Bireysel vizyon, yaşamımızın sonraki dönemlerinde hangi noktalarda olmayı istediğimizi, bunun için ulaşılması gereken hedefleri ve bu hedeflere ulaşmak için kullanacağımız yöntemler ile ilke ve değerlerimizi içeren bir bütündür. Bu nedenle bireysel vizyonumuz yaşamımız boyunca bize yön gösteren bir rehber, bir anlamda hayatımızın pusulası niteliğindedir. Bireysel vizyonumuzu netleştirmeden yapacağımız faaliyetler, “karanlığa kurşun sıkmak” gibidir. Bireysel vizyonumuz, yarınımızın bugüne izdüşümüdür, gelecekte olmak istediğimizin bugünden tasarlanmasıdır. Bize sadece ne olmak istediğimizi değil, bunu nasıl gerçekleştireceğimizi de gösterir, yani ilke ve değerlerimizi de içerir. Bu yüzden bireysel vizyonumuz yaşam felsefemiz ile de yakından ilintilidir. Yaşam felsefemiz bugünkü düşünce biçimimiz olarak bireysel vizyonumuzun belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Buna karşın bireysel vizyonumuzu belirlemek için yaptığımız çalışmalar da yaşam felsefemizi etkiler.
Bireysel gelişim, ancak bireysel vizyon belirlenmiş ise söz konusu olabilir. Eğer bir vizyonumuz yok ise, ulaşılabilecek hedeflerimiz de yok demektir. Oysa bireysel gelişim için öncelikle vizyonumuzu ve buna bağlı olarak da yaşamla ilgili hedeflerimizi belirlemiş olmamız gerekiyor. Çünkü bir gelişim olabilmesi için bulunduğumuz ve varmak istediğimiz noktaları bilmeliyiz.
Yaşamda Rollerin Önemi
Bir birey olarak toplumda birçok rol üstleniriz. Örneğin her bireyin, bir anne-babanın oğlu veya kızı olarak ”evlat”, çocuklarının anne veya babası olarak “ebeveyn”, karı veya koca olarak “eş”, benzer şekilde kardeş, abla, abi, dayı, hala, kuzen, gelin, damat, kayınpeder, kayınvalide, bacanak, görümce gibi akrabalık ilişkilerinden doğan birçok rolü vardır. Ayrıca arada akrabalık ilişkisi olmasa da, kendimizi birçoğundan daha yakın olarak hissettiğimiz, dost, arkadaş, sevgili gibi rollerimiz de vardır. Çalışma yaşamında ise girişimci, yönetici, uzman, eleman, danışman gibi rollere sahibiz.
Şu Andaki Rolünüz
Bireylerin yaşamda üstlendikleri tüm roller kuşkusuz yukarıda belirttiklerimizden ibaret değildir. Bunların dışında da birey aynı anda birçok rol üstlenebilir. Siz şu anda hangi rolleri oynuyorsunuz? Vizyonumuzu belirlemek için başlangıç noktası, öncelikle oynadığımız rolleri saptamak. Bu yüzden bir kağıda şu anda oynadığımız tüm rolleri sıralayın. Bu rolleri kime veya kimlere karşı da oynadığınızı da yazarsanız, rolünüzü tanımlamanız daha kolay olur.
Gelecekteki Rolünüz
Şimdi ikinci aşamaya geçelim. Gelecekte ne gibi roller oynayabilirsiniz? İşte tam da hayal gücünüzü kullanacağınız bir alan… Örneğin şu anda evli değil ve çocuğunuz da yoksa, eş ve ebeveyn rolünü oynamıyorsunuz demektir. Okulda öğrenci iseniz ve çalışmıyorsanız, çalışan rolü sizin için geçerli değil. Ama gelecekte bu rolleri de oynamanız kuvvetle muhtemel… O yüzden gelecekte oynayabileceğiniz rolleri de tutarlı bir çerçevede belirleyebilirsiniz.
Rollerin Öncelikleri
Üçüncü aşamada bu rollerinizi kabaca önceliklendirmeniz gerekiyor. Kuşkusuz, tüm bu rolleri aynı anda bir arada oynayacaksınız ama herhangi iki rolünüzden birinden feragat etmeniz istense, hangi rolünüzü tercih edeceksiniz? Eğer tüm rolleri ikili olarak birbiri ile karşılaştırırsanız en çok tercih ettiğinizi rol, en öncelikli rolünüz olacaktır. Kuşkusuz bazı rollerde bir tercih yapamayacaksınız, örneğin kardeş ve abi rolü sizin için aynı düzeyde olabilir. Bu gibi durumlarda kendinizi zorlamayın, bu rollerin eşit olduğunu varsayın ve aynı kümeye atın. Ancak roller arasında olabildiğince az eşitlik kurmaya çalışın ki rollerinizin gerçek öncelikleri ortaya çıksın. Bu noktada yapacağınız bu değerlendirmenin gelecekteki rolleri içerse bile o anki düşüncelerinizi yansıttığını ve statik olmadığını gözden uzak tutmayın. Çünkü belirli bir rolü üstlenmeden, yani o rolü oynamadan, o rolü önceliklendirmek çok zordur. Ama bireysel vizyonunuzu belirledikten sonra bir köşeye atmayacağınız ve dönem dönem gözden geçireceğiniz için, eğer bir yanlış değerlendirme yapılmışsa bu, zaman içerisinde düzeltilebilir. Burada önemli olan, tüm bu rollerinizin yaşamınızın tümü üzerinde ne anlam ifade ettiğini ortaya koyabilmenizdir. Diğer bir deyişle, yaşamınızı hangi rollerinizle oluşturmak istiyorsunuz? Yaşamınıza yön verecek roller hangileridir? Böyle bir çalışma aslında yaşam muhasebesinin bir başlangıcıdır. Çalışmanızın sonunda göreceksiniz ki, sizin için gerçekte çok da önemli olmayan rollerinize yaşamınızda çok daha önem verir hale gelmişsiniz. Böylece rollerimizin önceliklendirilmesi ile yaşamımızı gerçek düşüncelerimiz doğrultusunda yönlendirmemiz ve daha sağlıklı kararlar almamız mümkün olur.
Rollerinize Yönelik Hayalleriniz Ne?
Son aşamada ise, bütün bu rollerinizle ilgili olarak gelecekte hangi konumda olmak istiyorsunuz? İşte vizyonun belirlenmesinde en önemli ve en zor kısım bu… Burada hem hayal gücünüzü kullanacaksınız, hem de olmak istediğiniz noktalar birbirleri ile tutarlı ve mantıklı olacak. Herhangi bir veya birkaç rolünüzle ilgili olarak, hayal gücünüzü sınırlamamanızı öneriririm. Çünkü olabileceğimiz nokta, hayal gücümüz ile sınırlıdır. Kimse hayal ettiğinden daha fazlasına ulaşamaz. Bakmayın siz televizyonlarda “hayal bile etmediği şeyi başardı” tarzında konuşmalara… Onlar hayal etmişlerdir, ancak başkalarına “komik” gelir düşüncesiyle bunu dışarıya yansıtmamışlardır. Dikkat ederseniz, bu sınırlamamayı “bir veya birkaç rol” için önerdim. Çünkü oynadığımız tüm rollerde çok ileri düzeylerde noktaları belirlemek, “süpermen” olmakla eş anlamlıdır. Belki gelecekte bu da mümkün olacak, ama hayal gücünüzü bu kadar da zorlamayın.
Mehmet Cemil Özden
www.gencgelisim.com
