Konuşma eğitiminden yeteri kadar faydalanmak için anaokullarındaki eğitim programında aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekir:
*Günlük eğitim programında Türkçe dil etkinliklerine sistemli bir şekilde yer
verilmelidir.
*Çocukların Türkçeyi güzel ve doğru şekilde konuşmaları sağlanmalıdır.
*Bireysel etkinlikler ve gurup etkinliklerine yer verilmelidir.
*Planlamada çocukların yaş ve gelişim özelliklerine önem verilmelidir.
*Sınıftaki çocuk sayısı dikkate alınmalıdır.
*Farklı yöntem ve tekniklerden yararlanma plana alınmalıdır.
*Çocuğun merkez olduğu etkinlik planı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
*Günlük plandaki amaç ve kazanımlar; tema ile ilişkili olmalıdır.
*Etkinlik programı, çocukların sözcük dağarcığını geliştirme amaçlı
hazırlanmalıdır.
*Çocuklar, zihinsel faaliyet için de yönlendirilmelidir. Açık uçlu sorularla bilişsel
gelişim desteklenmelidir.
*Çocukların ön bilgileri açığa çıkarılmalı ve bunlar geliştirilerek kullanılması
yönünde özgüven desteklenmelidir.
*Sözcük dağarcığını geliştirici etkinliklere yer verilmelidir.
*Sözcüklerin doğru telaffuz edilmesini öğrenme sağlanmalıdır.
*Türkçeyi doğru kullanmayı sağlayıcı etkinliklere yer verilmelidir.
*Çocuklara ses tonunu ve hızını kontrol etme öğretilmelidir.
*Türkçe dil etkinlikleri için kullanılacakaraç-gereçler ve etkinlikler arasındaki
geçişler önceden planlanmalıdır.
*Şiir ve tekerlemelerle Türkçe dil etkinlikleri zenginleştirilmelidir.
*Çocukların eğlenerek öğrenecekleri öğrenme ortamı oluşturulmalıdır.
*Kullanılan öğretim tekniklerinin çocuğun ilgisini çekmeye yönelik olmasına
dikkat edilmelidir.
*Anlatılacak hikaye ve anlatma teknikleri birbiriyle uyumlu olmalıdır.
*Aynı sesleri kullanarak kelime türetme oyunları oynanmalıdır.
*Öğretmen, çocukları etkin hale getirmeyi amaçlamalı ve dil kullanımını
destekleyici bir tutum içinde olmalıdır.
*Çeşitli parmak oyunları kullanılarak, ilgi çekilmeli ve dilin kullanımında istek
uyandırılmalıdır.
Eğitimci, erken çocukluk eğitim kurumlarında hikayeleri değişik teknikler
kullanarak anlatır. Bu şekilde çocukların dikkatini toplar.Piyasadaki değişik
hikaye kitapları
kullanıldığı gibi kendisi de öykü kitapları hazırlayabilir.
pazen tahta kartları,
resimli kartlar,
çeşitli kuklalar,
slayt,
tepegöz sayfaları,
televizyon şeridi,
kukla sahnesi,
proje çalışması,
maske, kostüm ve başlıklar
kullanarak hikaye anlatma olabilir.
Öğretmen, bunları kendisi daha önceden hazırlayabildiği gibi çocuklarla
etkinlik
saatinde de birlikte hazırlayabilirler. Çocukları bu çalışmalar daha da motive
eder, çünkü kendi hazırladıkları etkinlik; bir şekilde kullanılmaktadır.
Çocuklarla etkinlik sırasında sohbet etmek te Türkçe dil gelişimini destekler.
Öğretmen bu sohbetlere de önem vermeli ve her çocuğu sohbete çekmeye
çalışmalıdır.
Türkçe dil etkinlikleri ile çocuk; başkalarının konuşmasını dinleyerek ve
uygun karşılıklar vererek faaliyetin içinde olur.
Çocuk, belli konularda fikirlerini açıklayarak kendisini ifade etme becerisi kazanır.
Belli kavramları öğrenir, Kişiler, olaylar arasında gözlem yapma, neden- sonuç ilişkisi kurma çalışmaları yaparlar. Problem çözme yeteneklerini geliştirirler.
Çocukların kendini ifade etmesi sadece söz ile değil; beden dili, jest ve mimiklerle de olur. Bu şekilde psikomotor gelişim alanı da desteklenmiş olur, yaratıcılıklarını da ortaya çıkarmış olurlar.
Çocuklar, Türkçe dil etkinlikleri ile sosyal ve duygusal gelişim alanları yönünden de olumlu etkilenirler.
Başkalarını dinlemeyi, kendini ifade etmeyi, söz sırası beklemeyi, düşüncelerini ifade etmeyi, başkalarının haklarına saygı duymayı öğrenirler. Gurup içinde kendini ifade ederek özgüven gelişimine destek olunur.
Duygu ve düşünceler, toplum tarafından kabul edilecek tarzda ifade edilir ve bu yol öğrenilmiş olur. Şiddete geçit olmayacağı, uygun yollarla ifade desteklenmiş olur. Dil kurallarını ve akıcı kullanımı öğrenmiş çocuk; arkadaşları ve yetişkinlerle iyi iletişim kurar.
Kitap okunuşunu izleme, kitabın yapraklarını çevirme, Türkçe dil etkinlikleri içindeki faaliyetler, görsel- işitsel belleği geliştirir. El- göz koordinasyonunu geliştirir, bu da okuma öncesi gerekli beceri gelişimi için önemlidir.
Öznur Simav
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı
Çocuk-Aile ve İletişim Danışmanı
