Hz. Süleyman’a annesi şu nasihatte bulunmuştu: “Ey oğulcuğum, gece çok uyuma, zira çok uyku kişiyi kıyamet günü fakir bırakır.”
“Ne kadar uyunmalıdır?” sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Çünkü bu, yaş ve sıhhat durumuna bağlı olduğu gibi, meslek ve fertlerin mizaç durumuna da bağlıdır.1 En iyi zaman kazandırıcılardan biri de uyku süresini azaltmaktır. Uzmanlar günde beş-altı saatlik uykunun insana yeteceğini söylemektedirler. Deneyerek ne kadar uykuya ihtiyacınız olduğuna karar verebilir, en uygun süreyi saptayabilirsiniz. Bedensel ve zihinsel gereksinimlerimiz adına daha fazla uyuyarak zaman geçirmek sadece zevk düşkünlüğüdür.
Celal Çelik
zamanplanlamasi@hotmail.com
Hz. Süleyman’a annesi şu nasihatte bulunmuştu: “Ey oğulcuğum, gece çok uyuma, zira çok uyku kişiyi kıyamet günü fakir bırakır.”
“Ne kadar uyunmalıdır?” sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Çünkü bu, yaş ve sıhhat durumuna bağlı olduğu gibi, meslek ve fertlerin mizaç durumuna da bağlıdır.1 En iyi zaman kazandırıcılardan biri de uyku süresini azaltmaktır. Uzmanlar günde beş-altı saatlik uykunun insana yeteceğini söylemektedirler. Deneyerek ne kadar uykuya ihtiyacınız olduğuna karar verebilir, en uygun süreyi saptayabilirsiniz. Bedensel ve zihinsel gereksinimlerimiz adına daha fazla uyuyarak zaman geçirmek sadece zevk düşkünlüğüdür.
Sekiz saatlik uyku bir gereklilik değildir. Dünyadaki başarılı insanların çoğu sağlıklarını tehlikeye atmadan altı saatten az uyurlar. Ayrıca, kısa uyuyanların uzun uyuyanlara kıyasla daha enerjik, daha etkin, dışa dönük, kendilerinden ve hayatlarından memnun, ender olarak şikayet eden, sosyal ve politik olarak sistemle uyumlu oldukları görülmüştür.2
“Kısa uyumak öğrenilebilir mi?” sorusuna verilecek cevap ‘evet’tir. Fakat ortalama sekiz saat uyuyan bir insanın bunu bir günde beş-altı saate indirmesi zordur. Bu ani iniş, performans ve konsantrasyon bozukluğuna sebep olabilir; bunun için yatış saatleri her hafta 15 dakika sürekli ileri atılan ve kalkış saatleri sabit tutulan ya da geç kalkanlar için tersi uygulanan bir çalışmayla 4-6 ay içinde uyku süreleri 5-6 saat düzeyine indirilebilir.
Uyanır uyanmaz yataktan kalkın. Yatakta oyalanmak ve henüz sandığınız kadar geç olmadığını ummak, kaçınılmaz bir ertelemedir. Bunun yanı sıra, aslında gerçek bir dinlenme de değildir. Gözünüzü açar açmaz üzerinizdeki örtüyü atıp yataktan çıkmak, o anda ve orada size fazladan tam bir saat kazandırır.
Uykuyu Etkileyen Faktörler
= Uyku saatlerine ve süresine dikkat edin ve gerçekten ihtiyacınız olan uykuyu almaya bakın.
= Uyku ilk bir veya iki saatinde en derin ve dinlendiricidir.
= Uykunun en önemli bölümü, uykuya daldıktan sonraki ilk üçte birlik kısımdır. Derin uyku denilen bu süre içinde vücut ihtiyacı olan dinlenmeyi sağlar.
=Yatağınız iyi olursa iyi dinlenirsiniz.
= Her gün aynı saatte uyumaya çalışın. Tatil günleri, bir gün öncesi dahil uyku düzeninizi bozmayın.
= Sürekli egzersiz (spor) yapanlar daha iyi uyurlar. Egzersizleri en geç uyumadan iki saat önce yapın.
= Yiyecek ve içeceklerinize dikkat edin. Akşam saatlerinde aşırı miktarda yemek yemek midenizi rahatsız ederek iyi uymanızı engelleyecektir. Yine aşırı miktarda alınan sıvılar hem midenizi rahatsız eder, hem de gece sık sık tuvalet yapma ihtiyacı ile uyanmanıza neden olur. Bu nedenle aşırı miktarda çay, kahve, kolalı içecekler akşam saatlerinde tercih edilmemelidir.
= Yazları sıcaktan uyuyamamaya karşı yatmadan önce ılık bir duş alınırsa rahat uyunulur.
= Açlık uykuyu bozar. Yatmadan önce ılık bir bardak süt veya meyve suyu içerek uykuya dalmanızı kolaylaştırabilirsiniz.
=Gürültülü çevre şartları, bundan etkilenmediğini söyleyenlerde dahi uykuyu bozar. Çevresi gürültülü olanların yatak odalarını sesten arındırmaları gerekmektedir.
=Alışkanlığı olmayanlarda alınan bir tek uyku hapı uyumayı sağlar. Ancak uyku haplarının sürekli kullanılması, uykusuzluk şikayeti olanlara yarar sağlamamakta, hatta bazılarına zararlı vermektedir.
= Uykuya dalamadığınız zamanlarda uyumak için gayret sarf etmek yerine, ışığı yakıp herhangi bir işle uğraşmalı.
= Yatağı uykunun harici işler için kullanmayın. (İstirahat etmek, kitap okumak, yemek yemek…)
= Sabahları düzenli olarak belirli bir saatte uyanma alışkanlığı, bedenin günlük ritmini düzene sokmakta ve dolayısıyla düzenli olarak belirli bir saatte uykuya dalmayı kolaylaştırmaktadır.3
=Uyku güçlüğü çekmeniz uykusuzluk hastalığına yakalandınız anlamına gelmez. Belki de doğal olarak az uyuyan birisinizdir.
= İslam’da gün güneş doğmasından bir saat önce başlar. Gün doğumundan önce uyanmak, gününüzün bereketli geçmesini sağlar.
= Beden sağlığı için gecenin ilk yarısındaki uyku önemlidir. Bunun için saat 24.00’dan önce yatmalısınız.
1- Canan Prof. İbrahim, Vakti En İyi değerlendirme, Cihan Yayınları, 1997, s.67
2- Baltaş Acar, Zuhal, Stres ve başa çıkma yolları, Remzi Kitabevi,1986, s.134
3- Baltaş Acar, Zuhal, Stres ve başa çıkma yolları, Remzi Kitabevi,1986, s.139
