Bir insanın dakikada ortalama 200-300 kelime okuyabildiğini biliyor muydunuz? Hızlı okuma eğitimi almış bir kişi ise bu sayıyı beşe katlayabiliyor. Hatta bazen daha da yukarı çıkabiliyor. Hızlı okuma bir beceridir ve biz bu beceriyi eğitimle geliştirebiliriz….
Beden Duruşu ve Hız Denetimi ile İleri Hızlı Okuma Tekniği
Bir insanın dakikada ortalama 200-300 kelime okuyabildiğini biliyor muydunuz? Hızlı okuma eğitimi almış bir kişi ise bu sayıyı beşe katlayabiliyor. Hatta bazen daha da yukarı çıkabiliyor. Hızlı okuma bir beceridir ve biz bu beceriyi eğitimle geliştirebiliriz. Kimi üstün zekalı çocuklar bu beceriyle birlikte dünyaya gelirler, ama ortalama zekaya sahip her birey azmederse hızlı okuma becerisini edinebilir.
Öncelikli olarak şunu belirtmeliyim ki hızlı okuma anlama kabiliyetini azaltmıyor, aksine artırıyor. Bir kişi dakikada 200-300 kelime okuduğunda bunun %60’ını aklında tutabilirken hızlı okuyan bir kişi dakikada 800-1000 kelime okuduğunda bunun %80’inden fazlasını hatırlayabilir. Bunun sebebi ise, daha hızlı okuduğumuzda beynin konunun bütünlüğünü daha kolay kavrar, siz de zaman ve enerjiden tasarruf etmiş olursunuz.
Hızlı okumanın mekanik sürecinin 2 temel unsuru vardır: Beden duruşu ve hız denetimi…
1- Beden Duruşu: Hızlı okumak istiyorsanız öncelikle rahat oturmalısınız. Bu noktada sırtınızı ve boynunuzu zırh takımı giymiş gibi sert ve hareketsiz tutmayacaksınız tabi ki… Ama uykuya dalmaya elverişli derecede rahat da oturmamalısınız. Bir sandalye ya da koltukta sırtınızı kamburlaştırmadan, omuzlarınızı sarkıtmadan ve boynunuzu kısmaksızın oturursanız hızlı okuma için gerekli konsantrasyonu sağlamaya hazırsınız demektir.
Kitabı elinizde tamamen açık ve düz bir şekilde tutmalısınız. Ciltli ve hacimli kitaplarda durum değişir tabi. Masanın üzerinde durabilir. Hatta üst kısmının altına yükseltici bir cisim koyarak bakışınıza uygun eğimli hale getirebilirsiniz. Kitabın üzerine kamburlaşırcasına eğilmemeye de dikkat edin. Ciltsiz kitapları ise göğsünüzden aşağı kısımda mümkün olduğu kadar düz tutmaya çalışın. Kitabı sol elle tutup sağ elle sayfaları çevirmek bizzat uyguladığım pratik bir yöntem.
Uygun vücut pozisyonu için dikkat etmeniz gereken iki önemli nokta şunlardır: (a) Rahat ve dinç misiniz yoksa uykulu musunuz? (b) Başınızı hareket ettirmeden tüm satırı baştan sona rahatlıkla görebiliyor musunuz? Bu, satır üzerinde kelime kelime ilerlemek yerine tüm satırı görerek okuma yapmanızı sağlar. Bu arada kitabı net göremeyecek derecede uzakta tutmamanız gerektiğini söylemeye gerek yok sanırım.
2- Hız Denetimi: Burada parmağınızla ya da bir kalemle satırı takip etme, gözlerinizle satırı yatay bir çizgi halinde izleme ve bu hat boyunca karşınıza çıkan kelimeleri algılama üzerine çalışıyoruz. Bu tekniğin güzel yanı, doğal bir okuma aygıtını, yani parmağınızı kullanma imkanı tanıması yanında parmağınızın hareket hızını kontrol ederek okuma hızınızı ayarlamanızı sağlamasıdır. Farklı hız denetimi yöntemleri vardır:
Satır üzerinde baştan sona ilerleyerek: Başlangıç düzeyindeki kişilerin uyguladığı modeldir. Kalemle her kelimenin altını çizerek ya da parmağınızla takip ederek okuyun. Aynı işlemi her satır için tekrarlayın. Bu arada devam ettikçe her adımı gözlerinizle takip edin. Gözlerinizin hızını, satır üzerinde parmağınızla ne derecede yakalayabildiğinizi görün. Fark edeceksiniz ki gözlerinizle takip ederek, parmağınızla takip ederek okuduğunuzdan daha hızlısınız.
Satırın ortasına bakarak: Pratik yaptıkça satırın ortalarına bakarak tamamını algılama yeteneğiniz artacaktır. Parmağınızın satırın ortalarına yakın bir yerde dokunup sayfanın aşağılarına doğru ilerlediğinizi, bu arada satırların tamamını görüp kelimeleri tanıyabildiğinizi göreceksiniz. Elimizi serbest bırakarak sayfa boyunca yukarıdan aşağıya dalgalı bir görünmez çizgi oluştururcasına kaydırarak yapılan okuma da bu tekniğe dahildir.
Zigzaglar ya da S’ler oluşturarak: Teknikte ilerledikçe kelimeleri blok halinde okumaya geçeriz. Kelimeleri yazılış sırasına göre değil blok halinde okusak da anlama konusunda bir eksiklik hissetmeyiz. Gözlerimizi yazının sol üst köşesinden başlayıp sağ tarafına kaydırarak, sonrasında kızak yapar gibi bir zigzag çizip sayfanın hızla altına doğru ilerleyerek uygulayabiliriz. S’ler oluşturarak okuma ise sayfa üzerinde yukarıdan aşağıya gözlerimizi S şeklinde kaydırarak yaptığımız okumadır. Zigzag tekniğinin daha soft ve kavisli halidir.
Neyi ne için okuduğumuza göre uygulayacağımız teknik de değişir. Bir konu hakkında uzun bir metin içinde bilgi taraması yaparken ya da bir romanı tadına vararak okumak için farklı tekniklere yönelebilirsiniz. Bazen birden fazla tekniği bir arada kullanabilirsiniz. Tamamen ihtiyacınıza ve okuduğunuz metne bağlı…
Yukarıda verdiğim teknikleri uygulayarak her gün düzenli egzersiz yapın, bir önceki güne göre biraz daha fazla kelime okumaya çalışın. Bu şekilde okuma hızınızın her geçen gün biraz daha arttığını göreceksiniz.
Hızlı Okumada Neler Önemli?
Bütünlüğü korumak: Okumayı yavaşlatan unsurlardan biri kelimeleri anlamaya çalışmaktır. Kelime kelime okumak ve anlamadığınız cümleyi tekrar okumak sizi yavaşlatır. Oysa okumanın akışını bozarsanız okuduğunuzu anlamanız güçleşir. Akışı bozmadan daha hızlı okuyabilmek ve anlayabilmek için kelimelere değil kelime gruplarına odaklanmalısınız. Örneğin bir kitabı okurken her satırda iki adet nokta belirleyip gözlerinizi o noktalar arasında kaydırarak o nokta çevresindeki kelime grubunu görebilirsiniz. Buna kelimeleri değil fikirleri görmek de denilebilir.
Sayfanın konumu: Okuduğunuz metin ile göz arasında uygun bir mesafe bırakılmalısınız. Metni gözünüze gereğinden fazla yaklaştırırsanız okuma bütünlüğünü bozulur ve hızınız yavaşlar. Sayfayı gözünüzden uzaklaştırıp yakınlaştırarak hızlı okuma denemeleri yapabilirsiniz. Ayrıca sayfaya her zaman dik açı ile bakmalısınız.
Okurken sadece gözleri kullanmak: Bazı insanlar okurken aynı zamanda okuduklarını söyleme gereği duyarlar. Bu şekilde okuduklarını daha iyi anladıklarını düşünürler. Aslında bu, beyni gereksiz yere meşgul etmekten başka bir şey değildir. Düşünmek konuşmaktan hızlıdır ve siz düşünme hızınızı konuşma hızına düşürmüş olursunuz.
Ne okuduğunu bilmek: Okuma ve anlama hızını artırmak için ne okuduğunuzu bilmeniz çok işinize yarayacaktır. Bir metni okumaya başlamadan önce o metinden ne almak istediğinizi bilirseniz istediğinize daha kısa yoldan ulaşırsınız. Roman okumak, gazetede bir köşe yazısı okumaktan farklıdır. Romanda anlatılan çevreyi tahayyül eder, karakterlerin betimlemesini yaparsanız okuma hızınızdaki artışı gözlemleyebilirsiniz.
Jon Torres
www.gencgelisim.com
