Günümüzde oldukça sık duyduğumuz, gazete ilanlarında eleman arayan şirketlerin favori sloganı "takım – ekip çalışmasına uyabilecek ve iletişim becerileri gelişmiş" elemanlarla çalışmak istemeleri, takım – ekip ruhunu, iletişim becerilerini artık hayatın her aşamasında gerekli ve her birey için edinilmesi gereken bir özellik haline getirmiştir.
İnsanlar arasında hatta hayvanlar dünyasında dahi varolan hiyerarşinin sen – ben kavramları, ekip çalışmasının gerekli olduğu hallerde biz kavramıyla yer değiştirmektedir.
Ancak bir kişinin biz kavramına uygun hareket ederek bulunduğu ekipte faydalı olabilmesi için öncelikle ben duygusunu hazmetmiş olması gerekir.
Nİyazİ Fırat Eres niyazieres@sibermekan.com
Günümüzde oldukça sık duyduğumuz, gazete ilanlarında eleman arayan şirketlerin favori sloganı "takım – ekip çalışmasına uyabilecek ve iletişim becerileri gelişmiş" elemanlarla çalışmak istemeleri, takım – ekip ruhunu, iletişim becerilerini artık hayatın her aşamasında gerekli ve her birey için edinilmesi gereken bir özellik haline getirmiştir.
İnsanlar arasında hatta hayvanlar dünyasında dahi varolan hiyerarşinin sen – ben kavramları, ekip çalışmasının gerekli olduğu hallerde biz kavramıyla yer değiştirmektedir.
Ancak bir kişinin biz kavramına uygun hareket ederek bulunduğu ekipte faydalı olabilmesi için öncelikle ben duygusunu hazmetmiş olması gerekir.
Her kurum ve kuruluşun elemanlarında görmek istediği bu yüce ruh halinin ve becerilerin temellerinin atıldığı yegane yer aile ocağıdır. Eğitimciler ve öğretmenler ise bu ocağı destekleyen önemli unsurlardandır.
Anne-babalar biyolojik ebeveyn olmalarının dışında mutlak suretle çocuklarının yaşam kalitelerini, yaşam performanslarını ve yaşam becerilerini artırıcı şekilde onlara koç' luk yapmalıdırlar.
Anne-babalar, çocuğun toplumun en küçük takımı olan ailenin önemli bir üyesi olduğunu bilerek onlara etkili bir rehber, model ve yol gösterici olmalıdırlar. Çocuk, kendisinin bu takımın bir üyesi olduğunu bilerek gelişmelidir. Böylece aile etkin bir güç konumuna gelecektir.
Ekip ruhu ile hareket eden bir aile güçlü ve başarılı bir aile demektir. Futbol maçlarında yıldızlar topluluğundan oluşan birçok takımın, sıradan olduğu öne sürülen takımlar karşısında boyun eğdiğine defalarca şahit olmuşuzdur.
Bunun sırrı, bir takımın yıldız oyuncularının şahsi çabalarıyla maç kazanan bir takım olması yerine, tüm oyuncularının ekip ruhuyla hareket ederek gücü ve performansı en etkili şekilde sahaya yansıtan takımlar haline gelmesidir. Bunda da en büyük pay o takımın başındaki koç'lar. Etkili bir ekip olmak için ekip üyelerinin gelişmiş iletişim becerilerine de sahip olmaları başta gelen bir özelliktir.
Her anne-baba da çocuklarını bir koç gibi yetiştirebilir ve hayat liginin üst sıralarında yer alan, maç kazanan bir ekip, bir aile oluşturabilir.
Aile içinde çocuğa takım – ekip ruhu ve iletişim becerileri kazandırmada çocuğun yetenekleri, ilgi alanı, karakteristik özellikleri, kişilik özelliklerinin yanı sıra içinde bulunduğu çevre, bu çevrede yer alan anne-baba, kardeş, arkadaş, öğretmen gibi sürekli iletişimde bulunulan kişiler ve bu kişilerin de kişisel gelişim düzeyleri, kişilik, karakteristik özellikleri, önyargıları, liderlik özellikleri, ne kadar ekip çalışmalarına inandıkları, iletişim yetenekleri, ahlâki olgunluk dereceleri önemli bir rol oynamaktadır.
Anne ve baba gerektiğinde profesyonel yardım alarak işbirliği içerisinde hem kendilerinde hem de çocuklarında takım – ekip ruhunu, iletişim becerilerini geliştirmeli, bunu iyi bir ailenin sürekliliği aynı zamanda ailenin meyvesi olan çocukların toplumsal statüsü için öğrenmeli ve çocuklarına öğretmeli, onları eğitmelidir.
< Takım – ekip ruhunu geliştirmek için çocuğun aile içindeki rolünü ve sorumluluğunu bilmesi önemlidir.
< Anne-baba çocuğa açık, dürüst ve güvenilir bir ortam sağlamalıdır. Bu süreçte öğretim kurumlarına da büyük görevler düşmektedir.
Çocukta takım – ekip ruhu geliştirebilmek için anne-babalar tarafından yapılabilecekler
Çocuğa deneme cesareti aşılanmalıdır. Çocuk denediği her şeyden bir şey öğrenecek bu da onun tecrübesini artıracaktır. Karşısındaki herhangi bir durumda korkmadan hareket edebilen bir birey olması deneme cesaretine bağlıdır.
Takım – ekip çalışması için gereken özelliklerden biri de cesaret ve risk alabilmektir.
< Çocukların güçlü yanlarını keşfedip geliştirmesi için imkan tanınmalıdır. Güçlü yanların en kolay ve doğru şekilde ortaya çıkartılması ve geliştirilebilmesi çocuğun mümkün mertebe sosyalleştirilmesine bağlıdır.
< İlgi ve yetenekleri doğrultusunda takım sporları yapmalarına yönlendirilmeli bu konuda teşvik edici davranılmalıdır.
< İlgi ve yetenekleri doğrultusunda ruhsal olgunlaşma için sanatsal faaliyetlerde bulunması sağlanmalıdır.
< Çocuğun okul içi faaliyetlerde aktif görev alması için teşvik edilmelidir.
< Ânı paylaşma: Çocukla birlikte ortak vakit geçirilmesi ve bu zaman diliminde çocuğun sizin yanınızda kendisini mutlu hissetmesi, ayrıca çocuğun sizinle vakit geçirmeye istekli olması sağlanmalıdır.
1. Aile içi sportif ve sosyal etkinlikler yapılmalıdır.
2. Gezi ve kamp gibi bulunulan ortamdan uzaklaştırıcı programlar düzenlenmeli, bu programlardan çocuğun keyif alması ve istek duyması sağlanmalıdır.
< Kardeşlerin birlikte vakit geçirmeleri sağlanarak ve oynayabilecekleri oyunlar, etkinlikler öğretilmelidir. Bu kardeşler arasındaki bağları, paylaşımcılığı sağlayacaktır.
< Okul dışında mahalle ve site arkadaşlarıyla vakit geçirmesi sağlanmalı, birlikte yapabilecekleri çalışmalar sunulmalıdır. Bu durum aile dışında da paylaşımcılığı, bir guruba ait olmayı, liderlik özelliklerini ve lidere uyum özelliklerini ortaya çıkartır.
< Kaldırabileceği ölçüde sorumluluklar verilmelidir. Böylece çocuk kendine güven duygusu geliştirebilecek ve kendini tanıma fırsatı bulacaktır.
< Örnek davranışlarla doğruluk ve dürüstlük aşılanmalıdır. Bir takımda ve ekipte yer alabilmenin şartlarından biri de dürüstlük ilkesidir.
< Bir takımın liderin yanı sıra gerekli olduğunda doğal lidere de ihtiyaç duyduğu göz önünde bulundurulmalı, çocuktaki liderlik davranışları tespit edilerek olumlu yönde geliştirilmeli ve yönlendirilmelidir. Bunun için ait olduğu spor takımının koç'uyla sürekli temasta olunmalı ve çocuk hakkında bilgi alınmalıdır. Okullardaki rehberlik brimleri de anne-baba tarafından etkin kullanılmalıdır.
< Çocuğun kendini ifade etmesine izin verilmelidir. Böylece içinde bulunduğu grubun bir parçası olduğunu hisseder.
Çocuğun bir takım – ekip ruhu kazanmasının yanı sıra aynı zamanda ferdi olarak da hareket edebilme ve bireysel olarak da var olma yeteneğini de dengeli bir biçimde geliştirebilmesi için bireysel davranmasına da izin verilmelidir. Böylece çocuk bireysel varlığını da tatmin edebilecek ve ekip içinde daha verimli hareket edecektir.
Çocuğun aile içinde ve dışında iyi, etkili ve kendini geliştirici iletişim becerileri kazanması için anne-babaların yapması gerekenler
< Çocuğun aile içinde kendisini ifade etmesine izin verilmeli ve bunun için teşvik edilmelidir. Böylece içinde bulunduğu ilk sosyal yapı olan ailesi içinde kendini değerli hissedecek ve aile dışında da kendini ifade edebilecek cesareti bulacaktır.
< Çocuğun anlatmak istediklerini dinlemeli ve empati ile yaklaşarak çocuğa kendisini önemli hissetmesi sağlanmalıdır.
< Anne-baba kendi aralarındaki konuları yüksek sesle ve agresif beden dili kullanarak tartışmak yerine ılımlı yaklaşımlarla konuşmalı, bu durumu çocuk üzerinde oluşturduğu etkiler gözlenmelidir.
< Çocuğun arkadaşlarıyla, kardeşleriyle oyun sırasındaki davranışları gözlemlenmeli, gerektiğinde müdahale edilerek çocuğun davranışını değiştirebilmesi için uygun bir örnekle doğru davranış aşılanmalıdır.
< Öğretmen ve rehberlik servisiyle sürekli iletişimde olunmalı ve çocuğun okuldaki davranışları da takip edilerek olumlu iyileştirmeler yapılmalıdır.
< Aile içinde bireyler birbirlerine hitabetlerine dikkat etmelidir.
< Çocuğa ahlâk kuralları öğretilmeli, dini inançları güçlendirilmelidir.
< İyimserlik aşılanmalıdır. Böylece gereksiz agresiflik, karamsarlık yok edilmiş, stres en aza indirilmiş olur. Bunun için örnek davranışlar, hikâyeler ve bu hikâyeleri çocuğun anlayabileceği şekilde örneklerle anlatılması faydalı olacaktır.
Bütün bu yazılanların yanında şunu söylemekte de yarar var: Anne-babaların, öğretmenlerin çocuğa iyi ve etkili bir koç ile takım – ekip ruhu ve iletişim becerileri kazandırabilmeleri için bu becerileri önce kendileri öğrenmeli ve uygulamalıdırlar.
Takım – ekip ruhu kazandıran ve iletişim becerilerini geliştiren spor dalları
1. Amerikan Futbolu
2. Yelkenli Yat Yarışları
3. Gösteri Paraşütçülüğü
4. Paintball
5. Rafting
6. Dağcılık
7. Kampçılık
8. Hokey
9. Basketbol
10. Folklorik Sporlar
11. Bowling
