Uyusun da büyüsün ninni,
Tıpış tıpış yürüsün ninni…
***
Dandini danini danalı bebek
Mini mini elleri kınalı bebek
Annesi babası çok sever
Uyur büyür nazlı bebek…
Tıpkı ninnilerde söylendiği gibi, uyuyarak büyüyor bebekler. Uyku, fiziksel ve zihinsel gelişimleri için paha biçilemez bir değere sahip…
Uykunun bebeğin zekâ gelişimini hızlandırdığı bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçek. Çünkü bebeklerin zihinleri uyurken de çalışıyor yani öğrenme süreçleri uyku sırasında kesintiye uğramıyor.
Bilgileri kodlayabilme, depolayabilme ve gerektiğinde geri çağırabilme yani hatırlayabilme işlemlerinin tümüne birden hafıza diyoruz. Verileri doğru kodlayarak depolayamamak hafızayı zayıf, verileri doğru kodlayarak düzeni depolamak da hafızayı güçlü yapıyor.
İşte bebekler, uyanıkken duyu organlarıyla algıladıkları ve hissettiklerini beyinlerine depoluyor; kaliteli uyku sırasında da bu depolama işlemine rahatlıkla devam ediyor. Bebek beynini bir kütüphaneye benzetirsek, kitaplığa yani hafızasına uyanıkken koyduğu kitapları uyurken sıralamaya ve düzenlemeye devam ediyor. Bu da gerektiğinde bilgiyi doğru raftan hiç zorlanmadan bulup çıkarması yani hatırlaması anlamına geliyor.
Uyanıkken öğrenmeye tüm duyuları ile yüzde yüz açık olan bebekler uykularında da öğrenmeye açıklar.
Uzmanlar, uyku sırasında beyinde belirgin değişikliklerin meydana geldiğini belirtiyor. Uykunun olmaması ya da kalitesiz olması durumunda beyin hücrelerinin, hücre fonksiyonlarını bozacak derecede enerjisini tüketebileceğini de vurguluyor. Yetersiz uyku tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de belleğin, dikkatin ve fiziksel durumun kötüleşmesine neden oluyor.
Çocuk beyninin büyüme ve gelişme süreci; büyük ölçüde yürüme, konuşma ve düşünme imkânı veren nöron (sinir bağlantısı) gelişimine bağlı. Nöron bağlantılarının oluşması uyku sırasında gerçekleşiyor.
Bebekler dünyaya gelişlerinin ilk aylarında gece ve gündüz zamanlarının neredeyse tamamlarını uykuda geçirirler. Aylar ilerledikçe gündüz uykuları azalır, gece uykuları düzene girer. Bebeklerin beyin ve beden gelişimleri için hayati önem taşıyan, kaliteli bir uyku alabilecekleri tek zamandır gece… Bu uykuya REM uykusu yani aktif uyku da denir.
Bebeklerin uykusu da yetişkinlerdeki gibi derin ve hafif olarak ikiye ayrılıyor.
Derin uykudaki bebeğin beden hareketleri az, uykudan uyandırılması ise güçtür. Hafif uyku sırasında ise bebek hareketlidir, gözlerini oynatabilir, hızlı nefes alıp verir, gülümser. Uyandırılması kolaydır, uyku ile uyanıklık arası bir durumda yani rem uykusundadır.
Derin uyku sırasında zihinlerini dinlendiren bebekler hafif uykuda yani rem uykusunda ise zihinlerini çalıştırmaya devam ederler. Beyindeki nöronlar arası bağlantılarının güçlenebilmesi ve uyanıkken öğrenilenlerin şekillenebilmesi için rem uykusu şarttır.
Eğer çeşitli nedenlerle bebeğin gece uykusu bölünürse ve uykusunu yeterince alamazsa, bu bebeğin gelişiminde problemlere neden olabilir. Uykusunu alamayan bebek huzursuz uyanır, oyun oynamaz, etrafına karşı ilgisiz olur, yoğunlaşmakta zorluk çeker, uyumsuz ve hırçın olur. Bu durum öğrenmesine ve gelişimine engel olur…
Durumu özetleyecek olursak: mükemmel bir gece uykusu bebeğin öğrendiklerini pekiştirir ve yeni şeyler öğrenmeye hazırlar. Süper zekâlı ve güçlü hafızalı çocuklar istiyorsanız bebeklerinizin rem uykularının kalitesine azami dikkat gösterin…
Gelecek sayıda: Süper Güçlü Hafıza İçin Bebeğinizi Doğru Uyutmanın Yolları
Selma Topkara
selmatopkara@hotmail.com
