Dijital para birimleri ve merkez bankası dijital paraları (CBDC’ler) arasındaki fark, merkezileşme derecesidir. Dijital para birimleri, merkezi bir otoriteye bağlı olmayan, dağıtık bir ağ üzerinde işleyen, şifreli ve sınırlı bir kaynağa sahip sanal paralardır. CBDC’ler ise merkez bankaları tarafından piyasaya sürülen, dijital, genel kullanım için hesap ya da token temelli ya da toptan token temelli para birimleridir. CBDC’ler, merkez bankalarının para politikalarını uygulamak, para arzını kontrol etmek, ödeme sistemlerini iyileştirmek, finansal katılımı artırmak ve yasa dışı faaliyetleri izlemek gibi amaçlarla tasarlanmıştır. Dijital para birimleri ise ademi merkeziyetçilik ve kendi kendini yönetme eğiliminde olup, merkez bankalarının kontrolü dışında işler.
Dijital para birimleri ve CBDC’ler arasındaki farkı daha iyi anlamak için, bazı örnekleri inceleyelim. En bilinen dijital para birimi Bitcoin’dir. Bitcoin, 2009 yılında ortaya çıkmıştır. Bitcoin, bir blok zinciri adı verilen dağıtık bir defter üzerinde işlem görür. Blok zinciri, işlemlerin doğrulanması ve kaydedilmesi için ağdaki katılımcılar tarafından paylaşılan bir veritabanıdır. Bitcoin, merkezi bir otoriteye bağlı olmadığı için, kimse onu kontrol edemez veya manipüle edemez. Bitcoin’in toplam arzı 21 milyon adetle sınırlıdır. Bitcoin, özellikle gizlilik, güvenlik, özgürlük ve küresel erişim gibi avantajları nedeniyle bazı kullanıcılar tarafından tercih edilmektedir.
Bir CBDC örneği ise Çin’in dijital yuanıdır. Çin, 2014 yılından beri dijital yuan üzerinde çalışmaktadır. Dijital yuan, Çin Merkez Bankası tarafından piyasaya sürülen, dijital, genel kullanım için token temelli bir para birimidir. Dijital yuan, merkez bankasının kontrolü altındadır ve merkez bankasının para politikalarını uygulamak için kullanılabilir. Dijital yuan, fiziksel yuan ile eşdeğerdir ve 1:1 oranında değiştirilebilir. Dijital yuan, özellikle nakit kullanımını azaltmak, ödeme sistemlerini modernize etmek, finansal katılımı artırmak ve yasa dışı faaliyetleri izlemek gibi amaçlarla tasarlanmıştır.
Dijital para birimleri ve CBDC’ler arasındaki fark hakkında daha fazla bilgi edinmek için, web arama sonuçlarından bazılarını okuyabilirsiniz. Örneğin, Merkez Bankası dijital para birimleri ile kripto para arasındaki farklar neler? başlıklı makalede, CBDC’lerin ve kripto paraların avantajları ve dezavantajları karşılaştırılmaktadır. Ayrıca, CBDC Nedir? Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC) Hakkında Bilinmesi Gerekenler başlıklı makalede, CBDC’lerin nasıl çalıştığı, hangi ülkelerin CBDC’ler başlattığı ve CBDC’lerin kripto paralarla ilişkisi hakkında bilgiler verilmektedir.
