“Eğer basit değilse, sonuç vermez.” diyor bir yazar. Bilim adamları, icat ettikleri şeyleri son derece basit bir hâle getirir. Elektrik düğmesi olmasa elektrik neye yarar! Bir düğmesine basarsınız televizyon çalışır. Bilim, karmaşığı basite indirgemeye çalışır. Evrende bulunan milyonlarca çeşit olgu ve nesneyi, birkaç kategoriye indirger. Tabiat olaylarını ilkeler, kanun ve kurallar hâlinde sadeleştirir. Mesela fizik için sayısız hadise yoktur. Sadece hareket, elektrik, ses, ısı ve ışık vardır. Gözün yapısı çok karmaşıktır fakat görme olayı son derece basittir.
Bir doktrini, bir fikri ve düşünceyi basitleştirmeden insanların kafalarına yerleştiremezsiniz. Bir öğreti eğer birkaç cümle ile ve kısaca anlatılamıyorsa anlaşılması ve etkili olma şansı yoktur. Bir yazar eğer fikir ve düşüncelerini basitçe anlatamıyorsa onu iyi bilmiyor demektir. Ana noktaları çok kısa, doğrudan ve birkaç kelime ile anlatmalıdır. Uzun ve karmaşık anlatılar unutulur, ancak özdeyişler hâline getirilmiş olanlar unutulmaz. Politikacılar bunu en iyi bilen ve uygulayanlardır. Düşüncelerini basitleştirir, tekrarlar ve kafalara yerleştirmeye çalışırlar.
Bir şeyi ancak çok iyi bilenler, onu çok basit bir şekilde anlatma becerisine sahip olurlar. Az bilenler, konuyu içinden çıkılmaz karmaşık bir hâle sokar. En iyi yazarlar, kolay anlaşılanlardır. Basitlik ve kolay anlaşılırlık, dehanın eseridir ve zordur. Nice güzel sözler ve ilkeler vardır ki çok kolay anlaşıldıkları için değersiz zannedilirler. Ahlakın temel ilkeleri çok basittir. Biz gerçeği hep zor anlaşılır, parlak ve cafcaflı sözlerde arıyoruz. Bunun içindir ki yaşlıların söyledikleri değerli öğütler, gençlerin bir kulağından girer diğer kulağından çıkar.
*
Cuma Özusan
Kaynak: Bilgece Yaşamak
www.gencgelisim.com
