İbn Haldun, modern tarihyazımı, sosyoloji ve ekonomi alanlarının öncülerinden biri olarak kabul edilen önemli bir düşünür, devlet adamı ve tarihçidir. Asıl adı Ebu Zeyd Abdurrahman bin Muhammed bin Haldun el-Hadramî olan İbn Haldun, M.S. 1332 yılında Tunus’ta doğmuş ve M.S. 1406 yılında Kahire’de hayatını kaybetmiştir.
İbn Haldun, köklü bir aileden gelmiş ve iyi bir eğitim almıştır. Tunus, Fas ve Gırnata’da devlet görevlerinde bulunmuş, daha sonra Mısır’a geçerek burada da önemli görevler üstlenmiştir. Kuzey Afrika’nın istikrarsız siyasal yaşamı nedeniyle iki yıl hapiste yatmış, ancak Bedevi kabilelerini tanıması sayesinde aranan bir devlet adamı ve danışman olmuştur.
İbn Haldun’un en önemli eserlerinden biri “Mukaddime” adlı kitabıdır. Bu eser, dünya tarihine dair geniş kapsamlı bir analiz sunar ve tarih, sosyoloji, ekonomi ve siyaset bilimi gibi alanlarda önemli katkılar sağlar. İbn Haldun, “ümran ilmi” olarak adlandırdığı bir bilim dalı geliştirmiş ve toplumların yükseliş ve çöküşlerini analiz etmiştir.
İbn Haldun’un düşünceleri, Osmanlı tarihçiliği üzerinde büyük bir etki yaratmış ve Osmanlı tarihçileri tarafından sıkça referans alınmıştır. Onun teorileri, Osmanlı Devleti’nin yükseliş ve çöküşünü anlamada önemli bir kaynak olmuştur.
