TALAT PAŞA

0
867

1874-1921)

 

 

Talat Paşa, devlet ve siyaset adamıdır. İttihat ve Terakki Fırkası önderlerindendi. Talat Paşa, 1874 yılında Edirne’de doğdu. İlköğrenimini Vize’de, ortaöğrenimini Edirne Askeri Rüştiyesi’nde tamamladı. Edirne Posta ve Telgraf İdaresinde kâtip olarak çalışmaya başladı. Alyans İsrail Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği görevlerinde bulundu. Genç yaşta Jön Türk hareketine ilgi duydu ve İttihat ve Terakki Cemiyeti Edirne Şubesi’ne üye oldu. Meşveret Gazetesi ile cemiyet bildirilerinin dağıtımını üstlendi. Sultan II. Abdülhamid’in İstibdat yönetimi aleyhindeki çalışmalara katıldı. Bir süre sonra tutuklandı ve Selanik’e sürüldü. Selanik’te Posta ve Telgraf Müdürlüğü’nde memurluk ve başkâtiplik yaptı.

 

Çok genç yaşlarda siyasetle ilgilenmeye başlayan Talat Paşa, İttihat ve Terakki Fırkası adını alan Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’ni kurdu. Hürriyet ve devrim düşüncesini geniş alanlara yaydı. Saraya şikâyet edilerek, Anadolu’ya sürgün, cezasına çarptırıldı. Ancak bu ceza yerine getirilmedi. İki defa İstanbul’a giderek İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin şubesini kurdu ve teşkilatlandırdı. II. Meşrutiyet’in ilanında milletvekili oldu. Hüseyin Hilmi Paşa kabinesinde içişleri bakanlığına getirildi.

 

Balkan Savaşları sırasında, bölgedeki karışıklıkları önlemek amacıyla Doğu Anadolu’daki Ermenileri topluca göç ettirdi. Bu uygulama nedeniyle Batı kamuoyunda “soykırım yapmak”la suçlandı ve “bir numaralı Ermeni düşmanı” ilan edildi. I. Balkan Savaşı’na gönüllü olarak katılan Talat Paşa, Bab-ı Ali baskınını düzenleyenler arasında yer aldı. Edirne’nin Bulgarlar tarafından ele geçirilmesinden sonra ordunun harekete geçerek şehri geri almasını sağladı. Bulgarlarla İstanbul’da yapılan barış görüşmesini birinci delege olarak yönetti. 1917 yılında sadrazamlığa getirildi.

 

I. Dünya Savaşı’ndan çekilen Rusya ile Breslitowsk’da yapılan barış antlaşmasına Osmanlı Devleti adına katıldı. Savaşın Almanya ve müttefiklerinin yenilgisiyle sonuçlanacağının anlaşılması ve Almanya’nın İtilaf Devletleri’nden ateşkes istemesi üzerine, Talat Paşa hükümeti de istifa etti.(Ekim 1918) Yeni kurulan Ahmed İzzet Paşa hükümeti savaşı sona erdiren Mondros Mütarekesini (30 Ekim 1918) imzalarken, İttihat ve Terakki Fırkası da son kongresini yaptı. Talat Paşa bu kongrede yaptığı konuşmasında savaşa nasıl girildiğini ve savaş sırasındaki gelişmeleri anlattı ve siyasetten çekildiğini açıkladı. I. Dünya Savaşı’nın Osmanlı Devleti için büyük bir yenilgi ile sonuçlanmasından sonra Ahmed İzzet Paşa’ya bıraktığı mektupta, millete karşı hesap vermek üzere geri geleceğini, gerekirse mahkemeye de çıkacağını bildirerek Almanya’ya gitti.

 

Talat Paşa, 15 Mart 1921’de bir Ermeni komitacısı tarafından Berlin’de öldürüldü ve Berlin’deki Türk Mezarlığına gömüldü. 1943’te mezarı İstanbul’a getirilerek Şişli’de Hürriyet-i Ebediye tepesinde toprağa verildi. Talat Paşa’nın Meşrutiyet ve I. Dünya Savaşı yıllarını ele alan anıları ölümünden sonra “Talat Paşa’nın Hatıraları”(1958), “Talat Paşa’nın Anıları” (1986, 1990) adı altında yayımlandı.

 

 

 

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen adınızı yazınız