Bebeklerin iletişim kurma yöntemlerinden birisi olan göz teması, her zaman her bireyde önemlidir ve bebeklerde özellikle emzirme döneminde, annenin gözünde gördüğü bakış, dünyayı pozitif ya da kaygılanacak bir yer olarak gösterebilir. Ağlama ise, başlangıçta en önemli iletişim kurma yöntemlerinden birisidir.
Gülme ise, bebekler için ilk birkaç hafta reflekstir. Bununla birlikte 4 aylık bebek, artık tanıdıklarına gülmeye ve diğerlerine karşı tedirgin olmaya başlar.
İletişim kurarken sıra beklemeyi öğrenir. O sesler çıkarırken siz beklersiniz, sonra o sizin “agucuk” gibi sesler çıkarmanızı bekler. Böylelikle iletişimde sıra beklemeyi öğrenir. Bu öğrenme, ömrü boyunca kuracağı iletişimlerde geçerli olacaktır.
El kol hareketlerini kullanır: Bir yaşına girmeden el sallamayı ve ilgisini çeken şeyleri işaret etmeyi öğrenir. Bebeğinizin ne demek istediğini anlamak için beş duyunuzu, hatta altıncı hissinizi kullandığınız bir duyusal keskinlik geliştirmelisiniz. Böylece konuşmamasına rağmen ne demek istediğini anlayabilirsiniz.
0-2 yaşları arasındaki bebek; beslenme, fiziksel bakım ve çevresinde etki yaratma yollarını öğrenmek için anneyle (bakan kişiyle) bir ortak yaşam geliştirir. Bebek bu süreçte şeyleri kontrol etmeyi, onlara karşı durmayı ve kendi kendine beslenmeyi öğrenip, ortak yaşamayı bitirmelidir . Tuvalet eğitimini tamamlamış, yemeğini kendi başına yiyebilen, üstünü giyme çabası gösteren çocuk, birçok yönden bağımlı olsa da bağımsızlık yolunda emin adımlarla ilerliyordur .
Çocuk 2-7 yaşlarında diğerlerinin duygularını hesaba katmayı, konuşmak ve soru sormak için uygun zamanlamayı yapmayı öğrenmelidir. Çocuk bu dönemde fikir uyuşmazlıklarının normal olduğunu öğrenmelidir. Bu süreçte çocuk, başkalarına karşı sevgi geliştirir. Başkalarıyla, sahip olduğu şeyleri ve duygularını paylaşmayı öğrenir.
7-12 yaşlarındaki çocukların anne babaları, çocuklarındaki değişimlere, farklılaşmaya ve bağımsızlaşmaya karşı uygun bir tutum geliştirebilmeliler. Bu yaşlarda çocuklarınız akranlarıyla da ilişkilerini geliştirirken daha gelişmiş iletişimler ve etkileşimler kurarlar. Tanışma, karşılıklı konuşma, karşısındaki kişinin duygularını göz önünde bulundurma, sözsüz iletişim ipuçlarını yorumlama, espri yapma,
12-16 yaş arasında çocuk, yarı çocuk yarı yetişkin olabilmeyi öğrenmeli, uygun bir cinsel kimlik ve kendilik imgesi geliştirmelidir. Çocuk, gelecekte tatmin edici sağlam ilişkiler kurabilmek için tutarlı bir kimlik duygusu edinmelidir. Bu dönemde üstlendiği birçok rol nedeniyle bazen talepleri karşılayamadığı için strese girerek, kimlik karmaşası yaşayabilir. O zaman, başkalarıyla ilişki kurmakta zorlanabilir. Kim olduğuna dair net bir düşüncesi olmadan bir hedef belirlemek ve onun için çabalamak zor olacağından, gelecek için tutarlı planlar yapmayı ve bu planlar için çalışmayı da zor bulur.
Ergenlik dönemi, yetişkin hayatına hazırlanmak için önemli bir devre olduğundan; hedef belirleme, planlama ve çalışma anlamında büyük yatırım yapmayı gerektirebilir. Çocuklar bu dönemde öyle bir görüş geliştirmelidir ki başkalarıyla ortak işler başlatma becerisini kabul etmelidir. Çocuğunuza bu evrede bir tutum belirlemesi konusunda yardımcı olun. Bunun için koçluk becerilerini kullanabilirsiniz. Bu tutum genellikle merak ve ilgi yönünde olmalıdır. Merak, bir şeyler öğrenme konusunda olmazsa olmazdır. Kendisi değişken olan bir bedende merak ve ilgi barındırmanın sağlıklı olduğu yönünde bir tutum geliştirmelidir. Bu, bireyin hem kendisi hem de yaşıtları için geliştireceği bir tutumdur.
Özlem Aktaş İnci Aktaş
Çocuğunuzun Koçu Olun kitabından
