Artık özgeçmişlerde (CV) cinsiyet ve medeni hal belirtmek, doğum yerini yazmak ya da fotoğraf koymak ‘out’. Amerikan tarzı CV’lerin prim yaptığı günümüz iş dünyasında ‘pozitif ayrımcılık’ da tarihe karışıyor…
CV’NİZİ uzun zamandır güncellemediyseniz, bu işi bir an önce ele almanızda fayda var. Çünkü CV yazma yeni trendleri almış başını gidiyor. Hal böyleyken eski moda bir formatla iş başvurusunda bulunmak büyük hata olur. Üstelik pek çok kariyer sitesi bu konuda yol gösterecek şablonları (template) ücretsiz kullanıma sunuyor.
DOĞRU VE SADE OLMALI
İş dünyasına CV yazma konusunda danışmanlık hizmeti veren Yazanolsa.com’un kurucusu ve yöneticisi Neslihan Işım, tüm dünyada ‘ideal özgeçmiş’in tanımını, “yüzde 100 doğruluk ve sadelik” olarak özetliyor. Günümüzde Amerikan ve Avrupa tarzı CV’lere rağbet olsa da temel beklenti hala aynı; ister yeni mezun olsun isterse üst düzey yönetici, bilgilerin en ‘sade’ şekliyle ifade edilmesi ve ‘doğru’ olması bekleniyor. Neslihan Işım’a göre, işveren açısından kişinin kendisini temsil edecek dokümana verdiği önem, sürece gösterdiği özenle eşdeğer kabul ediliyor.
AMERİKAN TARZI MODA
CV’lerde son trend daha çok Amerikan tarzındaki gibi kişisel özellikleri minimumda tutup ağırlığı ‘tecrübe’ ve ‘yapılan işler’e vermek yönünde… Eskiden hobiler, eşin yaptığı iş ve çocuk sayısına kadar yazılırken artık iş tecrübeleri detaylandırılıyor. Ve alınan eğitimler, ödüller, üyesi olunan resmi ya da sosyal kuruluşlar, yürütülen projeler ayrı başlıklarda yer alıyor.
Bu arada son dönemde işverenler de ayrımcılık yaratmayacak kriterlerle ilan vermeye hassasiyet gösteriyor. Geçmişte ilanlarda görülen yaş, cinsiyet, medeni hal ve sigara kullanımı gibi tercihler açıkça belirtilmiyor. Başvurular değerlendirilirken bu kriterler dikkate alınıyor.
Nicholson International Türkiye Genel Müdürü Mutlu Eroğlu da Türk iş dünyasının CV’lerde giderek Amerikan tarzına yaklaştığı görüşünde hem fikir. Bir dönem Avrupa formatında CV’lere rastladıklarını belirten Eroğlu, bunların görünüm dışında içerdikleri detay açısından alışılan CV’lerden pek farkı olmadığını belirtiyor. Şimdi Amerikan tarzının gündeme geldiğini ifade eden Eroğlu şunları söylüyor:
“Amerikan tarzında, doğum tarihi, medeni durum, cinsiyet gibi detaylar olmadan, bunların yerine kişisel tecrübe, çalışılan yerler, yabancı dil bilgileri, eğitim detayları ve kişinin uzmanlık alanlarıyla ilgili fark yaratıcı detayların tümü yer alıyor. Amerikan tarzı CV’ler, kişinin yaptığı işi, daha doğrusu kişinin hangi işin uzmanı olduğunu; Avrupa tarzı CV’ler ise kişinin ne gibi işlerde çalışabileceğini anlatıyor.”
FOTOĞRAF KALKIYOR
Özgeçmişlerle ilgili bir başka tartışma konusu ise fotoğraf. Neslihan Işım’ın bu konudaki düşünceleri şöyle: “Fotoğrafın artık kullanılmamasına kararı verilmeli ve bu tartışma son bulmalı. Bazı özel durumlar dışında, kişinin fiziksel özellikleri, sadece bir fotoğrafın ortaya koyabileceği kadarıyla karar verme sürecinde etkili olmamalı.
Görüşme sırasında kişiyi bir bütün olarak değerlendirip kanaatinizi ortaya koymanız daha adil. Zaten Türkiye’de fotoğraflı CV’lere öyle kötü örnekler var ki, fotoğrafın ortadan kalkması herkesin yararına olabilir.” Bu arada Avrupa’da el yazısı analizi yapmak isteyen firmaların, özgeçmişi el yazısıyla istediği durumlara da rastlanıyor. Uzmanlara göre el yazısı, kişilik özellikleriyle ilgili bilgi veriyor. Ancak işe alım kararında ne kadar etkili olduğu tartışmaya açık.
REFERANS YAZILMIYOR
“Referanslar istendiği takdirde verilecektir” CV’lerin klasik cümlesi haline gelmiş durumda. Özellikle üst düzey yöneticilerin CV’lerinde ‘referanslar’ diye bir bölüm zaten bulunmuyor. Ancak uzman düzeyinde işe alımlarda firmalar referans kontrolü yapmak istiyor.
İK uzmanları, genç adayların referansları sıralarken yaptıkları önemli bir hataya dikkat çekiyor. O da tanıdıkları tüm üst düzey kişileri listelemek… Bu noktada önemli olanın kişinin profesyonel yaşamla ilgili referansları olduğunu belirten Neslihan Işım, “Deneyiminiz yoksa hocalarınız sizinle ilgili referans verebilirler. Ama milletvekili olan dayınızı listenize eklemek sadece komik olmak demektir” diyor.
Adecco Türkiye Executive Search Direktörü Akgül Can Beyhan’a göre, CV’ye yazılan referans bilgilerinin, ilgili kişilere bildirilmemesi en riskli konu. Çok olumlu giden bir süreçte referansı alınmak için aranan kişinin buna hazırlıksız yakalanması olumlu giden bir değerlendirme sürecinde soru işareti yaratabiliyor. Bu nedenle CV’ye mutlaka referans yazılacaksa ilgili kişilere önceden bilgi vermek ve izin almak gerekiyor.
SOSYAL YAŞAM ÖNE ÇIKIYOR
CV yazımındaki yeni trendlerden biri de kariyer dışı aktivitelere yer vermek. Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz, iş yaşamı ile özel yaşam dengesine büyük önem veren Y kuşağının, gönüllü faaliyetlere, yaptığı geliştirici seyahatlere ve hobilere daha geniş yer ayırmaya başladığına değiniyor. Hatta İK uzmanlarının da bu tür faaliyetlere, iş deneyimi ve mesleki yetkinliklerin yanı sıra kişisel gelişimin önemli unsurları olarak bakmaya başladığını söylüyor.
ÖN YAZI AVANTAJI
Yeni mezun veya deneyimli, CV’ye ön yazı (cover letter) eklemenin adayı her zaman bir adım öne çıkardığını da belirtelim. Kişinin, o işi neden istediğini, hedeflerini CV’de tam olarak ifade etmesi mümkün değil. İşte bu noktada ön yazı devreye giriyor. Ön yazıyla adayın bunu işverene önceden aktarma şansı bulunuyor.
Akgül Can Beyhan, iyi kaleme alınmış bir ön yazının özellikle CV sahibinin gitmek istediği noktaya ‘adresleme’ yaptığını söylüyor. Beyhan, “Ön yazı, adayın çalışmak istediği organizasyonel kültür, fonksiyon, farklı sektörler ve yeni açılımlar noktasında CV’yi değerlendirene ipuçları verdiğinden orta ve üst düzey adaylar için oldukça önemli” diyor.
Üst düzey için ‘gizlilik’ önemli İş fırsatı açısından üst düzey yöneticiler her şeyden önce gizliliğe önem veriyor. Kendilerinin bilgisi dışında CV’lerinin bir yerlere iletilmesini istemiyorlar. Çok fazla adrese CV göndermeyi de doğru bulmuyorlar. Güvendikleri birkaç danışmanlık firması belirleyip onlar aracılığıyla arayışlarını yürütmeyi tercih ediyorlar. Ya da bazı şirketlerdeki tanıdıklarıyla.
Nicholson International Türkiye Genel Müdürü Mutlu Eroğlu’na göre, üst düzey yöneticiler söz konusu olduğunda basın ve kamuoyuyla daha özet CV’ler paylaşılıyor. Kelime sayısının önemli olduğu sütunlarda yer alan CV’lerin kısa tutulması gereği bunun görünen en basit nedeni. Ancak bunun ötesinde, kişiler sadece istedikleri bilgileri verip gerekli görürlerse CV’lerinin bazı kısımlarını paylaşmama özgürlüğüne sahipler.
Yöneticilerin CV’lerinde bir konuya taraf oldukları izlenimini yaratacak bilgiler dikkatlice veriliyor veya bunları paylaşmama yoluna gidiliyor. Adecco Türkiye Executive Search Direktörü Akgül Can Beyhan da, üst düzey yöneticiler için CV hazırlarken ve güncellerken en önemli konunun ‘gizlilik’ olduğunu belirtiyor. Çalıştıkları son firmayı yazma konusuna tereddütle yaklaşan üst düzey yöneticilere, isim vermeden firmanın sektörünü belirtmekle yetinmelerini tavsiye ediyor. Beyhan, “Aday, görüşmeye çağrıldığında arzu ederse firmanın ismini paylaşabilir. Aynı şekilde CV’de yer alan firma bilgileri de değerlendirme yapan kişiye fikir vermeli. Ancak rekabet koşulları, gizlilik ve etik çerçeveye de oturmalı” diyor.
Akgül CAN BEYHAN / Adecco Türkiye Executive Search Direktörü
“CV kişiyi taşımalı”
Bir dönem çok detaylı, uzun CV’ler hazırlamak, sosyal yaşamdan alınmış fotoğraflar koymak ve referans bilgilerini CV’ye eklemek trenddi. Sonra daha çok fonksiyonel deneyime ağırlık veren brief CV’ler hazırlanmaya başladı. Şimdi ise iş ilanlarında ayrımcılık yaratmamak için açık pozisyonda aranan kriterler daha hassas ilan ediliyor. Bunun izdüşümü olarak bazı CV’lerde pozitif ayrımcılık olduğu için resme yer vermemek, cinsiyet belirtmemek, medeni halden bahsetmemek gibi tercihler görülüyor. Trendler değişse de en önemli konunun, CV’nin kişiyi iyi taşıması olduğu unutulmamalı.
İlanlar da video formatında Trendlerden biri de görüntülü CV. Böyle bir ürünü 2007 yılında hizmete sunan İK sitesi Kariyer.net, bu yolla adayların CV’lerine kendileriyle ilgili videoları da eklemelerini sağlıyor. Yusuf Azoz, özellikle sözlü iletişime dayalı olan satış, perakende ve çağrı merkezi temsilciliği gibi meslekler için bu videoların işveren açısından aydınlatıcı olabildiğini belirtiyor. Ancak teknik anlamda adayların bu videoları oluşturmakta zorluk çektiklerini, içerik anlamında da kendilerini nasıl ifade edecekleriyle ilgili yönlendirmeye ihtiyaç duyduklarını ekliyor. İş ilanlarındaki yeni trendlere de dikkat çeken Azoz, “Giderek daha fazla işveren internet sitelerindeki iş ilanlarını video formatında yayınlayarak yeni jenerasyonun dikkatini çekmeye çalışıyor” diyor. Kariyer.net kısa süre önce bu ihtiyaca yanıt verecek altyapıyı oluşturup üye firmalara sunmaya başladı bile…
Aylin COŞKUNOĞLU NAZLIAKA / HRM Danışmanlık Kurucu Ortağı “Özgeçmiş iki sayfayı geçmemeli”
Etkili bir CV hazırlarken kısa ama dikkat çekici bir ön yazıya sahip olmasını öneriyoruz. Yine ideal bir özgeçmiş 1-2 sayfayı geçmemeli. Kolay okunabilen, normal ölçülerdeki font ve puntolar kullanılmalı. İş ve eğitim bilgileri tarih sırasına göre en sondan başlayarak belirtilmeli. Tüm iş deneyimlerinde, iş tanımları ve sorumluluk alanları kısaca aktarılmalı. İşe giriş-çıkış ve mezuniyet tarihleri arasında tutarsızlık olmamalı. Bilgisayar ve yabancı dil bilgisi gibi teknik veya kişisel bilgi ve beceriler mutlaka belirtilmeli.
İlgi alanları, ödüller, gönüllü faaliyetler gibi bilgiler kariyer hedefi açısından önem taşıyorsa kısaca bahsedilmeli. Referans istendiği takdirde işverenler uzun bir listeyle karşı karşıya kalmak yerine kısa ama yeterli bir liste görmeyi tercih ediyor. Adayı yakından tanımayan ama üst düzey unvanlara sahip kişileri referans göstermektense, adayın kendisini yakından tanıyan, birlikte çalıştığı bir yöneticisini ya da ekip arkadaşlarını referans vermelerini öneriyoruz.
Yusuf AZOZ / Kariyer.net Genel Müdürü
“Referansta olumsuz yönler de belirtilmeli”
Referans kontrolü, işe alımın belki de en hassas aşaması. Adayların ve işverenlerin bu süreci sağlıklı yönetmesini sağlamak için sitemizde adayların kullanabileceği bir referans modülü sunuyoruz.
Adaylar sistem üzerinden referans istedikleri kişilere e-postayla bu isteklerini belirtiyor. Referans istenen kişi ise görüşlerini yazıyor ve bu görüşler, adayın özgeçmişine ekleniyor. Burada aday kendisine yazılan referansı görmüyor. Böylece çok daha sağlıklı, referans veren kişinin gerçek görüş ve düşüncelerini yansıtan bir online referans sistemi uygulanıyor.
Yazan: Tuğçe Altınsoy Kaynak/sabah.com.tr
