Kendini geliştirmek esasında, “kendini gerçekleştirmek” anlamındadır. İnsanın hayvanlardan farkı, dünyaya geldikten sonra da gelişmeye devam etmesidir. Hayvanlar pek az gelişir, insan ise kendini devamlı oluşturmak ve geliştirmekle karşı karşıyadır. Bu oluşturma bedenîdeğil, akli ve ruhidir. Psikolog ve psikiyatrlar genellikle, ruhsal sağlığı bozulmuş insanlarla ilgilenir, kendini gerçekleştirmek ve geliştirmekle uğraşmazlar.
Abraham Maslow ise, sağlıklı insanın kendini gerçekleştirmesi ve geliştirmesi ile ilgilenmiş ve öğretisini bunun üzerine kurmuştur. Maslow, kendi sistemine, “hümanistik psikoloji” diyor. Konu, normal insanın gelişimidir. Normal insanın gelişimi ile büyük bilgeler, veliler ve peygamberler de ilgilenmiştir. Bu bir bakıma bir yaşama sanatıdır ve bütün insanları ilgilendirir. Dinlerde ve mistik tarikatlarda, insanın kendini tanıması, olgunlaşması için çeşitli yöntemler vardır. Keşişlik, rahiplik, münzevilik, yoga, meditasyon, zikir, mantraların tekrarı gibi… Kişisel gelişim veya kendini gerçekleştirmek,nevrozluları iyileştirmekten daha zordur.
Psikolog ErichFromm, kişisel gelişimin, insandaki gizli yeteneklerin ortaya çıkarılmasıyla olabileceğini söyler. Her insan bir şeyi iyi yapabilecek yetenektedir. Bunu tanıyıp geliştirirse, kendine olan inanç ve güvenini kazanacak ve bu, karakterini de olumlu şekilde etkileyecektir. Bunun için küçük yaştan başlayarak, insanların yeteneklerinin tanınması lazımdır. Psikologlar, öğretmenler ve aile, bu yolda çaba göstermelidir. Jung da insanın, gelişimi için karakterine göre bir meslek seçmesini önerir. Karakterine uygun yol seçen başarılı olur. Ona göre dört temel karakter çeşidi vardır. Düşünsel, duygusal, duyumsal ve sezgisel…
Kişisel gelişimi irade meselesi olarak görenler vardır. Bazı şeyleri yapmaya kendini zorlayarak ve onlara devam ederek, insanın gelişebileceğine inanırlar. Örneğin Epiktetos, iradenin her şeyi aşacağına inanıyordu. Hâlbuki Russell böyle düşünmez. İradeciliğin değil, anlamanın, insan davranışlarında etkili olduğunu söyler. Sıkı disiplin, bazı şeyleri yapmayı kolaylaştırır ama bunların ne için yapıldığı ve neye yaradığı hakkında içten bir anlayışın da olması lazımdır. En büyük disiplin, anlamaktır. Bir şeyin gerçekten iyi ve yararlı olduğunu anlarsanız onu bırakmazsınız. Ne yaptığını anlamadan, değişim olmaz.
Yöntem, “yaşama tarzı” olursa daha sağlıklı bir yol tutulmuş olur. Bütünsel bir yol ve yordam seçilmelidir. Her davranışımız, diğer bütün davranışlarımızla ilgilidir. Bir şeyi nasıl yapıyorsak her şeyi öyle yaparız. Hayatının her anında insan öyle davranmalı ve yaşamalı ki bu aynı zamanda onun gelişimini de sağlasın. Kalıcı ve etkili bir yöntem olmalıdır.
Her yıl kendinize bir özellik kazandıracak şekilde yaşayın. Bu bir beceri kazanma veya okuma programı olabilir. Beceri kazanmak, yeteneğinizi keşfetmek ve onu geliştirmekle olur. Örneğin bu bir enstrüman çalma, yabancı dil öğrenme ve hatta aşçılık bile olabilir. Her insanın mutlaka ilgi duyduğu ve çalışırsa iyi yapabileceği bir tarafı vardır. Okuma programı ise, bir konuyu veya yazarı en az bir yıl boyunca okumakla olur. Yılsonunda,okuduğunuz konuda bir yetkinlik ve derinlik kazanırsınız. Konuştuğunuzda kendinize güvenerek konuşursunuz. Konu ne kadar dar olursa o kadar iyidir. O konuda derinlik kazanırsınız.
Kişisel gelişim sadece kitap okumakla olmaz. Kitap okumak tamamen yararsız olmasa da oradan öğrendiklerinizi uygulayamıyor ve hayatınıza geçiremiyorsanız kitabı atın bir tarafa. Kişisel gelişim, yüzme öğrenmeye veya bir yemeği yapmaya benzer. Bizzat onu yapmadıkça ve görmedikçe öğrenemezsiniz. İncelikleri ve püf noktaları yaparak kavranır. Kimse sizin yerinize koşmaz. Siz koşacaksınız ki yol alasınız. Kişisel gelişim, bir zihinsel bilgi sorunu değildir. Böyle olsaydı iş çok kolay olurdu. “Bilinçten doğan sorunları bilinçte kalarak aşamazsınız.” diyor Freud. Bir şey yapmalı ve yaşamalısınız ki düşünceleriniz değişsin.
Piyasayı dolduran kişisel gelişim kitaplarının yaydığı aşırı iyimserliğe kapılmamalı. İnsanlar bunlardan çok fazla şey beklerse, hayal kırıklığına uğrayıp daha kötü duruma düşebilir. Bunlarda bazı iyi bilgiler bulunabilir, bir gram şeker için bir kilo keçiboynuzu çiğnemek gibidir çoğu. İçlerinde öyle sanıldığı gibi insana her şeyi verecek sırlar falan yoktur. Sağlık, mutluluk, zenginlik, bilgelik, başarı; hayal kurarak değil çalışarak elde edilir. Herkese yarayan sır, sır olmaktan çıkar zaten. Dünyanın en büyük psikolog ve psikiyatrları, insanın gelişiminde henüz güvenli bir yol bulunmadığını söylerken, bunlar nasıl bulabilir!
*
Cuma Özusan
Kaynak: Bilgece Yaşamak
www.gencgelisim.com
