Duymaya alıştığımız “Vakit nakittir” ifadesinin, 100 dolarlık banknottaki amcaya ait olduğunu biliyor muydunuz? Başarılı bir yayıncı, işadamı, müzisyen, yazar, şair, karikatürist, düşünür, bilim adamı, mucit, asker, eğitimci, siyasetçi…
Yazar : Sefer JAN
www.gencgelisim.com
Benjamin Franklin’in Zaman Yönetimi Sistemi
Duymaya alıştığımız “Vakit nakittir” ifadesinin, 100 dolarlık banknottaki amcaya ait olduğunu biliyor muydunuz? Başarılı bir yayıncı, işadamı, müzisyen, yazar, şair, karikatürist, düşünür, bilim adamı, mucit, asker, eğitimci, siyasetçi, diplomat, yönetici ve en önemlisi bir halk lideri olan bu zat, seksen küsurluk ömründe birçok yeniliğe imza atmıştır. Hayatının her anını “verimli ve erdemli” bir şekilde yaşamayı amaç edinmiş bu dehanın kim olduğunu tahmin etmişsinizdir: Benjamin Franklin (1706-1790). Bir mumcunun oğlu olarak dünyaya gelen Franklin, bir mum gibi, hayatını halkı ve dünyayı aydınlık yarınlara taşımak için sarf etmiştir.
Benjamin Franklin’in Çok Yönlü ve Verimli Yaşamı
Girişimci Kimliği
Daha çocuk denecek 12 yaşında ağabeyinin yönettiği matbaada çalışmaya başlayan Franklin, 16 yaşındayken ilk gazete yazılarını yazdı. 17 yaşında geleceğini kurmak için ailesinden ayrıldı ve 21 yaşında girişimci işadamlarını buluşturan bir kulüp kurdu, 24 yaşında da kendisine ait bir matbaaya ve gazeteye sahip oldu.
Sosyal Kimliği
Eğitim ve yardım gibi sosyal konulara önem veren genç Franklin, 25 yaşında ilk halk kütüphanesini açtı, 30 yaşında ilk itfaiye teşkilatını oluşturdu, 37 yaşında bir akademi fikrini ortaya attı, 41 yaşında şehri korumakla görevli polis teşkilatını kurdu, 49 yaşında da halka hizmet eden bir hastane kurdu.
Araştırmacı Kimliği
Bir bilim aşığı olan Franklin, el yüzgeçleri olarak bilinen ilk icadını 11 yaşındayken yaptı. Hayatı boyunca elektrik konusunda birçok çalışmaya imza atan Franklin’in en meşhur icadı, armonika müzik aleti ve çift odaklı bifocal gözlükleridir. 45 yaşında bilimsel araştırmalarını yayınlayan Franklin, 47 yaşında zamanının en büyük bilim ödülü olan Copley Nişanı’na layık görüldü. 60 yaşında da İngiltere’deki Kraliyet Bilim Örgütü üyeliğine kabul edildi.
Siyasi Kimliği
Toplum içinde kazandığı itibarıyla siyasete atılan Franklin, 48 yaşında dağınık olan kolonileri birleştirmeyi önererek ABD’yi kuracak harekete öncülük etti. 69 yaşında ABD’nin oluşumunu ve dünyadaki etkisini sağlayacak gizli istihbarat örgütüne katıldı ve 70 yaşında ABD bağımsızlığının ilan edilmesinde büyük rol oynadı. İngiltere ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinde elçilik görevinde de bulunan Franklin, 81 yaşında köleliğe karşı mücadele eden örgütün başkanlığına seçildi. 84 yaşında dolu dolu geçen hayatına gözlerini yuman Benjamin Franklin’in hayatını birkaç satıra sığdırarak okuyucuların dikkatine sunmak imkânsızdır. Hayatındaki büyük başarılarının takdir edilmesiyle birlikte, bu kadar işi nasıl gerçekleştirdiği ayrı bir merak konusudur.
Zaman Yönetimi Sistemi
Aslında Franklin’in zaman yetersizliğinden yakındığı söyleniyor. Bu sorunu çözmek için özel bir zaman yönetimi sistemi geliştirdi ve hayatının her anını bu sisteme sadık kalarak yaşadı. Franklin’in geliştirdiği bu sistem, “gelecekten bugüne” doğru çalışan ve 6 aşamadan oluşan bir planlama yöntemidir. Bu sistemi 6 basamaklı bir piramit şeklinde gösterebiliriz; sistemin çalışma şekli de bu piramidin aşağıdan yukarıya doğru kurulmasını andırıyor.
1- Değerler ve Beklentiler: Bu aşama, piramidi oluşturmanın en önemli, yani temel kısmını oluşturuyor. İnsanın hayattaki değer ve beklentilerini belirlemesi için, ilk önce gerçekten ne istediğini bilmesi gerekiyor. Kimisi için zenginlik, kimisi için mutlu aile, kimisi için makam, kimisi için şöhret, kimisi için ise hizmet… Çeşitli değer ve beklentilerden oluşan bu listeyi sonsuza kadar uzatabiliriz, çünkü insanların hayattan istedikleri belli bir sayıyla sınırlandırılamaz. Önemli olan, bu değer ve beklentiler listesini dikkatli bir şekilde, acele etmeden, aklınızın ve kalbinizin sesini dinleyerek oluşturmak, özenle kâğıda dökmektir.
Kendinize sorun: “Hayattan ne istiyorum?”
2- Yüce Bir Amaç: Bazıları bu aşamaya “yüce hedefin seçilmesi” de diyor. Hayattaki değer ve beklentiler listesine dayanarak, kişinin nereye ulaşması, neyi elde etmesi gerektiğini, genel anlamda en uç hedefini kararlaştırması gerekiyor. Mesela “şan, şöhret, makam, hizmet” gibi değerlere önem veren bir kişi, yaşadığı ülkenin cumhurbaşkanı olmayı hedefleyebilir.
Kendinize sorun: “İstediklerimi elde etmek için, en önemli amacım ne olmalı?”
3- Genel Plan: Piramidin üçüncü katı ikinciye, yani ulaşılması gereken amaca dayanıyor. Bu genel plan, insanın yüce amacına ulaşması için yapılması gereken ayrıntılardan oluşuyor. Mesela bir ülkenin cumhurbaşkanı olmayı amaçlayan kimse, ilk önce kaliteli bir eğitim-öğrenim kurumundan mezun olmalı, siyasi hayata atılıp bir partiye katılmalı, ülkenin temiz bir vatandaşı ve imrenilir bir aile reisi olmalı, bir ilin saygın valisi konumuna yükselmeli, halkı etkileyebilecek parlak bir konuşmacı olmalı… İnsanı amacına ulaştıracak genel plan bu şekilde, kat etmesi gereken aşamalar sıralanarak yazılır.
Kendinize sorun: “Amacıma ulaşmak için, sırasıyla neleri gerçekleştirmem gerekiyor?”
4- Uzun Vadeli Plan: Piramidin dördüncü katı, uzun vadeli, yani birkaç yıllık plandan oluşuyor. Bu plan, insanın genel planı esas alınarak, belli hedef ve tarihlerin belirtilmesiyle oluşturuluyor. Uzun vadeli plandaki hangi hedefin, genel planın hangi kısmını ilgilendirdiğini belirtmek çok önemlidir. Mesela genel planda “kaliteli bir lisans eğitimi almak” gibi hedefi olan biri, uzun vadeli planına “kaliteli bir lisans eğitimi için, tam beş yıl sonra Oxford Üniversitesi’nden başarılı bir şekilde mezun olmak” diye yazabilir. İnsanın “2010 yılının yazına kadar” gibi net tarihler belirtmesi, hedeflerini zamanında gerçekleştirmesi adına önemlidir.
Kendinize sorun: “Genel plan dâhilinde, önümüzdeki yıllarda neleri ve ne zaman gerçekleştirmem gerekiyor?”
5- Kısa Vadeli Plan: Uzun vadeli plana göz atınca, şahsın yakın dönemde neleri yapacağına dair, haftalar ve aylara göre kısa vadeli bir plan oluşturulur. Uzun vadeli planın maddeleri daha küçük ve ayrıntılı maddelere ayrılır. Mesela “tam beş yıl sonra Oxford Üniversitesi’nden başarılı bir şekilde mezun olmak” için “gelecek hafta yabancı dil geliştirme kursuna yazılmak” ,”üç ay sonra TOEFL sınavına katılmak”, “dört ay sonra Oxford Üniversitesi’ne başvurmak” gibi maddeleri içeren, kesin tarihleriyle birlikte kısa vadeli bir plan hazırlanmalıdır.
Kendinize sorun: “Uzun vadeli planımdaki maddeleri gerçekleştirme adına, önümüzdeki ay ve haftalarda neleri ve ne zaman yapmam gerekiyor?”
6- Günlük Plan: Son olarak, zaman yönetim sistemi şemasının üst katını oluşturma sırası geliyor. Günlük programın maddeleri, kısa vadeli plandaki tarihlerin analiz edilmesiyle oluşturulur. Mesela kısa vadeli plandaki “Oxford Üniversitesi’ne başvurmak” maddesi tahlil edilecek olursa, “Hangi belgelerin kime teslim edilmesi gerektiğini öğrenmek”, “Gereken belgeleri hazırlamak”, “Belgeleri ilgili birime göndermek”, “Belgelerin teslim edildiğinden emin olmak” gibi günlük olarak yapılması gereken ödevler belirlenir. Günlük plan, bir gün öncesinden ziyade, önceki haftalar boyunca o gün için belirlenen görevlerin listelenmesiyle, çok önceden hazırlanır ve bu zaman zarfında çeşitli düzenlemelere de tabi tutulabilir. Günlük plan hazırlanırken, her maddenin yapılacağı saatin yazılmasında fayda var.
Kendinize sorun: “Bugün halletmem gereken işler nelerdir?”
Kontrol ve Düzenleme
Bütün bu planların sürekli kontrol edilmesi, yeniden düzenlenmesi tavsiye edilir. Soyut sayılabilecek “gelecek” kavramının belirsizliğinden dolayı, bu planların küçük ekleme ve çıkarmalarla değişmesi, daha doğrusu düzenlenmesi gerekebilir:
– Günlük planınız birkaç gün öncesinden veya o gün içerisinde bile değişime uğrayabilir.
– Kısa vadeli planların iki haftada bir gözden geçirilmesinde fayda var.
– Uzun vadeli planlar her dört ayda bir yeniden kontrol edilmeli.
– Genel yaşam planınızı her sene yeniden gözden geçirmelisiniz.
– Senede bir, hayattaki değer ve beklentilerinizle birlikte yüce amacınızı da sorgulamanız gerekir.
Sonuç
Zaman, insanlara bahşedilmiş bir hayat sermayesidir. Gelişigüzel ve sorumsuz bir şekilde harcandığında, insanın hayatında birçok hayal kırıklığı yaşanabilir. Zaman da, tıpkı para gibi sistemli bir şekilde, değerine göre sarf edilmelidir. Benjamin Franklin; “Hayatı seviyor musunuz? O halde zamanınızı israf etmeyiniz; çünkü zaman, hayatı oluşturan temel malzemedir” diye tavsiyede bulunuyor. Bu tavsiyeye uyarak, zamanınızı sistemli bir şekilde kullanır, hedeflerinize doğru bütün kararlılığınız, irade gücünüz ve gayretinizle ilerlerseniz, Benjamin Amca’nın 100 dolardaki bilgece gülümsemesine daha birçok kez şahit olacaksınız.
Hayata İz Bırakmak ;
Unutulmak istemiyorsan eğer,
Ölüp çürüdükten sonra hemen,
Bir şeyler yaz okunmaya değer,
Veya bir şeyler yap yazılacak olan.
Benjamin Franklin
Kaynaklar:
http://www.pbs.org/benfranklin/
http://www.levitas.ru/franklin.htm
