Öncelikle çocuğun parmak emme davranışının temelinde ne olduğu, davranışın neden kaynaklandığı tespit edilmelidir. Eğer çocuk yeni doğan kardeşinden sonra tekrar parmak emmeye başladıysa burada bir gerileme söz konusudur. Çocuk, anne ve babasının kendisini eskisi kadar sevmeyeceğini, kardeşinin kendisinin yerine geçtiğini, kendisi yeterince sevilseydi kardeşinin dünyaya gelmemiş olacağını düşünebilir. Bu yüzden çocuk, kardeşi henüz dünyaya gelmeden önce bu duruma hazırlanmalıdır. Yeni kardeşi olan çocuklardaki gerginlikten kaynaklanan davranışlar, zamanla ortadan kaybolur.
Parmak emme davranışında ilk çocukluk döneminde tedaviden kaçınılmalıdır. En sağlıklı ve doğru yaklaşım, çocuğa bu davranışının kendisine yakışmadığı, ona zarar verebileceği, başkalarının yanında çok çirkin gözükebileceği, sevgi dolu bir dille anlatılmalıdır. Çocuk kesinlikle evde veya okul ortamında başkalarının yanında eleştirilmemeli, küçük düşürülmemelidir. Çocuk parmağını emmediği zaman ödüllendirilmeli, parmağını emdiği zaman ise görmezlikten gelinmelidir. Çocuk böylece bu davranışını dikkat çekmek amacıyla yapmamaya başlar.
Parmak emmek, çocukta tek başına uyumu etkileyen bir davranış değildir ve özel bir tedbir almayı da gerektirmez. Ancak parmak emen çocuklara bu davranışlarını terk etmeleri için uygulanan tedbir ve cezalar sonucunda çocuklarda uyum ve duyumsal problemler ortaya çıkabilmektedir. Çocuğun bu alışkanlığı bırakması için uygulanan çeşitli yöntemler, yeni ve kronik uyum bozukluklarına da yol açabilir.
Uygun şekilde beslenme, çocuklarda parmak emme probleminin ortaya çıkmasında en büyük önlemdir. Çocuklar küçük yaşlarda uygun bir şekilde beslenmelidir. Çocuk beslenirken gıda ve anne sütünün kalitesi ile birlikte çocuğun beslenme şekli de önemlidir. Çocuk annesinin memesi veya biberonla beslenirken sıcaklığını hissedecek şekilde annesinin göğsüne yaklaştırılmalıdır. Anne, çocuğu beslerken çocukla göz teması kurmalı, ona gözleriyle sevgisini akıtmalıdır. Çocuk gevşek tutulmamalı, hırpalanmamalı, azarlanmamalıdır.
Çocuk bazı durumlarda parmak emmeden veya plastik meme emmeden özel bir keyif alabilir. Ancak bu hiçbir zaman zararlı bir alışkanlık değildir. Normal davranışlar ve ilişkiler sayesinde çocuk bu alışkanlığını 1 yaşının sonunda terk edebilir. Eğer çocuk yürümeye başladıktan veya 1 yaşından sonra da çocuk parmağını emiyorsa bu davranış, çocuğun rahatsız, mutsuz, fazla yorgun, üzüntülü veya sıkıntılı olduğunun belirtisidir. Çocuğun davranışını düzeltmek için çocuğun tüm durumu incelenmeli, alınacak tedbirler sadece parmak emmeye değil, çocuğun genel durumunu düzeltmeye yönelik olmalıdır. Çünkü parmak emmenin asıl sebepleri ortadan kaldırılmadıkça çocuk parmak emmeye devam edecektir.
Alınacak tedbirler kapsamında çocuğa uygun oyun, faaliyet ve dinlenme olanakları sağlanmalıdır. Anne ve baba bilinçlendirilmeli, çocuğa karşı uygun olmayan davranışları düzeltilmelidir. Çocuklara bu davranışlarından ötürü şiddet uygulanmamalı, çocuk batıl inançlarla korkutulmamalıdır.
Çocuğa bu davranışından vazgeçmesi için ödül vaat edilmeli, çocuk parmak emmediğinde ödüllendirilmelidir. Ödül vaadi, çocuğun bu davranışını terk etme isteğini harekete geçirecek, çocuğun zamanla bu davranışı terk etmesini sağlayacaktır. Özellikle çocuğa isterse bu alışkanlığı bırakabileceği inancı aşılanırsa, bu çocuğa alışkanlığını terk etmesini kolaylaştıracaktır.
Çocuk 4-5 yaşlarında parmak emmeye devam ediyorsa ona çeşitli telkinlerde bulunmak yararlı olabilir. Örneğin, çocuğa bu davranışının çocukça olduğu, başkalarının gözüne hoş görünmediği anlayabileceği bir dille anlatılabilir. Çocuklar özellikle bu yaşlarda genellikle anne ve babalarını taklit etmeye başlarlar, büyük bir insan gibi davranmaya özenirler. Bu yüzden anne ve babanın, çocuğa kendilerinin parmak emmediğini, çünkü bunun güzel bir şey olmadığını söylemeleri çoğu zaman etkili olmaktadır.
Sedat Dörtkardeş
