Uygarlığın bu kadar ilerlemesine rağmen insanlık hâlâhurafelere ve batıl itikatlara rağbet ediyor. Dünyanın en gelişmiş ülkelerinde bile gizli ilimler, bâtıni tarikatlar, uzaylı insanlar, kutsal metinlerde şifre aramalar ilgi görüyor, televizyonlarda seyirci topluyor. Ülkemizde, tıp bilimi okumuş doktorların bile Kur’an’da şifreler aramalarla uğraşması, insanı şaşırtmaktadır. Eşya ve olayların birbirlerine uygun gelmelerinden anlam çıkarmak, insanlara cazip geliyor. Gelecekten haber vermek gibi bir arayış hâlâ devam ediyor. İnsan, en saçma şeylere bile inanabilir. Güzel ve parlak vaatlere kapılmak, insanın ezelîbir zaafıdır.
Bergson, “Ahlak İle Dinin İki Kaynağı” isimli eserinde, hurafeyi inceler ve buna olan inancın, akılla değiştirilemeyeceğini söyler. Bilimin ve rasyonel düşüncenin, batıl düşünceyi söküp atma gücü yoktur çünkü hurafe, akılla edinilmemiştir ki akılla değişsin. Doğuda ve batıda, gelişmiş veya gelişmemiş bütün ülkelerde bugün ve geçmişte, batıl inançlar hep var olmuştur ve olacaktır. Müneccimlere itibar edilerek devlet işlerinin görülmesi, yalnız Osmanlılarda değil, Batılı ülkelerde de görülmüştür. Bugün hâlâuçaklarda, uğursuzluğuna inanarak on üç numaralı koltuklar iptal edilmektedir. Kâğıtlarla fal açılmaktadır.
Denize düşen yılana sarılır kabilinden âciz ve çaresiz kalan insanlar, en inanılmaz şeylere umut bağlamakta ve dertlerine çare aramaktadırlar. Kurnaz ve hilekârlar da bunları sömürmektedir. İnançlar bütünüyle rasyonel olamazlar ve onların, insanlara cazip gelen yönleri de hep rasyonel olmayan yanlarıdır. Dualardan, tılsımlardan, muskalardan, türbelerden, mezar toprağından medet ummak hâlârağbettedir. Okumuş veya okumamış, eski veya modern görünümlü kadınlar, belli günlerde mezarları ve türbeleri ziyaret edip, orayı bayram yerine çevirmektedir. İnsanlar, şehir şehir dolaşmakta, kutsal yerleri ziyaret etmektedirler.
Saçma bir inanca inandırmak için, önce insanın kendisinin ona, sarsılmaz bir şekilde inanması lazımdır. Hristiyan teolojisinde, “Saçma olduğu için inanıyorum.” diye bir ifade vardır. İnsanlık ne kadar ilerlerse ilerlesin, hurafe daima olacaktır.
*
Cuma Özusan
Kaynak: Bilgece Yaşamak
www.gencgelisim.com
