Müziğin bebeklerin dünyasında çok önemli bir yeri vardır. Bebekler daha doğmadan önce müzik dinlemeye başlarlar. Anne karnında 21. Haftasını doldurmuş olan bir bebeğin işitme duyuları gelişmiş durumdadır. Bu dönemden itibaren bebekler radyoda ya da televizyonda çalan bir müziği ya da annesinin söylediği şarkıları dinelmeye başlamıştır. Bir diğer deyişle anne karnındaki bebek annesiyle birlikte onun dinlediği tüm müziklere kulak misafiri olmaktadır.
Müziğin bebekler üzerinde oldukça farklı etkileri mevcuttur. Kimi zaman onları güldürür kimi zaman uyutur kimi zaman da rahatsız edip ağlatabilir.
Araştırmalar müziğin bebeklerin beyni için doğdukları andan itibaren oldukça önemli bir rolü olduğunu göstermektedir. Müzik bebeklerin nasıl düşüneceklerini, sorunların çözüm yollarını, dili öğrenmelerini hatta ilerleyen zamanlarda derslerini öğrenmelerini bile etkilemektedir.
Beyin gelişiminin iki bileşeni vardır. Bunlar çocuğunuzun genleri –ki bu değiştirilemez- ve yaşadığı çevre-ki bu zenginleştirilebilecek bir bileşendir- Çocuğun beynini bir harita olarak düşününseniz, çocuğunuza ne kadar uyaran verirseniz harita da o kadar genişleyecektir. Böylelikle daha çok bilgi ve beceri depolayabilecektir.
Büyümek için bebeğinizin beyinin herhangi bir düzenin nasıl oluştuğunu öğrenmesi ve hatırlaması gerekmektedir. Müzik de tam olarak bunlardan oluşmuştur. Anne ya da babanın bir müzik aleti çalması, dans ederek ya da el çırparak ritim tutması bebeğin küçük motor kaslarının gelişimi için de temel oluşturur.
Müzik beyin için bir egzersizdir. Çocuğunuz müzik dinleyerek ya da müziğe katılarak hangi seslerin birbirini izlediğini, yaptığı hareketlerin nasıl sesler çıkarttığını öğrenir. Bu bağlantı bebeğin algılama, öngörme ve sorun çözme yeteneklerini geliştirmesi için çok önemlidir.
Bebeler, anne babalarını ve çevresinde gördükleri diğer insanların seslerini taklit ederek konuşmayı öğrenirler. Birçok kişi için şarkı sözlerini hatırlamak bir metni ya da bir şiiri hatta alışveriş listesini bile hatırlamaktan daha kolaydır. Bunun nedeni müziğin aynı zamanda bellek için bir tetikleyici olmasıdır. Bundan dolayı da müzik çocuğun dili kavramasında ve kelime hazinesini geliştirmesinde büyük rol sahibidir.
Müziğin önemi bu kadar büyükken miniklerin müzikten olabildiğince yaralanmaları için nelere dikkat edilmesi gerektiğini gözden geçirmekte fayda vardır.
Yeni Doğan Bebekler: Yeni doğan bebekler için müzik hem bir zevk aracı hem de eğitici bir araçtır. Özellikle yeni doğan bebekler müzik aracılığıyla farkında olmadan birçok şeyi öğrenirler. Bundan dolayı anne babalara bebeklerinin daha ilk günlerinden itibaren onlara müzik dinletmelerini öneriyoruz. Böylelikle bebekler çok erken bir dönemden itibaren müzikle interaktif bir ilişkiye girme konusunda önemli bir yol kat etmiş olacaktırlar.
Farklı türlerde müzikler dinlemenin bebeklerin duygusal ve zihinsel gelişiminde önemli bir rolü vardır. Araştırmalar özelikle klasik müziğin bebeğin beynini uyaran nota dizeleri nedeniyle çok daha etkili olduğunu göstermektedir. Bazı anne babalar klasik müzik dinlemekten hoşlanmıyor olabilir. Ancak yine de bebekler için hazırlanmış klasik müziğin öneminden dolayı zaman zaman onlarla bu tarz müzik dinlemekte fayda vardır. Ancak bebeklere her zaman klasik müzik dinletilmesi de şart değildir. Özellikle oyun zamanlarında ve bebeğinizin keyifli olduğu zamanlarda ona hareketli ve farklı ritimleri olan müzikler de dinletilebilirsiniz.
2 – 5 Yaş Arası Çocuklar: Bu yaş aralığındaki çocukların hemen hemen hepsi müziğe bayılır. Özellikle gürültü yapmayı çok sevdikleri bu dönede çeşitli müziklere eşlik ederek doyasıya gürültü yapabilmek çocukları hem eğlendirecek hem de özgüvenlerinin gelişmesine yardımcı olacaktır. Basit enstrümanlar ya da müzikli oyuncaklar da bu dönem çocuklarının özgüvenlerinin gelişimde, sebep sonuç ilişkilerini daha sağlam bir şekilde öğrenmeleri açısından önemlidir.
Ancak bu dönemde çocuğun kendisine göre zor olan bir enstrümanı çalması ya da öğrenmesi için zorlanması da özgüvensiz ve hırçın olması gibi bazı önemli riskler taşıyabilir. Bundan dolayı müzik konusunda çocukların serbest bırakılması, kendi zevkleri doğrultusunda yönlendirilmeye çalışılması en doğru yoldur.
Okul Öncesi Çocukları: Bu dönemde çocukların keşfetme yeteneklerine mümkün olduğunda şans tanımakta fayda vardır. Bu yaş grubundaki çocuklara müzik konusunda her zaman bir şeyler öğretmeye çalışmak yerine, kendi kendine keşfetmesi için ona izin vermek, zaman zaman kızsa da hırçınlaşsa da onu kendi kendine bırakmak doğru bir yol olacaktır.
Gelişmiş, küçük kasların motor becerisini gerektiren enstürmanlarla uğraşması (piyano, gitar gibi) çocukların ayakkabılarını bağlamak, giysilerini düğmelemek gibi işleri başarması açısından faydalı olacaktır.
Anne babaların müzik aletlerini çocuklarıyla birlikte çalması da (ya da çalmaya çalışmasının) onların sosyal gelişimi besleyecektir.
Müzik dinlemek ya da enstürman çalmak dışında müzik eşliğinde dans etmek de çocuklar için son derce faydalıdır. Çünkü dans çocukların hem fiziksel gelişimine katkı sağlar hem de ritm öğretir. Ve bu da çocuklara sayı saymayı öğrenmeleri için yardımcı olur.
Çok yönlü faydalarından dolayı müziği daha ilk günlerinden itibaren çocukların hayatına adapte edilmesi onların fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimleri açısından çok faydalı olacaktır.
Kaynaklar:
Practical Parenting/Aralık 2003/”Thank you for the music”
Nursery World/June 2005/”Shout it out! – Let babies make noise”
