaplar bulmak, daha sonra bunların doğruluğunu test etmek ve hiçbir şeyi sorgulamadan kabul etmemektir.
34- Bir filozof gibi düşünün: Dört dörtlük bir filozof olmak zorunda değilsiniz. Ancak hayatla ilgili daha kapsamlı ve önemli soruların peşine düşmek size büyük düşünme imkanı tanıyacaktır. Bu düşünce sistemi beynimizi farklı açılardan geliştirir. Cevapları bulamayabilirsiniz, önemli olan büyük düşünerek beyninizi ve zihninizi aktif tutmaktır.
35- Kendi olumlamalarınızı geliştirin: “Mutluyum, kendimi ve çevremi seviyorum, hedeflerimi gerçekleştirebilirim” gibi olumlamalar zihnimizi hedeflerimize odaklanmış hale getirir. Ayrıca hayal gücümüzü kullanmamızı sağlar; hafıza ve yaratıcılıktan sorumlu beyin bölgelerinin aktive edilmesine yardımcı olur.
36- Yüksek sesle şarkı söyleyin: Şarkı söylemek konsantrasyonu artıran ve stresi azaltan en önemli aktivitelerden biridir. Çünkü şarkı söyleyen kişi, çeşitli düşünceleri içselleştirmek yerine kendi sesine odaklanmış durumdadır.
37- Kağıda değil, aklınıza yazın: Telefon numarası, alışveriş listesi gibi bilgileri kağıda yazmak yerine hafızanıza kaydetmeye uğraşın. Aksi halde beyniniz tembelleşir. Mesela telefon numarasını öğrenmek için numaraların tuşlarda sıralanmasıyla oluşan şekli hafızanıza kazıyın. Alışveriş listesinde ise satın alacaklarınız arasında bir hikaye oluşturabilir, böylece kağıt-kaleme ihtiyaç duymazsınız.
38- Küçük değişiklikler yapın: Evinizde eşyaların yerini, işe ya da okula gidiş yolunuzu, giyim stilinizi, saç modelinizi, dolabınızdaki giyeceklerin yerini değiştirin. Bu, beyninize alıştığı şeylerin dışında uyaranlar göndererek onu uyuşukluktan korur, canlandırır.
39- Beyin besinleri yiyin: Zeytinyağı, balık, zencefil, kimyon, havuç, ceviz, fındık, fıstık, lahana, karides gibi beyin besinlerini tüketin.
40- Hızlı okuyun: Ne kadar hızlı okursanız, elinizdeki metne o kadar fazla konsantre olursunuz. Hızlı okuma daha az zamanda daha çok şey öğrenmenizi, bu da beyninizin daha fazla çalışmasını sağlar.
41- Düşünce sistemleri geliştirin: Matematiksel ya da mantıksal işlemleri daha kısa ve kolay yoldan çözmek için yöntemler geliştirin. Mesela 12×49’u (12×50)-12 şeklinde ifade edebilirsiniz. Buradan 588 sonucuna ulaşmak çok daha kolay olacaktır.
