Milyarlarca kar tanesinin hiçbirinin birbirine benzemediğini ve her birinin farklı moleküler yapı içerdiğini biliyor muydunuz?
Kar tanesi mikroskop altında incelendiğinde muhteşem güzellikte bir görüntü arz eder. Tıpkı bir sanat eseri gibi… Yeryüzüne düşen minnacık milyonlarca kar tanesinin arasında illa ki birbirine benzer tanecikler vardır deriz. Ancak bugüne dek kar taneleri üzerinde yapılan araştırmalarda kristal yapıları birbirinin aynı olan iki taneciğe rastlanmadı. Onlar da parmak izi gibi karakteristik, benzersiz ve biricik…
Amerikalı Wilson Bentley, kar kristalleri üzerinde ilk araştırmaları yapan kişi. Mikroskop altında gördüğü muhteşem sanat karşısında büyülendi ve ilki 1885 yılında olmak üzere 50 yıl boyunca sürekli kar kristali resmi çekti. Elde ettiği 6.000 resim içinde kristal yapıları birbirinin aynı olan 2 kar tanesine rastlayamadı. Daha sonraları diğer bilim adamları tarafından da kar tanecikleri arasında aynı büyüklükte, aynı şekilde ve aynı sayıda su molekülü içeren iki kristal bile bulunamadı.
Kar tanesi nasıl oluşur?
Bir kar tanesi 200’den fazla buz kristalinden oluşan bir kristaller kümesidir. 25 cm’lik bir kar yağışı sırasında 0.18 metrekarelik (küçük bir televizyon ekranı kadar) bir alanda bir milyondan fazla kar tanesi bulunmaktadır. Kar kristalleri gerçekte mükemmel bir düzen içinde şekillenmiş su moleküllerinden oluşur. Mimari şaheser olarak nitelendirilebilecek kar kristalleri, su buharının bulutlardan geçerken soğumasıyla şekillenir. Su buharının içinde düzensiz bir biçimde her yana dağılmış olan su molekülleri bulutlardan geçerken sıcaklığın düşmesi ile birlikte hareketliliklerini kaybederler. Daha az hareket eden su molekülleri bir süre sonra gruplaşmaya başlar ve sonuçta katı bir biçim alırlar. Ancak gruplaşmalarında kesinlikle bir düzensizlik yoktur; tam tersine her zaman birbirine benzeyen mikroskobik altıgenler olarak birleşirler. Her kar tanesi önceleri tek altıgen su molekülünden oluşur, daha sonra diğer altıgen su molekülleri de gelip bu ilk parçanın üstüne eklenir. Konunun uzmanlarına göre bir kristalin şeklini belirleyen temel özellik, bu altıgen su moleküllerinin tıpkı bir zincirin halkaları gibi birbirlerine kenetlenmesidir. Ayrıca sıcaklığa ve nem oranına göre aslında aynı olması gereken kristal parçacıkları çok farklı şekiller alırlar.
KUTU
İlk kar tanesi araştırmacısı Wilson Bentley şöyle diyor:
“Mikroskop altında bakıldığında kar taneciklerinin mucizevi bir güzelliğe sahip olduklarını gördüm. Ve böylesi bir güzelliğin başka kimse tarafından görülememiş olmasından bir tür utanç duydum. Her bir kristal, şaheser diyebileceğimiz ve kendine özgü farklı bir dizayna sahipti. Hiçbiri birbirinin aynı değildi. Kar tanesi eridiğinde ise bu biricik dizayn sonsuza dek yok oluyordu. Böylesi bir güzellik ardında tek bir kayıt ve iz bırakmadan kayboluyordu.”
