Babası: Sultan I. Ahmed
Annesi: Kösem Sultan (Mahpeyker)
Doğumu: 27 Temmuz 1612
Ölümü: 1640
Saltanatı: 1623- 1640
Sultan IV. Murad İstanbul’da doğdu. Babası Sultan I. Ahmed, annesi Mahpeyker Kösem Sultan’dır. Annesi Rum’dur. Sultan IV. Murad, uzun boylu, iri cüsseli, yuvarlak yüzlü ve heybetli bir padişahtı. Osmanlı Sultanlarının en kudretlilerinden biri olarak tarihe geçti. Son derece zeki, gözü pek, cesur, kuvvetli ve enerjik bir insandı. Sultan Murad, dönemin eğitimcilerinden iyi bir eğitim olarak büyüdü. İyi bir şairdi ve şiirlerini ‘Muradı’ mahlası ile yazardı. Hat yazısını da öğrenmiş, usta bir hattattı, kendi eliyle tezyin ettiği ve yazdığı çok güzel fermanları vardır. Çok iyi ata biner, hatta attan diğer bir ata atlayabilirdi. Kılıç, ok ve yayı ustalıkla kullanırdı. Çok iyi cirit ve ok atardı. Bu gücünü katıldığı savaşlarda da gösterdi.
Sultan, IV. Murad Osmanlı tahtına on yedinci padişah olarak, henüz 11 yaşındayken geçti. Devlet işleri büyük ölçüde annesi Kösem Sultan’ın elinde yürümekteydi. IV. Murad’ın tahtta kaldığı süreci iki bölüme ayırmak gerekir. 1623- 1632 yılları çocukluk ve devlet işlerini öğrenerek büyüdüğü yetişme yılları, 1632’den 1640’da ölümüne kadar devam eden ikinci dönem. İkinci dönemde Sultan Murad, devleti güçlendirmek ve topraklarını genişletmek için büyük bir mücadele verdi. Gerçek kişiliği bu dönemde gelişti.
Sultan Murad, padişah olduğu zaman Osmanlı memleketinde asayiş ve huzur kalmamış, zorbalar şehirleri ele geçirmişlerdi. İçeride yolsuzluk, rüşvet ve iltimas yaygın hale gelmiş ve devlet işleri yürümez olmuştu. Bu dönemde iç meselelerin yanı sıra dışarıda savaşlar devam ediyordu. Doğuda İran ile Batıda da Avusturya ile savaş yapılıyordu. Sultan Murad, delikanlılık çağında idareyi bizzat ele aldıktan sonra biraz da şiddet yoluyla bütün zorbaları bastırdı, tekrar devlet hâkimiyetini kurdu. Yolsuzluk ve rüşvete son verdi. Asker içinde bozulan disiplini yeniden düzene koydu. Kanun, nizam ve emirlere uymayı sağladı. Devlet gelirlerinin artması için vergilerin düzenli toplanmasını, hazinenin gereksiz harcamalarla parasız kalmasına engel olacak tedbirleri aldı.
Gerektiğinde tebdil gezerek hem asayiş ve disiplini hem de düzensizlikleri şahsen görerek cezalandırdı. Gece sokağa çıkma yasağı koydu. Savaş sırasında ordunun içine girip kumandan ve siperlerdeki askerlere moral verdi. Haksızlığa ve düzensizliğe hiç tahammül edemezdi. Tütün yasağı bahanesiyle kahvehanelerde toplanan işsiz güçsüz zorba takımını sindirdi, şiddetli ceza ve hatta idamlarla tekrar idari ve adli nizamı kurabilmeyi başardı.
Dinin hükümlerini çok iyi bilen Sultan Murad, Şeyhülislam Yahya Efendi’ye “Baba” diye hitap ederdi. Arapçayı ve Batı dillerini çok iyi bilirdi. İlmi ve ilim adamlarını çok sever, fırsat buldukça ilim meclislerine gider, onları yeni çalışmalar yapmaları için teşvik ederdi. Sultan IV. Murad döneminin önemli olaylarından biri de, Hazerfan Ahmed Çelebi’nin kanat takarak Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçmasıydı.
Sultan IV. Murad, hükümdarlığının ilk yıllarında annesinin etkisinde kaldıysa da daha sonra kadınların saltanatına son verdi, hain ve hilekâr sadrazamları şiddetle cezalandırdı. Memleket meselelerini yakından takip edip, çözümler üretmeye çalıştı. 17 yıl hükümdarlık yaptıktan sonra, Niksir hastalığından dolayı henüz 28 yaşında vefat etti.
