20.Yüzyıl Türkiyesi’nin Hezarfeni
Prof. Dr. Ayhan SONGAR
Yusuf YEŞİLKAYA
“Bir dalda derinleşen, bir sahada genişleyen ilim, kültür ve sanat adamları vardır. Ama bazısı da vardır ki, kendi alanında tanınır, üne kavuşur, lakin bu ona yetmez. O, farklı ilim alanlarına da sahip olur. Geçmişte bu çok yönlü kişilere “hezarfen” denirdi. Yani bin hünerli Ayhan Songar da kanaatimizce 20. yüzyıl Türkiye’sinin hezarfenlerindendir.” diyor, yazar M. Nuri Yardım.
Prof. Dr Ayhan Songar, 1927 yılında Gönen’de dünyaya gelmiştir. Babası Milli Mücadele Gazisi Albay Nazmi Songar, annesi II. Abdülhamid’in Valide Sultanı Perestev Kadın Efendi’nin yeğeni Feyza Peyman Hanım’dır. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Psikiyatri Ana Bilim Dalı’nı kuran Prof. Dr. Ayhan Songar, aralıksız 34 yıl bu kürsünün başkanlığını yürütmüş ve 1994 yılında 43 yıl devlet hizmetinden sonra emekliye ayrılmıştır. 2 Temmuz 1997’de vefat eden Songar’ın kabri, İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır. Dr. Reyhan Songar’la evli olan Prof. Dr. Ayhan Songar’ın Neslihan adında bir kızı vardır.
Hocaların Hocası olarak bilinen Ayhan Songar, yarım asra yakın fiili doktorluk yapmış ve çağdaş psikiyatrinin kurucusu olarak tanınmıştır. Uzun meslek hayatı boyunca önemli ödüller alan Prof. Dr. Songar, New York Biimler Akademisi üyesiydi. Türkiye Tıp Akademisi ve Türk Nöro-Psikiyatri Derneği’ne büyük hizmetler vermiştir. Müziğin hastaların tedavisinde etkili olduğunu bilen Prof. Dr. Songar Viyana’da “Musiki Psikolojisi” dersleri de vermiştir.
Psikiyatri, Müzik, Edebiyat, Sibernetik, Fotoğraf ve Tasavvuf Konularında Uzman Bir Süper Beyin
Prof. Dr. Ayhan Songar’ı hocaların hocası yapan özelliği sadece tıp ve psikiyatri alanındaki hizmetleri değildi. Tasavvuf, musiki, sibernetik ve fotoğraf alanlarında da uzman olduğu için “hezarfen” diye anılmıştır. Elinden fotoğraf makinesini düşürmeyen Songar, başta Necip Fazıl olmak üzere birçok ünlü edebiyatçı ve aydının fotoğrafını çekmiştir.
Kişilik olarak esprili, alçak gönüllü, cömert, hoş sohbet ve hiçbir zaman çalışmaktan yorulmayan enerjik bir yapıya sahipti. Sanata ve özellikle de Türk Sanat Müziği’ne olan ilgisiyle tanınmıştır. Hayatı boyunca sigara ve uyuşturucu ile mücadele eden Prof. Dr. Songar, 1964-1968 yılları arasında Yeşilay Cemiyeti’nin başkanlığını yürütmüştür. Aydınlar Ocağı ve Türkiye Milli Kültür Vakfı’nın kurucuları arasında yer almış ve bu kuruluşların başkanlığını da yapmıştır. Bir dönem TRT’de yönetim kurulu üyeliği görevi yürütmüştür. Edebiyata özel ilgi duymuş ve Türk Edebiyatı Vakfı’nın kurucuları arasında yer almıştır. Fuzuli’den Necip Fazıl’a kadar birçok şair ve şiiri hakkında geniş bilgiye sahip olmuştur. 1987 yılından başlayarak vefatına kadar Türkiye Gazetesi’nde “Sohbet” köşesinde günlük yazıları yayınlanmıştır. Yerli ve yabancı dergilerde yüzlerce ilmi makalesi yayınlanan Ayhan Songar’ın “Die Menschen und die Psychologie” adlı uzun bir bildirisi Almanya’daki psikiyatr dergilerinde birçok kez ana kaynak olarak gösterilmiştir. 26 kitabı yayınlanan Prof. Songar’ın yerli ve yabancı dergilerde yüzlerce ilmi makalesi neşredilmiştir.
Tasavvuf alanıyla da ilgilenen Prof. Dr. Songar, Oruç ve Ruh Sağlığı konulu bir yazısında: “Orucu basit bir perhiz gibi almak, gafletlerin en büyüğüdür. Nasıl kontrolsüz bir buhar basıncı kazanını patlatır, kontrol altına alındığı, zapt edildiği takdirde ise bir tren katarını sürükler götürürse, nefs-i emmâremiz şuuraltımız, birtakım baskı, kontrol ve düzenleme mekanizmalarına muhtaçtır. İşte bunların başında oruç gelir… Allah, ‘Oruç tutunuz tâ ki korunasınız’ buyuruyor.” ifadeleri ile ibadetler ile nefis mücadelesi arasındaki ilgiye dikkat çekmiştir.
Türkçenin korunması ve dilimize sahip çıkılması konusunda yoğun çaba sarf eden Prof. Dr. Ayhan Songar, yabancı dil öğrenmeye karşı çıkmamış ancak Türkçenin bilim dili olmayacağı tezini savunanlara karşı çıkmıştır. Çarşı pazardaki yabancı mağaza isimlerine ve uydurma kelimelere çok üzülmüştür.
