Bir köpek koşabilir, havlayabilir, ısırabilir. Peki başka neler yapabilir bir köpek? Aptal bir soru gibi gözüküyor, değil mi? Ama beyin araştırmalarına göre bu tür sorulara cevap aramak beyninize giden kan miktarını artırıyor. Washington Üniversitesi'nden psikoloji profesörü…
Yazar : ELSÜN ÇALIŞKAN
Bir köpek koşabilir, havlayabilir, ısırabilir. Peki başka neler yapabilir bir köpek? Aptal bir soru gibi gözüküyor, değil mi? Ama beyin araştırmalarına göre bu tür sorulara cevap aramak beyninize giden kan miktarını artırıyor. Washington Üniversitesi'nden psikoloji profesörü Thomas Budzynski, beyne daha fazla kan gitmesinin yaşlanma etkilerini azalttığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: "İnsanlar yaşlandıkça beyinlerinin belirli bölgelerindeki kan akışı yavaşlar. Eğer kan dolaşımını hızlandırırsanız, nöronlar daha iyi beslenir."
Dr. Budzynski beyindeki kan dolaşımını hızlandıran beyin egzersizleri geliştirdi. Yukarıdaki "köpek başka neler yapabilir" alıştırması bunlardan biri… Çıkarma alıştırması da var. Önce bir sayı belirliyoruz, mesela 900. Sonra bundan herhangi bir sayıyı çıkartıyoruz. Diyelim ki 7'yi çıkardık, 893 kaldı. Sonra 893'ten yine 7'yi çıkarıyoruz ve işlem böyle devam ediyor.
Bu tür alıştırmalar için şunları söylüyor Dr. Budzynski: "Bahsettiğim beyin egzersizleri jimnastik salonunda ağırlık kaldırmak gibi… Belki çok keyifli değil ama beyniniz için muhteşem faydaları var."
Alıştırmalar içinde beynin farklı bölgelerini uyaran görselleme uygulaması da var. Örneğin, ilkokuldaki sınıfınızı gözünüzün önünde canlandırma egzersizi…
Dentritler, nöronlar arasındaki bağlantılardır. Beyin egzersizleri yaptığınızda, yeni şeyler öğrendiğinizde, düşündüğünüzde ve gördüğünüzde dalların ağaçtan uzaması gibi dentritler de nöronlardan dala benzer bir şekilde oluşur. Bu durumda amacımız, daha fazla dentrit oluşumuna yardımcı olmaktır. Telefon kabloları telefon ağı için ne denli önemliyse, dentritler de zihinsel beceri için o denli önemlidir.
Ne Kadar Yeni Bilgi,
O Kadar Dentrit
Şöyle diyor Dr. Budzynski: "Yeni şeyler öğrenirseniz, yani beyninize giren 'input'ları sürekli değiştirirseniz beyin, yeni bilgi ağları oluşturmaya devam eder. Ne kadar çok yeni bilgi, o kadar çok yeni dentrit!
Fiziksel egzersiz ve yağ oranı düşük diyetler de beyin sağlığımız için hayati öneme sahip. Çünkü beden sağlığı, beyin sağlığını doğrudan etkiliyor.
Beyin kimyası oldukça kompleks ve yaşla birlikte bu kimyasal yapı bir gelişim göstermiyor. Örneğin zamanla, stres kortisol üretir, bu da hipokampusta yer alan ve nöronlara besin sağlayan glial hücreleri yıkıma uğratır. Beynimizin hipokampus bölgesi kısa dönemli hafızadan sorumludur. Ancak yaşlı kişilerin fiziksel değişikliklerin getirdiği zorlukların üstesinden gelemeyecekleri anlamına gelmez bu. Batılı kültürlerde yaşlıların kısa süreli hafızalarının zayıf olduğu düşünülür, adeta böyle bir beklenti vardır insanlarda. Oysa Doğu'da, mesela Çin'de yaşlılara daha fazla saygı gösterilir ve oradaki yaşlıların hafızalarında Batılı yaşlıların yaşadığı türden sorunlara rastlanmaz."
Harvardlı bir bilim adamı, yaşlı kişilere hafızalarının harika olduğu yönünde gururlarını okşayan ve cesaret veren pozitif sözcükler söylenmesinin, hafıza testlerindeki sonuçları yükselttiğini belirtiyor.
Dr. Budzynski'ye göre yeni sosyal çevre edinmek ve diğer insanlarla iletişim içinde olmak da yaşlılar için çok önemli. Hobiler edinmek, satranç oynamak, bulmaca çözmek, müzik aleti çalmak ya da sosyal projelerde yer almak yaşlıların beyin sağlığı için önemli egzersizler.
