İmam Gazali’nin Kalp Risalesi isimli güzel kitabını mutlaka okumak lazım. Oldukça önemli bir eser.
İMAM GAZALİ; KALP RİSALESİ
Hazırlayan; Kadir Yetkin
Ahir zaman yayınları(Az Kitap)
“KAYNAK ESER” KIVAMINDA
“Geçmiş nesiller ile herhangi bir sebepten arası açılan insanların” geçmişte kalmış olan âlimlerini ve kitaplarını bugüne taşımaları çok önemlidir.
Şimdiki zamanın kavramları ve anı yakalayan tespitlerle bu âlimlerin kitaplarının şimdiki zamana aktarımı çok önemlidir.
Bunu yapanlar, “hem geçmişte kalan âlimlerin bugüne taşınması anlamında hem de kendi özümüze ait değerlerin günışığına çıkarılıp” insanların ruhlarına sunulması anlamında hakikatli iş yapanlar sınıfında olma onurunu taşıyanlardır.
Geçmişte kalan âlimlerimizi ve kitaplarını şimdiki zamanımıza sunulurken birebir sadeleştirme yapılabileceği gibi;
Az Kitap’tan çıkan İmam Gazali’nin Kalp Risalesinde olduğu gibi “kuş bakışı” bir bakış ve hazırlayan notu ile okumamız için bize sunulabilir ki;
Bu “ciltlerce kitabı bitiremem” diyenlerin mazeretini de ortadan kaldırmış olur.
Meraklısı yine aslından yani “ciltli” halinden okuyabilir.
Ama okumaktan kaçanlar için bu tarz kitaplar ilaç gibidir.
İmam Gazali’nin Kalp risalesini yayına hazırlayan Kadir Yetkin öncelikle bugünün tabiri ile hem önümüze İmam Gazalinin, CV’ sini sunmuş hem de o döneme ait bilgiler ile yaşadığı dönemi hem anlamamız hem de kitaba daha bir vakıf olabilmemiz için güzel bir girişle başlamıştır.
İmam Gazali’nin dönemine ait olan siyasi, sosyal ve kültürel bilgiler çok iyi harmanlamıştır.
İmam Gazali’nin ülkemizde çok bilinen eserleri “İhya- u Ulumiddin ve Kimyayı Saadet” esas alınarak tahlil edilince “dil açısından kitapta bilgilerin güne ait kavramlar ve anlayış ile sunulmuş olması” açısından da okuyucuyu sürükleyecek bir tarz yakalamıştır.
Özellikle İmam Gazali’nin “ciltli eserleri” ile karşılaştırıldığın da bir sadeleştirmeden öte “zamanın insanının, hayatına ışık tutacak” bir kurgu ile bilgilerin sunulmuş olması bu kitabı ayrıca okunur kılan bir özelliktir.
Kıssalara dayalı anlatım tarzının aksine bu kitap tanımlar ve kavramlar üzerinden ilerliyor.
Böyle olması açısından da grup okumaları ve tasavvufa meraklılar içinde tercih edilme sebebi olabilir.Ciltli kitapların artık daha çok “kaynak eser” olarak kullanıldığı bir zamanda olduğumuz için “el kitabı” hükmünde esaslı bilgi içeren kitapların sayısı artmalıdır.
En azından bu kitap bu anlamda önemli bir örnek.
Bazı insanlar kaynak eser okuyarak beslenirler.
Bazılarımız ise içerik olarak kaynak eser kadar muhtevalı ama el kitabı kadar okunması kolay eserleri tercih eder.
İşte Az Kitap’tan çıkan İmam Gazali’nin Kalp Risalesi bir “el kitabı” gibi ama “kaynak eser” tadın da özellikle kavramları özümseyerek anlatılması anlamında.
Kitabın içindekiler kısmında 23 konu başlığı var.
Özellikle ”kalplerin değişmesi, sebat ve bozulmalarına göre sınıflandırılması, Kalp hastalıkları ve sıhhate dönüş alametleri “ gibi bölümler dertlerimize derman olacak çözümler sunuyor.
Çocuk eğitimi gibi konuyla alakasız gibi bir bölüm başlığının içeriğine vakıf olunca anlıyorsunuz ki;
Kalbin inkişafından bahseden bir risalede “çocuğun kalbinden” bahsetmeden geçmek o eseri “eksik” kılacaktır.
Bunun farkında olan İmam Gazali bunu bize de fark ettirip önemine binaen bir başlıkta bu konuya ayırmış ki;
İyi de yapmış tüm anne ve babalar bu bölümü kesinlikle okumalı hele de
“zamane anne ve babası ise”
Ve her bir bölümde kalbin inkişafı için ufak reçete bilgiler mevcut.
Kavramlar olabildiğince anlaşılır.
Kalbin inkişafı için kalbin meşguliyetlerinin neler olması gerektiğinden tutun da kalpten uzak tutulacak ve dahi “kalbin yakın olması” gereken tüm haller kafa karışıklığına mahal vermeyecek bir şekilde aktarılmıştır.
Özellikle tasavvufa meraklı olanlar ve bu alanda okuma yapmak isteyenlerin okumaları gereken bir kitap olma özelliğine de sahiptir.
H atta bu kitap, “tasavvufunun ne olup olmadığı” hakkında önlerini açabilecek hacim ve niteliktedir.
Tasavvufun girift yollarında ilerlemek isteyenlere tavsiye edilir.
“Şeriat, tarikat, hakikat” sıralamasını şaşırmış “zamane insanının” Az Kitap’tan çıkan İmam Gazali’nin Kalp risalesi kitabını ruhuna işleyerek okuması çok önemlidir.
Kitap ayrıca ,“Kişi Allah ile buluşmayı kendisine maksat ve hedef edinmeli” gibi vurucu cümleler ile buluşmaya gidenin “bir seçim yapmak zorunda olduğu” gerçeği ile okuyucusunu yüzleştiriyor.
Seçmek; Allah ile buluşmak için seçmek
Kalbin inkişafı için yapılacakları hedef ve maksat edinmek
Kalbin inkişafını “maksat ve hedef edinenlere” yapmaları ve bilmeleri gerekenleri gösteren bir “yol haritası” ile yolunuza devam ediyorsunuz kitabın ilerleyen sayfalarında.
Kitaptaki kalb ve kalbin inkişafına ait olan kavramlar “benden adama olmaz” savını çürütecek tarz da.
İnsanın iyi ve kötü yanlarının var olduğu gerçeğinden yola çıkarak “iyilerin güçlendirilmesi kötülerin ise terbiye edilmesi” ile hiçbir insanın “adam olmamak” için değil de “kul olmak” için yaratıldığını hatırlatıyor.
Nefislerimize ”İnsanın hangi yanını geliştirmek isterse o yanının hazır bir şekilde “inkişaf etmeyi” beklediğini ve bizim seçimlerimiz ile “iyi yanını geliştiren kötü yanlarını terbiye edenlerden olmamız” gerektiğini bize bilgi olarak değil de kalbe ilaç olarak sunuyor.
Aslında kitap bilgi anlamında birçoğumuzun bildiği şeylerden bahsediyor.
Kitabın sayfalarını şöyle bir karıştıran için.
Hele de zamane insanının her şeyi bildiği “bilmediği” hiçbir şey olmadığı düşünülürse Kalp Risalesinin pekte çekici bir kitap olma özelliği yok gibi gelebilir.
Lakin eğer kendiniz için bir iyilik yapıp elinize aldığınız kitabın sayfalarını karıştırmak yerine kalbinizi kitaba teslim ederseniz.
Son sayfa da göreceksiniz ki; aslında “hiçbir şey bilmiyormuşsunuz.”
Kitaptan seçilen nokta vuruşlu cümleler;
“İnsanın ihtiyacında fazla her servet şeytanın istikrarla çalışabileceği alanlardır.”
“İnsanoğlunda bulunan her sıfat şeytanın silahı ve giriş noktalarıdır.”
“Zikrin hakikati ancak kalp takva ile tamir edildiğinde ve kötü sıfatlardan temizlendiği takdirde olabilir. Aksi takdirde zikir nefsin konuşmasından başka bir şey değildir. Kalbe de müspet tesir etmez.”
“İnsanın düşmanı 3’tür.Dünyası, Nefsi, Şeytanı”
“Çocuk terbiyesinde süsü ve lüksü sevdirmemek lazımdır. Yoksa büyüyünce bunların peşinden koşar.”
“Çocuğun perdesi yırtılmamalıdır. Çocuğun ayıbı dışarıya verilmemeli ama kendisine mutlaka hissettirilmelidir.”
Kitabı yayına hazırlayan Kadir Yetkin hakkın rahmetine kavuşmuş bir “Müslüman”
Kitap bu anlam da aslında “sadakayı cariye” örneğidir.
Özellikle kalbin inkişafını sağlayabilmek için gerekli olan kavramların öncelikle üst başlıklar olarak sunulması sonrasında ise yapılması gerekenlerin bir,bir okuyucuya izah edilmesi kitabı hazırlayanın ustalığını da gözler önüne seriyor.
Az Kitap’tan çıkan Risale İmam Gazali’ye ait olmakla birlikte bu risaleyi günümüz insanının gerçekleri ile buluşturmayı “yayına hazırlayan” Kadir Yetkin çok iyi kotarmış bir anlamda kitabın “müellifi” olmuştur.
*
Münevver Bitigen
