Gelmiş geçmiş en önemli Türk Matematikçisi olarak kabul edilen Cahit Arf, geliştirdiği kuramlarla, yetiştirdiği öğrencilerle matematik dünyasına büyük katkıları olan bir bilim adamı. Matematiği bir meslek olarak değil, bir yaşam tarzı olarak benimsemişti Arf. “Matematik de resim, heykel, müzik gibi bir güzel sanattır.” sözleri bunun en anlamlı kanıtı belki de.
Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusundaki yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin “Arf değişmezi”, “Arf halkaları” ve “Arf Kapanışı” gibi literatürde adıyla anılan çalışmaları matematik dünyasının ünlü matematikçileri arasında yer almasını sağladı. Bunun yanı sıra, matematikçi Helmut Hasse ile birlikte yaptıkları çalışmalar sonucunda, Hasse-Arf Kuramı’nı geliştirdi.
Gelmiş geçmiş en önemli Türk Matematikçisi olarak kabul edilen Cahit Arf, geliştirdiği kuramlarla, yetiştirdiği öğrencilerle matematik dünyasına büyük katkıları olan bir bilim adamı. Matematiği bir meslek olarak değil, bir yaşam tarzı olarak benimsemişti Arf. “Matematik de resim, heykel, müzik gibi bir güzel sanattır.” sözleri bunun en anlamlı kanıtı belki de.
Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusundaki yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin “Arf değişmezi”, “Arf halkaları” ve “Arf Kapanışı” gibi literatürde adıyla anılan çalışmaları matematik dünyasının ünlü matematikçileri arasında yer almasını sağladı. Bunun yanı sıra, matematikçi Helmut Hasse ile birlikte yaptıkları çalışmalar sonucunda, Hasse-Arf Kuramı’nı geliştirdi.
1910 yılında Selanik’te doğdu Cahit Arf. Balkan Savaşı’nın çıkmasıyla 1912’de İstanbul’a göç ettiler. Daha sonra Cahit Arf’in ilkokulu okuyacağı İzmir’e taşındılar. Mili Eğitim Bakanlığı’ndan kazandığı bursla yüksek öğrenimini Fransa’da Ecole Normale Superieure’de 1932’de tamamladı. Bir süre Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doçent adayı olarak görev aldı. 1937’de doktorasını yapmak için Almanya-Gottingen’e gitti. Burada matematikçi Helmut Hasse’nin danışmanlığında çalışmalarını sürdürdü. Birlikte Hasse-Arf Kuramı’nı geliştirdiler.
Türkiye’ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Kolej’de Matematik dersleri vermeye başladı. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim kolu başkanı olduğunda yıl 1964’tü.
1964-1965 yılları arasında Fransa’da bulunan Princiton’daki Yüksek Araştırma Enstitüsü’nde konuk öğretim üyesi olarak görev yapan Arf, daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1967 yılında Türkiye’ye dönüşünde ODTÜ’de öğretim üyeliğine getirildi. 1980 yılında emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK’a bağlı Gebze Araştırma Merkezi’nde görev aldı.
Öğrencilerine her zaman “Matematiği ezberlemeyin, kendiniz yapın ve anlayın!” diyen Cahit Arf hakkındaki bir yazıda şu ifadeler kullanılmıştır: “…Bir zamanlar integrali bilen kimselerin matematikçi, üstel fonksiyonu bilenlerin ise büyük matematikçi sayıldığı ülkemizde derin matematik konularının tartışılacağı hayal bile edilemezdi. Cahit Arf, Türkiye’de matematiğin o günlerden bu günlere gelmesinde en büyük rolü oynamıştır.”
Günlük Hayattaki Sorunlara Matematiksel Çözümler
Cahit Arf’i ilk tanıyan bir kişi onun sadece matematiğe ilgi duyan bir insan olduğu izlenimini edinebilirdi. Onun için, matematik her şeyin üzerinde ve ötesindeydi. Ancak, TÜBİTAK’ın kurulmasında ve gelişmesinde gösterdiği çabayı ve özeni bilenler Cahit Arf’in öyle içine kapanık, matematikle uğraşan, dış dünya ile ilgilenmeyen bir kişi olmadığını bilirler. Mühendisliğin günlük hayattan doğan problemlerine her zaman ilgi gösterir; bu probleme mutlaka matematiksel bir model bulmaya çalışırdı. Hele bir de pratikten gelen problemi matematik olarak çözüme kavuşursa pek keyiflenirdi. Mekanik bilimci Mustafa İnan’la böyle bir işbirliği yapmış ve İnan’ın köprülerde gözlemleyip araştırdığı bir sorunun matematiksel kesin çözümünü vermiştir. Bu çalışmaları Cahit Arf’a İnönü Ödülü’nü kazandırmıştır.
1985 ve 1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yapan Arf, matematiğe katkılarından dolayı pek çok ödüle layık görüldü. Cahit Arf 1948’de İnönü Ödülü, 1974’de TÜBİTAK Bilim Ödülü, 1980’de İTÜ ve KATÜ Onur Doktorası, 1981’de de ODTÜ Onur Doktorası’nı aldı. Genç yaşta Mainz Akademisi Muhabir Üyeliğine seçildi ve Türkiye Bilimler Akademisi Onur Üyesi oldu. Arf’in bilimsel çalışmaları, Türk Matematik Derneği’nce 1988 yılında yayınlandı.
Dünya çapında bir matematikçi olmasına rağmen Türkiye’de kalan ve kendi ülkesinin insanlarına hizmet etmeyi seçen Cahit Arf, 1997 yılının aralık ayında bir kalp rahatsızlığı nedeniyle İstanbul’da hayata veda etti.
Cahit Arf’in Dilinden…
* “Güzellik bir saadet hissinin ifadesidir. Saadet hissine ise bir tür kudret hissi, hatta sınırsız bir kudret hissi gözüyle bakılabilir. Güzel, insana içinde çırpındığı acz çemberini unutturan, ona bir tür sınırsızlık, serbesti ve kudret hissi verebilen şeydir. Matematik teorilerindeki unsur da yine aczden kurtulmak ve sınırsızlık illüzyonundan ibarettir.”
* “Bilim adamı törenlerden hoşlanmaz, çünkü törenlerde çok büyük sahtekarlıklar vardır.”
* Dinlenmeyi pek sevmezmiş Arf; ama bir gün çok yorulduğunda aynen şöyle demiş: “Dağlara gidelim dağlara, üşüyelim. Ben bu yoğunluktan bıktım.”
* “Güzellik, insanda sonsuzluk duygusunu uyandırandır.”
* “Üniversiteler gerçeklerin tartışılarak arandığı kurumlardır… Tartışma olmayan yerler üniversite değildir…”
* “Milli Eğitimin temel ilkesi şu veya bu şekilde şartlanmış gelecek kuşakların yetiştirilmesi değil; tam tersine, gelecek kuşakların şartlanmamış, olayları olduğu gibi gören, her olayda, her davranışında ‘neden’ diye sorabilen ve bu soruya doğal, mantıksal yanıtlar verebilen kişiler olarak yetiştirilmiş olmalıdır.”
Kaynaklar
tr.wikipedia.org/wiki/Cahit_Arf – 21k –
www.geocities.com/sipahior/ozlusozler.html – 57k
www.netmatematik.com/matematikciler/sayfa1.html – 14k –
sci-stud.ankara.edu.tr/~mat/arf.htm – 14k –
www.biltek.tubitak.gov.tr/bdergi/ozel/arf/default.html – 7k –
www.math.metu.edu.tr/cahitarf/ – 3k
ADEM ÖZBAY
www.gencgelisim.com
