DAHİLİK ZİRVESİNE DOĞRU
Didem Rumeysa Sezginer
Son dönemlerde ülkemizde önemi çok daha fazla belirginleşen bir kavram; “üretkenlik”. Ailelerin gündeminde şu soru, biraz geç de olsa yerini aldı: “Çocuklarımızı nasıl daha üretken hale getirebiliriz?”
Bu konu aslında gerçekten çok önemli! İnsanın sadece öğretilen bilgiyi alan, sorulduğunda ezberlediği bu bilgiyi sunan kişi olması yetmiyor. Dünyada inanılmaz bir hızla ilerleyen bilgi bombardımanına da, yepyeni oluşum ve tasarımlara da sadece uzaktan bakıp kalan bir pozisyon, kişiyi de toplumu da çağın çok gerisine itiyor.
“Üretkenlik nedir? Üretken zihin yapısı neler sağlar?” sorularına bir bakacak olursak şöyle açıklayabiliriz:
Üretkenlik; bildiğinin daha ötesine geçebilme, yepyeni düşünceler-tasarımlar geliştirebilme, olaylara farklı bakış açıları getirebilme, sorunlara değişik çözümler üretebilme becerilerini içerir. Bunları tek noktada toparlarsak; kısaca “yeniliklere yolculuk” diye özetleyebiliriz.
Değişim ve gelişim çağında bu özelliklerin ne denli önemli olduğu malum. Öyleyse ailemizin üretkenlik sarayını nasıl inşa edeceğiz? Bu işin temel sırları nelerdir?
1- Aile bireylerinin özgürce düşünce üretmelerine fırsat verin.
Özellikle ortaya çıkan özgün fikirlere çok değer verin ve değer verdiğinizi hissettirin. Ailenizin pek çok düşünce üretmesine destek verin. “Başka neler olabilir?…” gibi sorularla daha da fazla fikir oluşturulmasını tetikleyin.
2- Her düşünceye saygı gösterin.
Özgürce düşünülen ortamlar oluşturduktan sonra değerlendirme yaparken, tüm düşüncelere saygı duyun. “Bu çok saçma. Nerden geliyor böyle garip şeyler aklına…” gibi düşünce üretimini kısıtlayıcı ifadelerden kaçının.
3- Yıkıcı eleştirileri hayatınızdan tamamen çıkarın.
Eleştirilerinizi, ümit yıkıcı bir şekilde sunmayın. Mutlaka düzeltilmesi gereken bir durum varsa, yapıcı bir tarzda, daha güzel olanını izah edin.
4- Devamlı “cesaret” verin.
Aile fertleri gelişim kuşağında iniş-çıkışlar yaşayabilir. Her adım, tam isabette olmayabilir. Her durumda, özellikle inişlerde ailenizi destekleyin. Güven ve cesaret verin. Çıktıkları yoldan vazgeçmelerine izin vermeyin. Daima “yola devam!” mesajı verin.
5- Tek doğru cevaba kilitlemeyin.
“Tek yol, tek doğru cevap mantığı” üretkenliğe vurulan en büyük darbedir. Bu yoldan başkası yok, diye düşünen bir zihin, yeni fikirler oluşturma dosyasını otomatik olarak kapatır. Bu yüzden, “bir sonuca pek çok yoldan gidilebilir, bir sorunun pek çok çözümü olabilir” düşüncesinin tohumlarını ekin.
6- Aile fertlerinin yanlıştan korkmalarını önleyin.
Pek çok insan yanlış yapma korkusu ile adım atmaya cesaret edemez hale gelmiştir. Bu insanlar, çocukluklarında yaptıkları her yanlışın karşılığında öyle ağır, olumsuz bir duygu seline maruz kalmışlardır ki, artık yanlış yapma korkusu onları hareketsiz hale getirmiştir. Yanlışları, doğruya giden merdivenin basamakları olarak değerlendirin.
7- Ailenizin temel değerleri olarak ilgi, saygı ve kabule önem verin.
Aile fertlerinize karşı ilgili olun, şefkat ve sevgi gösterin. Onların varlıklarını ve düşüncelerini saygı ile karşılayın. Onları oldukları gibi kabul edin.
8- Ailenizle farklı farklı etkinlik ortamları oluşturun.
Birlikte orijinal deneyimler yaşayın. Ailece eser üretin. Ailenizin tabloları, ailenizin takımı, aile keşif gezileri gibi…
9- Çocuklarınıza zengin bir öğrenme çevresi oluşturun.
Bilgiyi sadece kitaplara hapsetmeyin. Çocuklarınızla her yer okul, her şey öğretmen olabilir, düşüncesini yaşayın. Farklı öğrenme platformlarında, birlikte öğrenmenin coşkusunu yaşayın.
10- Aile toplantılarınızı, pek çok fikrin inşa edildiği “beyin fırtınası” ortamlarına dönüştürün. Aile toplantılarına çok değer verin. Bu ortamların, birlikte gelişim ve değişim yolculuklarının planlandığı bulunmaz ortamlar olmasını sağlayın.
