Nasılsın : Muç’ore / Muç’oşire – İyiyim : Vrosi Vore / K’ai Vore – İyiyim Sen Nasılsın : Vrosi Vore Si Muç’ore / K’ai Vore Si Muç’ore – Hoş Geldin : Xoş Moxt’i / K’ai Moxt’i – Hoşçakal : K’aite
*
***Buradaki konuşmalar çeşitli yerlerden ve günlük konuşmalardan derlenmiştir. Önemli bir yerde kullanacaksanız lütfen bir bilenden destek alınız.***
Nasılsın : Muç’ore / Muç’oşire
İyiyim : Vrosi Vore / K’ai Vore
İyiyim Sen Nasılsın : Vrosi Vore Si Muç’ore / K’ai Vore Si Muç’ore
Hoş Geldin : Xoş Moxt’i / K’ai Moxt’i
Hoşçakal : K’aite
İyi Akşamlar : Vrosi Serepe / K’ai Serepe
İyi Günler : Vrosi Ndğalepe / K’ai Ndğalepe
Memnun Oldum : Vixeli
Xela do K’aoba / Merhaba = Merhaba (arapça)
Muç’ore? = Nasılsın?
Muç’oret? = Nasılsınız?
Kai bor / Vorsi vore = İyiyim
Si muçore? = Sen nasılsın?
T’k’va muç’oret = Siz nasılsınız?
Mati Vorsi (kai) vore = Ben de iyiyim.
Teşekkür ederim = Mardi.
Mu cegozun? = Adın ne?
Ma Remezani cemozun = Benim adım Ramazan.
Yoxosk’ani muon? = Senin adın nedir?
Mati Gulcani cemozun = Benim adım da Gülcan.
Mu dulya ikum? =Ne iş yapıyorsunun? hangi işi yapıyorsun?
Mangurale vore = Ben Öğretmenim
Si mu dulya ikum? = Sen ne iş yapıyorsun?
Mati Mamgure vore = Ben de öğrenciyim.
Nam mektebişe ulur = Hangi okula gidiyorsun?
Mektebi şk’imi Vija’n ( vija ren) = Okulum Çamlıhemşin’de.
Nak’u 3′aneror? (3′aneri re)= Kaç yaşındasın ?
ma eçidovit’ atxo 3′aneri vore = Ben 34 yaşındayım
Si nak’u 3′aneror? = Sen kaç yaşındasın?
Mati vit’oovro 3′aneri vore = Ben de 18 yaşındayım.
So xer? = Nerede oturuyorsun?
At’aşeni pxer = Ardeşen’de oturuyorum.
Nana do babask’ani muç’on? = Annen ve baban nasıl?
Nanaşk’imi vorson mara babaşkimi am3ika zabunon = Anenem iyi fakat babam biraz hasta
Babask’ani mu ağodu? = Babana ne oldu?
Babaşk’imi an3′ka burgulepe a3′unen = babamın biraz dizleri ağırıyor.
Ma huy vulur = Ben şimdi gidiyorum
Ok’açxe ok’ovikatat = Sonra buluşalım
Guri k’aite = Hoşçakal
Dogitanan, gogitanan : Günaydın
Lazca akrabalık:
Anne= Nana
Baba= Baba
Kız Kardeş= Da
Büyük Kız kardeş = Abula
Erkek Kardeş= Cuma
Çocuk = Bere
Amca = Cumadi
Hala = Bula
Büyük Baba = P’ap’u
Büyük Anne = Bedi
Torun= Monta
İkiz = T’ubi
Üvey Baba = Baba o3xe
Üvey evlat = P’roğoni
Seni Seviyorum = Si maoroper
nefret=inkraği /senden nefret ediyorum= sk’anda inkraği miğun
artaner=birtanesin /ar=1 / Tane aslında türkçe ama lazcada da kullanılıyor. tane=k’ak’ala / sen=si/ artaner=birtanesin;
Şurişk’imi=canım
can=şuri /benim=şk’imi
si mayoroper, si malimber, si p’orom. Bu üçü de kulanılır.
ilki ardeşen çamlıhemşin, pazar (atina), sonuncusu ise arhavi fındıklı hopa’da kullanılır.
kadın erkeğe diyecekse şk’imişk’ala diçili=benimle evlenirmisin dir / Erkek kadına diyecekse şk’imişk’ala dikomoji dir.
nefret=inkraği
senden nefret ediyorum= sk’anda inkraği miğun
Vorsi serepe : İyi geceler
Sevgi=Olimbera, Oropa, qoropa
Sevgili=Oropeli, oroperi, oropili, Şurumşine
Sevimli=Oroponi,Olimboni
Sevinç=Oxelu, Oxelera, Xeloba, Xela
Sevinçli= Xeleri, Xeleberi
Sevindirdi (sevinmek) =Oxelu
Sevgilim=Oroperi (sevgili) Şk’imi (Benim)
OroperiŞk’imi
Şimdi Bunlardan Cümle Kuralım
Ar (Bir) Bozo (kız) Komaziru (Gördüm)
Ar Bozo Komaziru Vixeli= Bir Kız Gördüm Sevindim. (cümle yapısı aynıdır)
Ar Bozo Komaziru Ma(y)oropu= Bir Kız Gördüm Aşık Oldum (sevdim)
Ar Biç’i Komaziru Ma(y)oropu= Bir Erkek Gördüm Aşık Oldum
Ma (ben) Himu (o) Ma(y)oropu= Ben O’na Aşık (sevdim) Oldum
Si (sen) Ma(y)oroper= Seni Seviyorum.
Si Malimber= Seni seviyorum
Sk’anişeni Meyevolam= Senin İçin Deliriyorum
Sk’anişeni Bğurur=senin İçin Ölüyorum
“eskiri e bereşk’imi” Genel kanı bunun bir ünlem olduğu. Bu ünlem okadar geniş ki bazen bir arkadaşa, Bazen ev halkına diyebilirsiniz.
Sk’iri kelimesini anlamak için bazen o kelimenin kullanıldığı cümlelerine ihtiyaç duyarız. İşte kullanılan bazı cümleler:
eskiri e bereşk’imi
Oxrask’iri
Bu kelime ve cümleler ışığında incelediğimizde sk’iri kelimesi; erkek çocuk, erkek kardeş, erkek anlamlarında kullanıldığını görüyoruz.
Biç’i Bere =Erkek çocuk kelimesi ile hemen hemen eş anlamlıdır. Sadece tek cinsiyeten oluşan, erkeklere hitap eden ikinci ünlem ise ç’e biç’i hey erkek çocuk anlamındaki çağırma ünlemi.
Oxrask’iri: Bir erkek yada bir bayanın eşinin ve Müstakbel eşinin kardeşi erkek ise lazcada oxrask’iri denir. Birleşik kelimeden oluştuğunu düşündüğüm kelimede geçen sk’iri erkek anlamındadır. Eşinin yada müstakbel eşinin kardeşi bayan ise oxresk’iri olmaz. Çünki sk’iri erkek anlamına gelmektedir.
Oxrasure: Bir erkek yada bir bayanın eşinin büyük yada küçük kız kardeşine oxrasure denir. Birleşik olduğunu düşündüğümüz kelimede geçen oxrasure osuri kelimesinden geldiğini düşünüyorum. Osuri Kadın, Bayan, dişi anlamındadır. Erkekte kullanılan ve yukarıda anlattığımız esk’iri ünlemine benzer ünlem kadınlarda da kullanılmaktadır. Eisuzi osuri: E ıssız, E garip kadın anlamında kullanılmaktadır.
Genel olarak erkeği ifade eden kelimeler: Sk’iri, Biç’i, K’oçi, Komoli.
Genel olarak kadını ifade eden kelimeler: Osuri, Oxorza, Oxorca, bece, evlenmiş ise baba tarafını ifade eden ismin sonuna pxe eklenir.
Örnek: Evlenmeden önce onlara k’lemurişi diyorlardı ise evlendiğinde K’lemuripxe denir.
*
Derleyen: Lilay Koradan
*
Bu yazılarımızı da okumak isteyebilirsiniz:
