Yahudi diasporası, günümüz Yahudilerinin ataları olan inançlı İbranilerin (yani İsrailoğullarının) anavatanı Kenan topraklarından zorla çıkartılıp, dünyanın diğer bölgelerine zorunlu göçe mecbur bırakılmaları ile başlayan olgudur1. Bu süreç, tarih boyunca farklı dönemlerde gerçekleşti ve Yahudi topluluklarının dünyanın dört bir yanına dağılmasına yol açtı.
İşte Yahudi diasporasının ana hatları:
- Roma Dönemi Öncesi Diaspora:
- İkinci İsrail Krallığı’nın yıkılmasıyla Asurlular tarafından Horasan’a sürülen İsrailoğulları, Babil ve İsrail diyarı olmak üzere iki ana Yahudi kültür merkezi oluşturdu.
- Parsimler (İran’daki Yahudiler), Ahameniş, Selevkos, Partlar ve Sasaniler dönemlerinde İran’da yaşamaya devam etti.
- Kudüs Tapınağı’nın yeniden inşasıyla cemaatler örgütlendi ve haklarını savundu1.
- Roma Dönemi Sonrası Diaspora:
- Birinci Yahudi-Roma savaşı (70 M.S.) ve Bar Kohba İsyanı (135 M.S.) sonrası Yahudiye’de kontrol kaybedilince Yahudiler kovuldu veya köle olarak satıldı.
- Orta Doğu’da bazı Yahudi cemaatleri kuruldu ve İran’da Yahudiliğin merkezi oluştu.
- 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla “Yahudi diasporası” terimi İsrail dışında yaşayan Yahudileri tanımlamak için kullanılmaya başlandı1.
Günümüzde Yahudi diasporası, farklı kültürlerde yaşayan Yahudi topluluklarının zengin tarihini ve hoşgörü geleneğini yansıtmaktadır. 🌍🕊️
