Büyük toplumsal olaylar; güçlü önderler, iyi bir organizasyon ve sağlam toplum tabanına yayılmış bir ideolojiyi oluşturur.
Önderler güçlükleri, imkansızlıkları aşarak toplumu hedefe götürürler. Bu konuda Atatürk şöyle diyor: Büyük (Önder) olmak için hiç kimseye iltifat etmeyeceksin, hiç kimseyi aldatmayacaksın. Ülke için gerçek amaç (Milli Hedef; Dinamik İdeal) ne ise onu görecek ve o hedefe yürüyeceksin. Herkes senin aleyhinde bulunacaktır. Herkes seni yolundan çevirmeye çalışacaktır. Fakat sen buna karşı direneceksin. Önüne sonsuz engeller koyacaklardır. Kendini büyük değil, küçük, zayıf, araçsız hiç sayarak kimseden yardım gelmeyeceğine inanarak bu engelleri aşacaksın. Bundan sonra da sana büyük derlerse de bunu söyleyenlere gülüp geçeceksin.” Tarihe bakıldığında da birçok toplumsal eylemin liderlerinin adıyla anıldığı görülür.
Fransa devrimi; Mirabeau, Robespiere, Danton ile; Amerikan Bağımsızlık Hareketi; George Washington ile; Türk Devrimi; Mustafa Kemal Atatürk ile “Ancak tarihler ve toplum bilimciler için toplumsal eylemlerde liderler arasındaki ilişkinin araştırılması, ilginçliğini sürekli koruyan bir konudur. Olaylar veya tarihi gelişimi liderler mi yaratır, yoksa liderler mi olaylar yaratır, tarih yapar? Toplum ve liderler doğru teşhisleri, güçlü kişilikleriyle müteakip oluşumları çerçevelerler. Toplumsal değişme; toplumun inanç, örf, adet, anane (gelenek) ve göreneklerinden oluşan kültürü (Milli Kültür) veya kültürel yapısı ile aynı toplumun kurumları arasında çatışmaya neden olur. Kültürel yapı daha esnek kurumlardan oluşan toplumsal yapısı ise daha katıdır. Amerikalı Sosyolog Weber; bu noktada ortaya çıkarak kültürel yapısındaki değişikliklerden dolayı meşruluğunu kaybetmiş kurumlardan oluşan toplumsal yapıyı değiştiren kişiye KARİZMATİK lider diyor.
Karizma; Weber’e göre; lideri öteki insanlardan ayıran niteliklerin tümüdür. Bu nitelikler insanların lidere mal ettikleri doğaüstü ve insanüstü niteliklerin tümünden oluşur.
*
Yüksel Mert – İsmail Çorbacı
