Gonca Anıl
goncaanil@gmail.com
1924 yılında John Logie Baird adında İskoç bir mühendis tarafından bulunan, Amerikalı Philo Taylor Farnsworth adında bir genç tarafından geliştirilen, görüntü ve ses saçan bir cihaz, televizyon…
Büyükler anlatırlardı ve hep çok gülerdim. Eskiden televizyonun evlerde yeni yeni yer almaya başladığı zamanlarda, tüm konu komşu televizyonu olan evlere toplanırmış. Ev sahipleri misafirlere hizmet edeceğim diye o gece sabırsızlıkla bekledikleri heyecanlı filmi seyredemezlermiş. O gün başlamış televizyona hizmet, şimdi de yanına kocaman bir minnet eklendi. Evimizin ve hayatımızın en güzel köşesine yerleşen, hizmet ettiğimiz, minnet duyduğumuz televizyon…
Kendisi büyüyüp görüntü kalitesi arttıkça, hayat kalitemizi düşüren muhterem, saygıdeğer televizyon… Evlerimizin baş köşelerinde kurulmuş oturan, ailemizin en kadim üyesi… Birbirimizin gözlerinin içine bakmıyoruz ona baktığımız kadar. Birbirimizi dinlemiyoruz onu dinlediğimiz kadar. Hangimiz birbirimize ayırıyoruz ona harcadığımız kadar zamanı? Kumandaya dokunduğumuz kadar birbirimizin ellerine dokunsaydık, olur muydu bunca anlaşmazlık aramızda? Onun başında geçirdiğimiz zamanları uç uca dizsek, buradan aya yol olurdu. Onunla meşgul olduğumuz kadar kitap okusak, her birimiz profesörlere taş çıkarırız. Onunla ilgilendiğimiz kadar çocuğumuzla ilgilensek, işlenir mi bu kadar suç? O mahkumlar, elleri kelepçeli mi doğdu annelerinden? Onlar da masum bir melek değil miydi bebekken? Anne-babalarının ilgisine ve sevgisine doysalardı, yaparlar mıydı bu denli büyük yanlışları?
Ona Yaklaştık, Kendimizden Uzaklaştık
Sayesinde öyle yabancılaştık ki birbirimize, ama en çok da kendimizden uzaklaştık. En güzel zamanlarımızı karşısında tükettik fütursuzca. Zenginliğimiz ölçüsünce sayısını artırıp, her odaya birer tane koymayı marifet saydık. Onun bozulması en büyük kabusumuz oldu, elektriklerin kesilmesi ise en büyük stres kaynağımız. Televizyona öyle büyük bir yer açmışız ki hayatımızda, boşluğunu hiçbir şeyle dolduramaz hale geldik. Korkuyoruz onsuz kalmaktan. Çünkü o giderse ortaya dökülüverecek her şey; iletişimsizliğimiz, başarısızlıklarımız ve beceriksizliklerimiz… Oturma odalarımızda nice yeteneklerimizi körelttik, oyuncuların film setlerinde ustalıkla sergilediği yeteneklerini izlerken. Biz kaybettikçe onlar kazandı, o tanımadığımız kişiler… Ne güzel resim yapardık eskiden, kimimiz şiire meraklıydı, kimimiz müziğe aşıktı, kimimiz ne büyük bir hitabet ustasıydı.
Dizilerdeki kurgulanmış oyunları izlerken ailemizin masumiyetini kaybettik. Mutluluklarımızı tanımadığımız insanların hayatlarından haberdar olmak pahasına yitirdik ve merakımızla değiş tokuş ettik aynı zamanda. Yayındaki dizilerde oynayan çocukların film icabı üzülmelerine ağladık da, yanı başımızda bizden medet umarak, etrafımızda fır dönen çocuğumuzun üzüntülerinden bihaber kaldık. Umursamazlığımızla küstürdük onları. Yalanların ve ahlaksızlıkların yanlış olduğunu anlatırken, izlediğimiz ve izlettiklerimizle çelişkiler sunduk geleceklerini hiçe sayarak. Bunca karmaşayı anlayamayacak kadar saf ve masum beyinlerini, en çetrefilli görüntülere yönelttik, bilerek ya da bilmeyerek tükettik minik yavrularımızın masumiyetlerini.
90’lı yıllarda ilk özel kanalın açılmasıyla başladı bu debdebeli ve parıltılı tükeniş. “Televizyon iyi bir öğreticidir” diye kandırdılar hepimizi. İzlediğimiz gerekli gereksiz görüntüler tertemiz bilinçaltımıza işlendi teker teker ve hiçbir işimize odaklanamaz hale geldik. Ne çok sevinmiştik yeni kanallar açılıyor diye, özel kanalların “özel”liğinin, özel hayatımızı hedef almasından kaynaklandığından habersizdik.
Televizyonu Hayatından Çıkarma Cesareti
Şimdi “Çıkar hayatından televizyonu” desek çoğu aileye, birbirine yabancı yığınlarca insan görürüz. Aynı yatağı paylaşan, aynı kaptan yemek yiyen, aynı soyadını taşıyan ama birbirini hiç tanımayan… Ufak bir elektrik kesintisinde bile stres yaşayan insanlar, aman dizimiz kaçmasın diyerek dost ziyaretlerinden vazgeçenler, misafir kabul etmeyenler, televizyon uğruna ve onun yokluğunda da yapayalnız kalacak olanlar… Yazık değil mi güzel gözlerimize! Yazık değil mi boş bilgilerle doluyor da zihnimiz, bir türlü dinlenemiyor. Dinlenmek üzere karşısında saatlerce yatıyor, ama bir türlü rahatlayamıyoruz. Aksine daha çok yoruluyor vücudumuz, artıyor hayata karşı tedirginliklerimiz ve güvensizliklerimiz.
Televizyon başına çocuğunu oturtup evi pırıl pırıl yapan sevgili anne, farkında mısın evin ışıldarken evladının gözlerinin ışığı sönüyor, masum boş zihni nelerle doluyor? Artık öyle bir çağdayız ki, şu televizyonlar olmasa, bu zenginlik içinde çocuklarımız açlıktan ölürlermiş. “Reklam olmadan çocuğum yemek yemiyor” diye anlatıyor kimi anneler. Annelerimiz, babalarımız aç mı kalmış televizyon hayatlarında yok diye? Sağ salim çıkabilmişler bugüne. “Gece yarılarına kadar uyumuyor bu çocuk” diye dert yanan babalara sormalı. Genlerinde bir televizyon hayranlığıyla mı doğdu bu televizyon müptelası çocuğunuz? Sebebi, anne ve babasının saatlerce gözlerini alamadığı bu sesli ve renkli kutuya çocuğun da duyduğu doğal merak olabilir mi?
Reklamların şatafatı karşısında çocuğunun şaşkınlıkla açtığı ağzına tıktığı her lokmayı kâr sanan anneler, farkında mısınız ki her kaşıkta zehir gönderiyorsunuz minik yavrunuzun ruhuna? Böyle yemek yemesindense yememesi belki daha doğru. Çünkü açlık bir şekilde kapatılır da, ruhu zarar gören çocuğunuzun ruh sağlığının telafisi yok. Televizyon başında büyüyen çocuklar, tek taraflı iletişime uzun süre maruz kalmaktan, sosyal hayatta kendilerini ifade edemiyorlar, dikkatlerini toplayamıyorlar ve saymaya kalksak sayfalar tutacak bir sürü yapamama durumu…
Zaman ve Hayat Hırsızıyla Vedalaşın
Son bir yıldır hemen hemen hiç televizyon izlemiyorum. Bir şey kaybettiğimi de düşünmüyorum. Hâlâ nefes alabiliyorum ve sağlıklıyım. Tersine, neden bu kadar geç kaldım kapatmak için diye üzülüyorum boşa geçen zamanlarıma. Keşke izin verseydim, geçen senelerde eşimin “Televizyonu pencereden aşağıya atalım” teklifine. O zaman daha erken başlamış olurdum gerçekten yaşamaya. Onun parçalanmasını izlerdim, zihnimde açtığı yaralar ve benden çaldığı zamanlar yerine.
Evimizde hiç televizyon izlenmemesine rağmen eşimle yapacaklarımız konusunda zamanı yetiremiyoruz. Kitap, gazete okumak, heyecanla ve özenle seçtiğimiz filmleri izlemek, kendimizi geliştirmek üzere çalışmalar, sohbet edip çayımızı yudumlamak, fırsatını buldukça doğaya çıkmak, temiz havada yürüyüş yapmak boş zamanlarımızı süsleyen güzelliklerden. İhtiyacımız yok ki televizyon açmaya. O kadar bol zamanımız da yok zaten. Ayrıca hakkımız yok ki masum minik meleğimizin saf ve temiz zihnini gereksiz ve faydasız onlarca şeyle doldurmaya. Televizyonun onun gelişimine zarar vereceğini, ileride ciddi kişilik sorunları yaşayacağını bile bile nasıl müsaade ederiz minik kızımızın bu zarara maruz kalmasına? Ayrıca Hürrem’in entrikalarını bilmemek, Fatmagül’ün suçunu öğrenmemek hiçbir şey eksiltmiyor hayatımızdan. Tartışma programları derseniz, reyting kaygısıyla birbirlerini nasıl yiyip bitireceğini düşünen adamların hayatımızda olmaması daha iyi. Haberlere gelince, yemek soframızda radyodan dinlemek daha keyifli, günlük gazetemizden haberleri okumak daha kolay ve eğlenceli.
Muhterem televizyon, çok bile kaldın, çık artık hayatımızdan…
