Zekatın kelime manası: Artmak ve temizlemektir.
Verenin malı artar ve temizlenir. Gül cömertçe koku vermeseydi, neslini devam ettiremez, artamazdı.
İnsanlar bahçelerinin süsü yapmazlardı.
Çiçek arıya aşkla bal vermeseydi, çiçek döllenemez ve neslini devam ettiremezdi.
Anne kendi özünü bembeyaz süte dönüştürüp, yavrusuna vermeseydi çoğalamazdı.
Erik ağacı hoş kokulu çiçeğini ve meyvesini vermeseydi, ocakta yanarak bir anda tükenirdi.
Çiçekler güzel koku, güneş ısı ve ışık verirken yüzleri gülüyor, veremediklerinde kararıp kalıyorlar.
Kararmamak, kurumamak, tükenmemek için vermek, ilmimizden, sevgimizden, tecrübelerimizden, canımızın yongası malımızdan ve canımızdan vermek.
Sonbaharda can verip, ağaç yapraklarını kendine kefen yapan bir çiçek, baharda binlerce çiçek oluyor. Bir ölüp bin dirilme vardır can vermede..
Elimiz dilimize, dilimiz midemize, midemiz tırnağımıza, tırnağımız saçımıza, saçımız kemiğimize, kemiğimiz iliğimize, iliğimiz beynimize, sinirlerimize hasılı her hücremiz diğerine bir şeyler veriyor. Vermekle varlığını devam ettiriyor.
Peygamber efendimiz: “Müminler sevgide, şefkatte, merhamette tek vücud gibidirler, O vücuddan bir parça hastalandığında diğerleri ona yardıma koşarlar ateşine ve uykusuzluğuna katılırlar” buyurmuş. (Buhari, Sahih, K Edeb Bab 27 Hadis no 5665)
Ayaktaki bir ağrı, gözümüzü rahatsız ediyor. Onun için bütün vücud rahat edebilmek için ayağın yardımına koşuyor; oraya yardım gönderiyor; ateşini ve acısını paylaşıyor.
Bu paylaşma, o parçaların rahatı içindir. Aslında veren kendisi için vermektedir.
Eczacıya para veren, karşılığında ilaç almakta ve onunla damar sertliğini yumuşatmaya çalışmaktadır.
Zekat veya sadaka veren de karşılığını, bu dünyada iken de almaktadır.
Peygamber efendimize gelerek kalbinin katılığından şikayet eden birisine Efendimiz: “Yetimin başını okşa, fakirin karnını doyur” buyurmuş. (Mecmeuzzevaid, ve menbeul fevaid 8/160) Demek ki, verişlerimiz karşılıksız değilmiş. Karşılıksız veren yalnız ve yalnız Allah (cc) dır.
Sevinmek, mutlu olmak, tatmin olmak vermenin karşılığında alınanlardır.
Onun için verdiğiniz şeyler karşılığında, alan kişiyi minnet altında tutarak eziyet etmeyin.
Eczacıya para verip ilaç aldığınızda nasıl ki onun başına kakamıyor, minnet altında tutamıyorsunuz, muhtaç insana verdiğinizde de karşılığını alıyorsunuz ve minnet altında tutamazsınız.
Rabbimiz, “Ey iman edenler, sadakalarınızı başa kakmakla ve eziyet etmekle boşa çıkarmayın” buyurmuştur. (Bakara süresi ayet 264)
Aslında verirken, kendi malımızdan vermiyoruz ya “Elim, ayağım, gözüm, kalbim” diyerek mülkiyet iddiasında bulunduğumuz şeylere bile tam hakim değiliz.
İsteğimizin dışında ihtiyarlıyor ve saçlarımız ağarıyor. Eğer ben bunlara tam sahip olsaydım, ağarmasını ve ihtiyarlamasını istemezdim. Bütün bunlar başka birinin mülkiyetine işaret eden mühürlerdir.
Elime, beynime tam sahip olamayınca, onlarla elde ettiğim mallara nasıl tam sahibim diyebilirim?
Onun için Rabbimiz, Müminleri tarif ederken “Kendilerine verdiğimiz rızıkdan verirler” buyurmuş. (Bakara süresi ayet 3)
Yani bizim elimizdeki malların da Rabbimiz tarafından verildiğini ve onlardan dağıtmamız gerektiğini haber vermiştir.
O Allah ki, çamuru buğdaya çeviriyor. Kara toprağa binlerce renk veriyor. Tabiatı rengarenk çiçeklerle süslüyor. Sevgili hanımına bir demet çiçek veren insan, Allah’ın bir kuluna veriyor. Böylece dünyada saadeti ahirette cenneti elde ediyor.
“Namaz kılın zekatı verin” (Bakara süresi ayet 43) ayetiyle Rabbimiz, Allah hakkıyla kul hakkını ard arda getirmiş.
“Zekat verin” emriyle hepimizin zengin olmak için çalışmamıza ve zekat vermemize işaret etmiştir.
Kur’an ve Sünnet’ten hüküm çıkartan İslâm Hukukçuları, yüzde iki buçuktan yüzde yirmiye (% 2.5 dan % 20) kadar zekatı değişen malları, toplanma usullerini, verilecek yerlerini tespit etmişlerdir.
Zekat, İslâm’ın beş esasından biri kabul edilmekle, öncelikle ibadettir. Namaz bedenle yapılan ibadetse zekat malla yapılan ibadettir.
Zekat, put olmaya başlayan, Hakk’a giden yolu kapatan malının, putluğunu yıkmaktır. Hakla kendi arasına perde olan ve halkın kendisine ulaşmasını, kendisinin onların yanına varmasını engelleyen, kara perdeyi yırtmaktır.
Devlet millet işbirliğinin en güzel örneğidir zekat.
İslâm hukukçuları zekatı verilecek malları: Açık mallar, gizli mallar diye ikiye ayırmış.
Açık malların (Zirai mahsuller ve hayvanlar) zekatının devlete verilmesini, gizli malların (nakit paralar, ticaret malları ve üretim mallarını) ise, sahipleri tarafından Zekat almaya layık kişilere verilmesini kararlaştırmıştır.
Böylece halkın ulaşamadığı ihtiyaç sahiplerine devlet ulaşacak, devletin ulaşamadığı ihtiyaç sahiplerine halk ulaşacak.
Kişi en yakın akrabasından başlayarak, en yakın komşusundan dalga dalga dünyanın en uzak yerindeki Müslümana kadar yardım elini uzatacak.
Hem ibadet, hem vergi olan zekat dünyadaki bütün vergi kanunlarından ayrı özelliklere sahiptir.
Öncelikle emri veren Allah’dır insan değil.
Zekat vergisine inanmak, kişiyi Mü’min yapar. İnkar etmek, kafir yapar.
İnsanların koyduğu vergi kanunlarının açığını bulup, oradan vergi kaçıran insanların, hiçbir sorumluluk hissetmediğini görmekteyiz. Çünkü o onun için iman değildir. Vergi kaçıranı kontrol etmek üzere gönderilen de insan olduğundan milyonluk rüşvet iddiaları ortaya çıkmakta.
İslâm Dini, kişiyi eğitim yoluyla iyice yetiştirdikten sonra, ona öylesine güveniyor ki; gizli mallarının zekatını (vergisini) vermeyi ona bırakıyor.
Bu gün İslâm’ın aslını değil de ismini ve resmini bilen ve ona aşık olan Müslümanlarımız hala zekatlarını vermektedirler.
*
MAHMUT TOPTAŞ
