Diksiyon; sesleri, sözleri, vurguları, anlam ve heyecan duraklarını kurallarına uygun olarak söyleme biçimidir. Güzel ve etkili konuşma, mesajı istenildiği şekilde aktarma ve kendini doğru ifade edebilme konusunda diksiyonun önemi büyüktür.
Diksiyon; sesleri, sözleri, vurguları, anlam ve heyecan duraklarını kurallarına uygun olarak söyleme biçimidir. Güzel ve etkili konuşma, mesajı istenildiği şekilde aktarma ve kendini doğru ifade edebilme konusunda diksiyonun önemi büyüktür. Diksiyonun çeşitli bölümleri vardır: Heceleri belirtme, telaffuz, noktalama, ses perdesini ayarlama, inşat (şiir okuma). Bazen ton ve tarz bakımından suniliğe kaçan, bazen de günlük konuşma diline, gerçek söyleyişe yaklaşan diksiyon, edebiyat ve tiyatro anlayışıyla bağlantılı olarak gelişmiştir. Aşağıdaki tekerlemeleri doğru şekilde söylemeyi deneyerek kendi kendinize diksiyon çalışmaları yapabilirsiniz.
-Bir berber bir berbere bre berber beri gel diye bar bar bağırmış. Bizde bize biz derler, sizde bize ne derler? Gül dibi bülbül dili gibi, gül dibi bülbül dili.
-Pireli peyniri perhizli pireler tepelerse pireli peynirler de pır pır pervaz ederler.
-Ocak kıvılcımlandırıcılardan mısın, kapı gıcırdatıcılardan mısın? Ne ocak kıvılcımlandırıcılardanım, ne kapı gıcırdatıcılardanım.
-Çatalca’da topal çoban çatal yapıp çatal satar, nesi için çatalca da topal çoban çatal yapıp çatal satar? Kârı için Çatalca’da topal çoban çatal yapıp çatal satar. Üç tunç tas kayısı hoşafı.
-Dört deryanın deresini dört dergahın derbendine devrederlerse, dört deryadan dört dert, dört dergahtan dört dev çıkar. Paşa tası ile beş has tas kayısı hoşafı.
-Al bu takatukaları takatukacıya takatukalatmaya götür. Takatukacı takatukaları takatukalamam derse takatukacıdan takatukaları takatukalatmadan al da gel.
-Nankör nalbant nalları nallamalı mı nallamamalı mı? Az kaz, uz kaz, boyunca kaz.
-İşlek işlemeci, işlemeli işleri işlikte işleyerek işletmeciye işyerinde izletti.
-Pısırık pırlak pırnallıklarda pırnallanırken pılı pırtısını pısırık pıtraklara pıtır pıtır pırtlattı.
-Üçüncü üçkağıtçı, üçetek üçleşerek üç teker arabayla süzüm süzüm süzülen süzgeçleri süzdü.
-Kırk kırık küp, kırkının da kulpu kırık kara küp. A be kuru dayı ne kuru sarı darı bu darı, a be kuru dayı. Şu odayı badanalamalı mı, yoksa badanalamamalı mı?
-Şu karşıda bir dal, dal sarkar kartal kalkar, kartal kalkar dal sarkar, dal kalkar kantar tartar.
-Bu yoğurdu sarımsaklasak da mı saklasak, sarımsaklamasak da mı saklasak? Bu yoğurdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı?
-Dinleyin.
-Ne çok az konuşun ne de çok fazla.
-Şakanın dozunu kaçırmayın.
-Zarif iltifatlarda bulunun.
-Dedikodu yapmayın.
-Övünmeyin.
-Muhatabınıza önem verin.
-Kaba ve argo sözler kullanmayın.
-Söyleyişe dikkat edin.
-Konuşmanızı yerine, kişisine ve zamanına göre yapın.
-İçtenlikten uzaklaşmayın.
-Kendinize güvenin, rahat olun.
-Sözü gereksiz yere uzatmayın.
-Ses, konu ve anlam uyumuna dikkat edin.
-Karşınızdakinin gözüne bakarak konuşun.
-Cümleleriniz açık, net ve anlaşılır olsun.
-Ne çok hızlı konuşun ne de çok yavaş.
-Mizahı kullanın.
-Doğal olun.
-İnandığınız şeyi söyleyin.
