Sahip olduğumuz değerleri taşımasaydık şu anda nasıl bir yaşam sürüyor olurduk?
“Değer” kelimesinin sözlük anlamı “Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık kıymet, bir şeyin ya da şahsın taşıdığı yüksek ve yararlı nitelik ya da kıymet ” olarak verilmiştir. Değer kelimesini, psikolojik açıdan ele aldığımızda, düşünce, eylem işlem ya da nesnenin insan için taşıdığı önemi belirleyen, niteliğe ve niceliğe ilişkin inançlardır şeklinde tanımlayabiliriz.
Değerler, yaşamdaki duruşumuzu belirler. Hangi değerlere sahip olduğumuzdan çok bu değerlere ne anlam yüklediğimiz önem taşır. Değerlerimizin onore edildiği ortamlarda kendimizi mutlu, rahat ve güvende hissederiz, ancak değerlerimizin tehdit gördüğü ortamlarda savunma mekanizması geliştiririz, bir değerimize tehdit hissedersek ya bulunduğumuz ortamdan kaçınma davranışı sergileriz ve içimizde negatif duygular biriktirmeye başlarız ya da hırçın davranışlar ortaya koyarak bizim için önemli olan şeyin ne olduğunu ifade etme ve karşımızdaki kişiyi buna ikna etme çabası içinde oluruz.
Varoluşumuzun anlamını değerlerimizle açıklarız. Kimimiz için saygı, kimimiz için sevgi, kimimiz için şefkat, kimimiz için adalet önem taşır. Bu değerlerin bizim için önemini keşfetmek kendimizi daha iyi tanımamızı ve bizim için işimizde, yaşamımızda ve ilişkilerimizde neyin daha vazgeçilmez olduğunu fark etmemizi sağlar.
Bununla birlikte tüm yaşam alanlarında (sosyal, iş, aile, duygusal ilişkiler) farklı değerlere sahip ya da aynı değere farklı anlamlar yükleyen kişilerle birlikte oluruz. Karşımızdaki kişinin yaşamını üzerine kurduğu ve vazgeçemeyeceği değerleri bilmek, ilişkilerimize duyarlılıkla yaklaşmamızı mümkün kılar. Saygı değeri birinci sırada yer alan birinin, diğerleriyle iletişiminde bu konuya hassasiyet gösterdiğinin farkında olursak onunla kurduğumuz iletişimin kalitesini korumak ve onunla anlaşmak kolaylaşır.
Unutmamak gerekir ki; sahip olduğumuz değerler “verdiklerimiz” kadar “beklediklerimizi” de ifade eder. Adalet değeri yüksek olan bir kişinin adil davranmayıp kendine adil davranılmasını beklemesi kişinin iç iletişimini olumsuz yönde etkiler. Bu iki kavram arasındaki tutarlılık dengeli bir yaşam sürmemizi kolaylaştırır.
Farklı değerlere sahip olduğumuz kişilerle çatışmalar yaşayabiliriz. Değerin aynı olması ancak kişilerin o değere yüklediği anlamın farklı olması dahi çatışmaya sebep olabilir. Bu noktada farklılıkları kabul etmek ve birlikte çalıştığımız kişilerin, çevremizdeki insanların değerlerine saygıyla yaklaşmak ilişkilerimizi pozitif yönde etkiler.
Kendi değerlerini bilen ve bu değerleri koruyan kişi kendi olmayı başarabilen kişidir. Çünkü değerler bizi biz yapan, yaşamımızın ve bakış açımızın yönünü belirleyen hazinelerimizdir. Bu hazineden vazgeçmek kişinin kendisinden vazgeçmesine eş değerdir.
yazan: İrem Erol
