Cemal Kondu
Hayat 10 vitesli bir bisiklettir, hiç kullanmadığımız birçok vites var.
Charles M Schulz
Hakkında en az bilgi sahibi olduğumuz zihnimizi en çok kullandığımızı biliyor muydunuz?
Evinize yeni bir bilgisayar veya herhangi bir elektronik alet aldığınızı düşünün, onu ilk kez ambalajından çıkartıp, kutusunun kapağını açıyorsunuz. Aldığınız eşyanın parçaları ile karşılaşıyorsunuz, kimi parçalar plastik ambalaj içerisindeyken, bazıları ise polisitren içine sarılmış. Oradakiler aklınızı karıştırırken birdenbire bir şey fark ediyorsunuz. Birkaç dakika içinde hayatınızın en önemli parçalarından biri olacak, bir elektronik alete ilk kez bakıyor ve onunla tanışıyorsunuz. Kutunun içinde bu parçaları nasıl bir araya getireceğinizi anlatan bir kılavuz buluyorsunuz. Bu sayede nasıl başlayacağınızı ve bu aletten en iyi performansı nasıl alabileceğinizi öğrenmek için ilk iş olarak bu kılavuzu elinize alıyorsunuz.
Çoğumuz bir senede birkaç kez bu tür bir deneyim yaşarız. Kimi zaman bilgisayar, kimi zaman telefon, kimi zaman bir sinema sistemi… Önce aldığımız ürünün nasıl çalışacağını öğreniriz. Eğer ürün bir fotoğraf makinesi veya kamera ise onu en iyi şekilde kullanmak için kurslara bile katılırız. Daha iyi fotoğraflar çekmek için her türlü yöntemi deneriz.
Arabamızda yanan bir ışığın ne anlama geldiğini öğrenmek için bile öncelikle kullanma kılavuzuna bakmak zorundayız. Aslında gençlerimizin bazılarının okul kitapları dışında belki okuduğu tek kitap bu kılavuzlar oluyor. Bunlarında ötesinde, arabayı kullanabilmemiz için ehliyet almamız ve bir dizi sınava girmemiz gerekiyor. Arabayı kullanmadan motoru hakkında bilgi ediniyoruz. Eğer arabamızı en iyi şekilde kullanmak istiyorsak, ona düzenli benzin, su ve yağ koymalıyız. Ona en iyi şekilde bakmalıyız.
Konu zihnimize geldiğinde ise, hayatta en çok kullandığımız şey olmasına rağmen, arabamızın motoru kadar önem vermiyoruz ona. Hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyoruz. Zihnimiz hayata gözümüzü açtığımız andan itibaren ilk deneyimlerimizden beri yanımızda olan ve durmadan çalışan, bizimse nasıl çalıştığını hiç düşünmediğimiz bir parçamız. İnsanların çoğu için bu önemli olmasa da, öğrenim hayatında başarı hedefleyen bir öğrenci için zihnini en etkin şekilde çalıştırabilmek ve yeniden kurmak en önemli unsurlardan biridir. Zihnimizi etkili bir şekilde kullanmak için bir kılavuza elbette bir kamerada veya fotoğraf makinesinde ihtiyaç duyduğumuzdan daha çok ihtiyacımız var.
Zihninizi İçinde Bulunduğu Kutudan Çıkarın
Zihninizi ilk kez satın aldığınız kutunun içinden çıkardığınızı düşünün. Önce onun parçalarını öğrenmeliyiz. En önemli parça elbette beyindir. Farz edelim ki, beynimizin içinde bulunduğu sert kafatasını açıp neye sahip olduğumuzu görüyoruz. Grimsi, kaygan, hafifçe sallanan bir doku parçası. Eğer onu elimize alabilme imkanımız olsaydı, çok ağır bir kütle olmadığını fark edebilirdik. Hiç kuşku gözetmeksizin dünyadaki en komplike makineye bakıyor olacaktık. Hidrolik sistem, telefon ağı, sünger, bir şehir ve elbette bir bilgisayar ile karşılaştırılabilir beynimiz. Ancak bunların her birinden yapısı, kapasitesi ve gücüyle çok daha karmaşıktır. Son yıllarda beynin karmaşıklığının yanı sıra nasıl çalıştığına ilişkin birçok bilgi edinilmiştir. Zihnimizin nasıl çalıştığı ve nasıl güçlenebileceğine dair yeterli bilgi ve donanıma sahibiz artık.
Sağlığımız hakkında bir uyarı ile başlamak yerindedir. Bir cümleyle özetlemek gerekirse, her şey temel ihtiyaçlarımızdan olan beslenme üzerine dayanır. Sağlıklı bir beslenme ile beynimize her zaman iyi bakacağımız garantilenir. Elbette sadece yemek yiyerek daha zeki olunmaz. Beynimize ve zihnimize bakmanın en kolay yolunun beslenme olması garip gelebilir. Ancak gizemli beynimize bakmanın diğer farklı yollarını öğrendiğinizde, en basitinin beslenme olması size çok yardımcı olacaktır.
Profesör Susan Greenfield bir seminerinde popüler bilimin tamamen doğrulara ulaşamasa da, beynimizin içinde neler olup bittiğine dair bilgi edinebildiğini vurgulamış, bunun da zihni bileyip daha ileri gitmek için yeterli olduğunu savunmuştur.
Günümüzde bilgiye ulaşmak bu kadar kolayken, beynimizi ve zihnimizi kullanmayı öğrenme isteğimizin hâlâ bu kadar az olması elbette çok üzücü. İnternet bilgiye ulaşmanın en kolay yoluyken, bu konuda daha güvenilir kaynakları da daha zahmetli diye unutmamak gerekir. Bu konuda yazılan kitaplar, dergilerle birlikte, artık bu konuda öğrencilere yardımcı olan koçlar var. Zihin, beyin ve öğrenme üçgeninde bilinçsizce çırpınmak yerine, doğru kılavuzla hızla yol alma zamanı! Zihnimizi içinde bulunduğu kutudan çıkarabilmek için haydi zihnimizi kullanma kılavuzu edinmeye…
